تأثیراتی که تجاوز جنسی ایجاد می کند، می تواند شامل آسیب فیزیکی اولیه و آسیب روانی عمیق باشد. اگرچه در برخی از مواقع افرادی که قربانی تجاوز جنسی هستند، جراحات و مشکلات مربوط به سلامت ناحیه تناسلی خود را بعد از تجاوز جنسی گزارش می کنند، اما تجاوز تنها محدود به آسیب های فیزیکی نمی شود. رایج ترین و پایدارترین تأثیرات تجاوز جنسی به سلامت روان و کاهش اعتماد اجتماعی مربوط می شود. در ادامه اثرات منفی تجاوز جنسی را بیشتر با یکدیگر بررسی می کنیم.
مهم ترین اثرات منفی تجاوز جنسی چیست؟
به صورت کلی می توان اثرات منفی تجاوز جنسی را به دو نوع اثرات فیزیکی و اثرات روان شناختی تقسیم کرد.
اثرات و آسیب‌های جسمی پس از تجاوز جنسی
اثرات فیزیکی تجاوز جنسی می تواند هم از تجاوز جنسی بدون خشونت و هم از تجاوز جنسی همراه با خشونت ناشی شود، نظیر تجاوز جنسی به کمک ایجاد اختلال از طریق مواد مخدر. در حقیقت در این حالت قربانی متوجه نیست که مورد تجاوز قرار گرفته است. اما در تجاوز جنسی همراه با خشونت نیروهای شدید وارد شده معمولا کبودی یا خونریزی در داخل و اطراف مقعد یا واژن و کبودی در دیگر قسمت های بدن در اثر خشونت اجباری می شوند. اما هر دو نوع تجاوز جنسی همراه با خشونت و بدون آن، می توانند مشکلات فیزیکی و جسمی دیگری را نیز برای قربانی به همراه داشته باشند، از جمله می توان به مشکلات زیر اشاره کرد:
- بارداری ناخواسته
- بیماری های مقاربتی نظیر زگیل تناسلی، سوزاک، سیفلیس، کلادمیا و غیره
- فیبروم رحم یا تومورهای غیرسرطانی در دیواره عضلانی
- مقاربت دردناک به علت آسیب دیدن بافت درونی واژن
- عفونت های ادراری شدید
تجاوز جنسی می تواند به صورت دامنه ای گسترده و دراز مدت اثر بگذارد و قربانیان این حملات ممکن است با مشکلات مختلف مواجه شوند:
- چالش های دراز مدت سلامت روانی
- دشواری در انجام فعالیت های روزانه نظیر خوابیدن و غذا خوردن
- آسیب های جسمی
بعد از تجاوز جنسی، احساسات گوناگونی در شخص ایجاد می شود. این عواطف و احساسات می توانند با گذشت زمان یا تغییرات در مکان و رویدادهای زندگی به طور کامل تغییر کنند.
اثرات روان شناختی بعد از تجاوز جنسی
افرادی که قربانی تجاوز هستند، اثرات کوتاه مدت و بلندمدت تجاوز جنسی را تجربه می کنند. یکی از شایع ترین پیامدهای روانی تجاوز، زمانی است که فرد خود را سرزنش می کند. قربانیان از سرزنش خود به عنوان یک ابزار برای مقابله استفاده می کنند. همین سرزنش خود است که موجب می شود تعداد زیادی از قربانیان تجاوز تصمیم به شکایت نگرفته و تلاش می کنند از شکایت صرف نظر کرده و این مسئله را به طور کامل از همه پنهان کنند. سرزنش خود باعث می شود پروسه درمان کند باشد یا حتی در بیشتر مواقع متوقف شود. اما اثرات روحی تجاوز جنسی به سرزنش خود خلاصه نشده و بسیار عمیق تر است که نمونه های آن در ادامه ذکر شده است. برخی از احساساتی که احتمال دارد شخص بعد از تجاوز جنسی تجربه کند، به شرح زیر هستند:
- خشم
- احساس گناه
- بی اعتمادی به دیگران و ناراحتی در موقعیت های اجتماعی روزمره
- اختلال استرس بعد از سانحه
- احساس ناتوانی شخصی، در حقیقت افراد قربانی حس می کنند که تجاوزگر کنترل بدن شان را از آن ها گرفته است.
