دوره نوجوانی یکی از پر استرس ترین و چالش برانگیزترین دوره ها در زندگی هر فرد محسوب می شود. در این دوره، نوجوانان بنا به دلایلی گوناگونی نظیر تغییرات اجتماعی، فیزیولوژی، خانوادگی و شناختی با مشکلات فراوانی روبرو می شوند. یکی از این چالش ها این است که گاهی اوقات نوجوانان به علت عدم مسئولیت پذیری و مشکلات رفتاری مثل اعتیاد به اینترنت و بازی های اینترنتی در معرض انتقادهای مختلف قرار می گیرند. بنابراین باید روش های مختلفی برای انتقاد از نوجوان انتخاب شود تا این موضوع با بحران برای طرفین همراه نباشد. بر همین اساس در این مقاله قصد داریم با روش های صحیح انتقاد از نوجوان بیشتر آشنا شویم.
آشنایی با شیوه های صحیح انتقاد از نوجوان
یکی از اصلی ترین مواردی که باید در انتقاد کردن به آن توجه کنید، انتخاب زمان مناسب است. به هیچ عنوان نباید زمانی که نوجوان شما خسته و عصبانی است، از او انتقاد کنید. علاوه بر این، انتقاد از نوجوان به هیچ عنوان نباید به صورت شدید و پرخاشگرانه صورت بگیرد. به جای این کار به نوجوان خود اعلام کنید که کدام رفتارش درست نیست و از او بخواهید که در آینده در رفتار خود تغییر ایجاد کند. روش های صحیح انتقاد کردن به شرح زیر است:
۱. انتقاد سبب ایجاد احساس شرم خواهد شد
احساس پشیمانی از رفتارها، طبیعی و از سوی دیگر تا حدی مضر است. زمانی که احساس پشیمانی داریم، از انجام یک رفتار خاص پشیمان می شویم. زمانی که احساس شرم می کنیم، به این باور می رسیم که دارای عیب هستیم به همین خاطر نمی توانیم تغییر کنیم. بنابراین اگر قصد دارید نوجوان تان با میل و رغبت روی رفتارهای مشکل ساز خود کار کند، باید به او بگویید که اشتباه کردن اشکالی ندارد، بلکه ماندن در خطا و تکرار کردن آن اشتباه است.
۲. انتقاد باعث ضعیف شدن اعتماد والدین نسبت به فرزندان می شود
چگونگی انتقاد از نوجوان با احساس آن ها ارتباط مستقیم دارد اگر در ارائه آن اشتباهی صورت بگیرد باعث مختل شدن احساسات آن ها می شود. به عنوان مثال، نوجوان تان هر بار که مرتکب خطا می شود، احساس می کند شما او را طرد کرده اید. در نتیجه متوجه می شود که نمی تواند به شما اعتماد کند.
برای اینکه بین شما و فرزندتان ارتباط و پیوند قوی وجود داشته باشد، او باید بداند که شما بدون قید و شرط او را دوست دارید. گاهی انتقاد والدین به نوجوان صدمه می زند. ممکن است به نظر برسد که نوجوانان هر کاری که دوست دارند انجام می دهند، اما نسبت به نظرات پدر و مادر از آن چیزی که نشان می دهند حساس تر هستند. مغز نوجوانان شدیدا به انتقاد یا تعریف و تمجید والدین واکنش نشان می دهند.
نوجوانان بعد از هر نقطه انتقاد یا ستایش، احساس خود را نشان می دهند. به همین خاطر خلق و خوی نوجوان با تعریف و تمجید بهتر شده و بعد از دریافت نظرات منفی بدتر خواهد شد. به خصوص هنگامی که این انتقاد با تصویر آن ها هماهنگ نباشد.
۳. انتقاد احساس مسئولیت نوجوان را کمرنگ می کند
زمانی که فرزند خود را با عصبانیت سرزنش می کنید، او به طور کامل درگیر احساسات شما نسبت به خود می شود. او به خطای مهم و اصلی خود فکر نکرده و سریع شروع به تمرکز روی احساس خود در مورد واکنش شما به آن موضوع می کند. این کار او را از پیدا کردن احساسات که مستقیم به عواقب کارهای او مربوط هستند مانند خجالت و پشیمانی منحرف می کند. در عوض، او خشم خود را بر شما فرافکنی می کند. به مرور زمان این موضوع به او آموزش می دهد تا روی آنچه که باید بهبود ببخشد تمرکز نکند، بلکه بر رفتار نادرست و ناعادلانه دیگران با او تمرکز کند. به بیان دیگر، او به جای مسئولیت پذیری شخصی، ذهنیت قربانی شدن را توسعه می بخشد. در واقع می توان گفت انتقاد از نوجوان با حساسیت زیادی همراه است.