- مرور خاطرات گذشته در خصوص تجاوز به گونه ای که انگار به طور مجدد در حال وقوع است.
- اختلالات خواب
- اختلالات شخصیت مرزی
- افسردگی شدید
- اختلالات اشتها
- اختلال هویت تجزیه ای
۱. خشم
متجاوز روح و جسم خود را به طور کامل از دست رفته می بیند. در این مواقع دو حالت وجود دارد یا او خود را مقصر اصلی می داند و مدام خود را سرزنش کرده که خشم عنوان شده نسبت به خود شخص است. گاهی اوقات نیز قربانی متجاوز را مقصر می داند و حتی گاهی با مجازات شدن متجاوز نیر خشم او برطرف نمی شود. خشم موجود در ذهن قربانی، همان خشمی است که لحظه تجاوز بروز پیدا نکرده است یا اینکه فرد قربانی به علت ناتوانی، نمی تواند خشم خود را نشان دهد.
۲. افسردگی شدید
یکی از پیامدهایی که در اکثر قربانیان تجاوز ایجاد می شود، اختلال افسردگی است. به عبارتی افراد قربانی احساس پوچی، غم و خلق و خوی افسرده می کنند و تمایل ندارند فعالیت های روزانه خود را انجام دهند. کارهای روزانه دیگر نیز مانند قبل برای شان لذتی ندارد و حس شادی و نشاط در آن ها ایجاد نمی کند. گاهی اوقات این افراد دچار خواب بیش از اندازه شده یا اینکه به طور کلی به علت تداعی صحنه تجاوز، خواب خوبی ندارند. سطح انرژی آن ها به حداقل می رسد و ممکن است حتی ساعت ها در تختخواب بمانند.
کاهش یا افزایش اشتها یکی از نتایج افسردگی در این افراد محسوب می شود. آن ها برای فراموش کردن آن چه که در ذهن دارند، تمایل کم یا زیادی به خوردن نشان می دهند. نداشتن تمرکز، کاهش قدرت در تصمیم گیری، کم شدن توجه به اطراف در قربانیان تجاوز بسیار مشاهده می شود. در حقیقت دیگر به افکار خود اعتماد تداشته و تمرکز ندارند. یکی از خطرناک ترین پیامدهایی که در افراد افسرده زیاد مشاهده می شود افکار هر روزه آسیب به خود است. تمایل داشتن به خودکشی در این افراد زیاد دیده می شود، زیرا تنها راه نجات از خاطرات تلخ، مردن است.
۳. احساس گناه
آنچه در بیشتر قربانیان تجاوز وجود دارد، احساس گناه بعد از تجاوز جنسی است. آن ها مدام در حال سرزنش خود هستند و دقایقی قبل از وقوع تجاوز را در ذهن خود تصور می کرده و سعی می کنند به خود این حس را منتقل کنند که مقصر اصلی خودشان بوده اند و آن ها خود این شرایط را ایجاد کرده اند. این حس در بیشتر مواقع باعث شده فرد در حضور قانون حاضر نشود و متجاوز که مقصر اصلی این اتفاق است به سادگی فراموش شود. متاسفانه به طور معمول متجاوز زمان تجاوز با گفتن جملات گوناگون تلاش می کند این احساس را در قربانی ایجاد کنند.