۴. زمانی که نوجوان خود را قضاوت می کنید، او یاد می گیرد که خودش را قضاوت کند
چگونگی انتقاد از نوجوان و رفتار هر فرزند با خود با چگونگی انتقاد والدین از نوجوان تعیین می شود. اگر معمولا از نوجوان خود انتقاد کنید، او انتقاد شدیدتری از خود می کند. این موضوع موجب می شود زمانی که به چیزی دست پیدا می کند، احساس واقعی کسب موفقیت و پاداش کارش، برای او غیر ممکن باشد. به همین دلیل به جای اینکه به خودش افتخار کند که نمره عالی کسب کرده است، خودش را سرزنش کند که چرا نمره بهتری به دست نیاورده است.
همچنین، کودکانی که به صورت مزمن از شکست واهمه دارند، اغلب اوقات حتی از تلاش برای پیگیری هدف های خود امتناع می کنند، که این موضوع به شدت به رشد آن ها آسیب می زند.
۵. انتقاد درد بی مورد ایجاد می کند
در بسیاری موارد زندگی برای نوجوانان چالش برانگیز است. او باید هر روز با فشار اجتماعی و فشار تحصیلی در مدرسه کنار بیاید. شما با روش غلط چگونگی انتقاد از نوجوان، استرس او را تشدید می کنید، علاوه بر این تبدیل شدن به یک فرد بزرگسال سالم و شاد را برای او سخت تر می کنید.
یادآوری چند نکته در خصوص انتقاد از نوجوانان
- همیشه نوجوان به دنبال تعریف و تمجید است. به همین خاطر بهتر است در مواردی که نوجوان خود را در موقعیت بدی قرار داده است به او بگویید که به او اعتماد دارید و بخواهید که در آینده رفتار بهتری داشته باشد.
- سعی کنید به نوجوان خود اعتماد کنید و از او سوال بپرسید که در خصوص مشکلاتش چه نظری دارد. بدین صورت، نوجوان با شما همراهی بیشتری خواهد داشت.
- بهتر است در مکان خصوصی با نوجوان خود حرف بزنید.
- به نوجوان خود اطلاع دهید که حریم خصوصی و احترام برای شما اهمیت دارد و به هیچ عنوان در مقابل دیگران به رفتار او اشاره نکنید.
- سعی کنید به جای انتقادات منفی، نوجوان خود را به ارائه راهکارهایی برای حل کردن مشکلاتش تشویق کنید.
- از واژگان توهین آمیز و آزار دهنده دوری کنید و به جای آن، به صورت قابل فهم و واضح با نوجوان خود حرف بزنید.
- در آخر باید به نوجوان خود این اطمینان را بدهید که انتقاد شما برای بهبود رفتار و رشد شخصیتی او است و این مسئله برای شما اهمیت زیادی دارد.
- به معرفی مسئله بپردازید. سپس با نوجوان خود به گفتگو بنشینید که چگونه می توان به آن پاسخ داد. این راهکار ممکن است موجب شود که نوجوان با شما همراه شود و در پیدا کردن راه حل مشکل کمک کند.
- سعی کنید از نظرات مثبت استفاده کنید. در زمان صحبت کردن با نوجوان از نظرات مثبت استفاده کنید و به او بگویید که بابت چه چیزهایی از او تشکر و قدردانی می کنید. این راهکار ممکن است باعث شود که نوجوان به خودش اعتماد کرده و بهبود پیدا کند.
- از شنیدن و نشان دادن توجه پرهیز کنید. این راهکار شامل این است که به نوجوان بگویید که شما به چیزی که او دارد می گوید توجه نشان داده و بهترین پاسخ را به او می دهید.
- باید به نوجوان اجازه دهید تا خودش نظر دهد. به جای آن که به نوجوان بگویید که چگونه باید عمل کند، بهتر است از او بپرسید که باید چه کاری برای بهبود وضعیت خود انجام دهد. این راهکار موجب می شود که نوجوان بهترین راهکار را پیدا کند.
- از روش انتقاد سازنده استفاده کنید. روش انتقاد سازنده شامل این است که به نوجوان خود کمک کنید که مسائل را به شیوه درست مطرح کند و بعد از اینکه نظرات شما را شنید یک راهکار مناسب برای بهبود وضعیت خود پیدا کند.
- شما باید به نوجوان خود اجازه دهید تا صحبت کند. ممکن است نوجوان حس کند که شما تنها دارید او را مورد انتقاد قرار می دهید. با این حال، با اجازه دادن برای صحبت کردن و ابراز نظرش، او به شما اعتماد کرده و بهتر درک می کند که شما قصد کمک کردن به او را دارید تا حالش بهتر شود.
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات ناسازگاری در نوجوانان، بداخلاقی در نوجوانی و افزایش عزت نفس نوجوانان را نیز مطالعه فرمایید.
منبع : آرگا