۴. بی اعتمادی به دیگران و ناراحتی در موقعیت های اجتماعی روزمره
یکی از مهم ترین اثرات منفی تجاوز جنسی ایجاد حس بی اعتمادی دائمی در شخص است. این حالت بیشتر زمانی رخ می دهد که متجاوز یکی از نزدیکان قربانی یا فردی باشد که از نظر او بسیار مورد اعتماد است. بعد از تجاوز جنسی، قربانی دیگر به کسی اعتماد نداشته و به همه چشم افراد متجاوز نگاه می کند. هر چند در حالت هایی که شخص متجاوز هم یک غریبه است باز هم این حس ایجاد می شود و هر شخصی در اجتماع می تواند برای قربانی نقش یک حمله کننده را ایفا کند.
۵. اختلال استرس بعد از سانحه
از اثرات منفی تجاوز جنسی می توان به اختلال استرس بعد از سانحه اشاره کرد. این اختلال، یک بیماری است که بعد از ضربه ای که در آن آسیب جسمی یا تهدید به آسیب جسمی وجود دارد، اتفاق می افتد. اختلال استرس بعد از سانحه، یک بیماری روانی و در حقیقت یک اختلال اضطرابی است. نشانه های استرس بعد از سانحه بیش از یک ماه اتفاق می افتد و به طور معمول در عرض سه ماه بعد از رویداد آسیب زا اتفاق می افتد. اگرچه گاهی اوقات، تأخیر بیشتری وجود دارد. اگر استرس بعد از سانحه برای کمتر از یک ماه وجود داشته باشد، ممکن است اختلال استرس حاد تشخیص داده شود.
اختلال استرس پس از سانحه حتی می تواند فلج کننده باشد زیرا نشانه های آن در زندگی روزمره اتفاق می افتد. یک شخص مبتلا به این اختلال ممکن است یک لحظه احساس خوشایندی داشته باشد و پس از چند دقیقه به طور ناگهانی دچار حمله شود. حملات می توانند سبب اضطراب نظیر تنگی نفس، تپش قلب و تعریق شود. هنگامی که قربانی وارد اجتماع می شود، سطح اضطراب او احتمال دارد به حدی باشد که حتی کوچک ترین سر و صدایی موجب پریدن یا حتی فریاد زدن او شود.
۶. اختلالات خواب
از اثرات منفی تجاوز جنسی می توان به اختلالات خواب اشاره کرد. اختلالات خواب به دو نوع کلی کم خوابی یا خواب زیاد دسته بندی می شود. اما از جمله خطرات اختلال خواب می توان به سکته، فشار خون، چاقی و مشکلات قلبی عروقی اشاره داشت. بعد از تجاوز جنسی شخص به دو حالت به شرایط موجود عکس العمل نشان می دهد. گروه اول برای از یاد بردن آنچه اتفاق افتاده است، مدت زمان بیشتری را می خوابند و سعی می کنند در خیال خود زندگی کنند اما گروه دوم به علت یادآوری همیشگی شرایط ایجاد شده، خواب راحتی را تجربه نمی کنند و مدت زمان بیشتری را بیدار هستند. هر دو گروه با خطرات زیادی مواجه خواهند شد.
۷. احساس ناتوانی شخصی
در بخش افسردگی به این موضوع اشاره کردیم که بعد از تجاوز جنسی این افراد دیگر نمی توانند تمرکز کنند، به همین خاطر در تصمیم گیری دچار مشکل می شوند. این احساس به این علت است که فرد قربانی فکر می کند متجاوز قدرت روح و جسم او را گرفته و این متجاوز بوده که بدن او را تحت کنترل خود گرفته است.
۸. مرور خاطرات گذشته در خصوص تجاوز به گونه ای که انگار به طور مجدد در حال وقوع است
قربانیان تجاوز به طور ناخودآگاه هر روز صحنه ظلم و تجاوز که به آن ها وارد شده است را در ذهن خود مرور می کنند. جزئیات به دقت در ذهن آن ها ثبت شده و همه جملات و چهره متجاوز را مدام به یاد می آورند. افرادی که مورد تجاوز قرار می گیرند به طور روزانه و گاهی چند بار در روز، لحظه تجاوز را در ذهن یادآوری می کنند. همین موضوع موجب می شود افسردگی در این افراد بیشتر شود و تمایل به خودکشی نیز در آن ها باقی بماند.
۹. اختلال شخصیت مرزی
زمانی که شخصی اختلال شخصیت مرزی دارد، احساسات فوق العاده زیادی نسبت به هر چیزی داشته و حتی ممکن است بدون توجه به ایمنی خود، واکنش زیادی نشان دهد. به طور مثال در قربانیان تجاوز، به علت ثبت دقیق لحظه تجاوز و فکر کردن بیش از حد به آن، واکنش شخص نسبت به هر چیزی که در این خاطرات ثبت شده باشد بسیار شدید است. به عنوان مثال بوی سیگاری که در آن لحظه در دست متجاوز بوده است این اختلال را در فرد قربانی ایجاد کرده و پس از آن واکنش شدیدی او را به همراه داشته است.
۱۰. اختلالات اشتها
اگرچه بیش از ده اختلال اشتها وجود دارد اما سه نوع از آن ها جزو خطرناک ترین اختلالات به شمار می روند و در بین قربانیان تجاوز بیشتر شایع است.
۱۱. پرخوری عصبی
مصرف مقدار زیاد کربوهیدرات و خوراکی هایی با کالری فراوان، ولع این افراد به خوردن را برای مدت زمان کوتاهی کاهش می دهد. این افراد به طور معمول به شکل مخفیانه عمل می کنند و با اینکه می دانند عملکرد درستی نیست باز هم به پرخوری عصبی خود ادامه می دهند. اما آنچه در این افراد مورد توجه است این است که آن ها تلاش می کنند با ایجاد شرایط استفراغ اجباری، کالری دریافت شده را خیلی سریع برگردانند.
۱۲. بی اشتهایی عصبی
افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولا تصور بدنی لاغر و نحیفی از خود دارند که موجب می شود حتی هنگامی که بیش از حد لاغر هستند خود را چاق ببینند. آن ها از غذا خوردن امتناع می کنند و به طور افراطی وزن از دست می دهند و حتی احتمال دارد به علت سوء تغذیه و گرسنگی بمیرند.
۱۳. اختلال هویت تجزیه ای
یکی از مهم ترین اثرات منفی تجاوز جنسی اختلال هویت تجزیه ای است. در مورد این نوع اختلال تعریف خاص اختلال هویت تجزیه ای وجود دارد، اما بر اساس Medscape اختلال هویت تجزیه ای یک بیماری روانی جدی است و به طور فزاینده ای به عنوان یک آسیب شناسی روانی مزمن و پیچیده بعد از سانحه قلمداد می شود. اختلال هویت تجزیه ای که به طور معمول به عنوان DID شناخته می شوند، با دو یا چند شخصیت در درون فرد مشخص می شود و معمولا فرد غالب است و گاهی اوقات حاضر، اما در تمام زمان ها یک شخصیت حضور دارد. به یاد داشته باشید این اختلال که به عنوان اختلال شخصیت چندگانه نیز شناخته می شود، یکی از چند اختلال تجزیه ای شناخته شده است که موارد زیر را شامل می شود:
- سوء مصرف مواد مخدر
- ویژگی های شخصیت مرزی
- اضطراب فوبیک
- اختلال در حافظه، هویت، ادراک و آگاهی
- افسردگی شدید و تمایل به خودکشی
- جسمانی شدن و مشاهده اجسام متحرک
- توهمات شنوایی و شنیدن صداهای عجیب
بهترین اقدام برای حمایت از قربانیان تجاوز جنسی چیست؟
تفهیم این مسئله برای هر شخصی که با مشکلات جنسی برخورد می کند به هیچ عنوان کار آسانی نیست. در این مواقع باید آگاهی کافی در خصوص این موضوع داشته باشید تا بتوانید بهترین راهکارها را برای حمایت از افراد متضرر انتخاب کنید. واکنش ها و عکس العمل های منفی از سمت دوستان، خانواده یا حتی متخصصین، مشکلات روانی فرد را بیشتر می کنند.
منبع : آرگا
