با عوارض اضافه وزن و چاقی آشنا شویم

همان طور که می دانید تناسب اندام می تواند در سلامت جسمی و سلامت روان افراد تأثیر زیادی بگذارد. به طور معمول اضافه وزن تناسب اندام را تهدید می کند. اکثر افراد فکر می کنند چاقی جلوه ظاهری دارد، ولی در این خصوص باید بدانید که چاقی به این موضوع ختم نمی شود. اضافه وزن تأثیرات زیادی روی فشار خون، سرطان و بیماری های قلبی دارد. از مهم ترین دلایلی که روی اضافه وزن مؤثر هستند می توان به رژیم غذایی و عوامل ژنتیکی اشاره کرد. در ادامه مطلب به بررسی کلی عوارض اضافه وزن و چاقی خواهیم پرداخت.

از چاقی و اضافه وزن چه می دانید؟

پیش از اینکه به عوارض اضافه وزن بپردازیم باید با مفهوم اضافه وزن آشنا شوید. اصلی ترین عامل برای تشخیص چاقی، بررسی نمودن شاخص توده بدنی است. شاخص توده بدنی یک نوع معیاری است که نسبت قد و وزن افراد را بررسی می کند. متخصصین با بررسی نمودن شاخص توده بدنی تعیین می کنند که آیا فرد درگیر اضافه وزن هست یا خیر؟ معمولا اگر شاخص توده بدنی فرد بیشتر از ۳۰ باشد می توان گفت فرد درگیر چاقی و اضافه وزن است. یک فرمول بسیار ساده برای محاسبه نمودن شاخص توده بدنی تقسیم نمودن عدد وزن به کیلوگرم است. پس از آن کسر به دست آمده را باید به توان ۲ رساند تا شاخص توده بدنی مشخص شود. به یاد داشته باشید بالا بودن شاخص توده بدنی می تواند به صورت تدریجی باعث بروز عوارض اضافه وزن شود.

خوب است بدانید اضافه وزن در میان افراد دنیا شایع است و بسیار افزایش پیدا کرده است. متأسفانه بیشتر مردم به علت عدم آگاهی از مضرات چاقی، اضافه وزن را به عنوان یک محرک خطرناک نمی شناسند. اصلی ترین عامل بروز چاقی عدم تعادل بین میزان کالری دریافتی با کالری ای است که بدن هر روز به آن احتیاج دارد. این کالری می تواند از منابع غذایی مصرفی دریافت شود. حالا اگر فردی بیشتر از کالری مورد نیاز بدن، کالری دریافت کند، کالری اضافه مانند چربی در اندام های بدن پخش می شود. پس از آن فرد درگیر اضافه وزن می شود.

عوامل بروز چاقی کدامند؟

• عوامل تغذیه ای
• سن
• داروهای اعصاب
• استرس
• کم کاری تیروئید
• عدم تحرک کافی
• کم خوابی

عوارض اضافه وزن چیست؟

از مهم ترین عوارض اضافه وزن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. چاقی و کبد چرب

در بیشتر کشورها مانند ایران به علت سبک زندگی غلط، استرس های بیش از اندازه و مصرف فست فود، کبد چرب به یکی از اصلی ترین عوارض اضافه وزن تبدیل شده است. چاقی شکمی یکی از اصلی ترین عواملی است که موجب می شود کبد فرد چرب شود. زمانی که حجم چربی بیشتر می شود، چربی در سلول های کبد رسوب می کند و آنجا انباشته می شود. با تجمع چربی در سلول ها، مقدار عوامل التهابی در بافت کبد افزایش می یابد. تمام این عوامل التهابی می توانند به سلول های کبد آسیب وارد کنند و عوارض ناشی از آن با گذشت زمان بیشتر می شود. برای جلوگیری از این مشکلات، باید از یک برنامه غذایی دقیق استفاده کرد. به یاد داشته باشید این برنامه باید تحت نظر پزشک باشد.

۲. چاقی و سیستم اسکلتی و عضلانی

لازم است بدانید داشتن اضافه وزن بالا می تواند روی استخوان و مفاصل تدثیر زیادی بگذارد و موجب بروز بیماری هایی نظیر آرتروز می شود. باید خاطر نشان ساخت آرتروز مفصل و لگن به صورت مستقیم به چاقی مربوط می شوند و با آن در ارتباط هستند. یک سوم بیمارانی که مفصل خود را تعویض کرده اند، درگیر چاقی هستند. همچنین چاقی موجب نقص ستون فقرات، بد شکلی استخوان و افزایش درد پشت می شود.

۳. بیماری قلبی و عروقی

یکی دیگر از عوارض اضافه وزن، بیماری های قلبی و عروقی است. وزن بدن ارتباط تنگانگی با بیماری های قلبی و عروقی دارد. با افزایش BMI بدن، سطح فشار خون، قند خون، تری گلیسیرید، التهاب و کلسترول بیشتر می شود. این عوارض در مجموع می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را در فرد افزایش دهد. تحقیقات نشان می دهد کسانی که شاخص توده بدنی آن ها بیشتر از حد نرمال است، بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی هستند. دو نوع عارضه افزایش کلسترول و فشار خون بالا به تنهایی تا ۶۰ درصد، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را در فرد افزایش می دهند.

کلسترول می تواند با رسوب تدریجی در دیواره عروق موجب اختلال در جریان خون و در نتیجه انسداد عروق شود. خوشبختانه با کاهش وزن می توان مشکلات مربوط به چاقی را برطرف نمود و شرایط جسمانی را به حالت نرمال بازگرداند. بهتر است در این خصوص با متخصص تغذیه مشورت کنید تا بتوانید یک رژیم غذایی فوق العاده داشته باشید. رژیم غذایی موجب می شود وضعیت جسمانی تان روز به روز بهبود یابد.

۴. عوارض اضافه وزن و عملکرد ذهنی

یکی از بیماری هایی که با آغاز دوره سالمندی خود را نشان می دهد، آلزایمر است. در آمریکا بیش از ۷ میلیون نفر درگیر این بیماری هستند و اکثر آن ها بیشتر از ۶۵ سال سن دارند. کسانی که مبتلا به چاقی هستند، بیشتر در معرض آلزایمر قرار دارند. خطر ابتلا به آلزایمر در افراد لاغر ۳۶ درصد و در افراد چاق ۴۲ درصد است.

۵. تأثیر اضافه وزن روی سیستم تنفسی

یکی از مهم ترین عوارض اضافه وزن بروز مشکلات تنفسی است. چاقی می تواند از دو طریق روی سیستم تنفسی تأثیر بگذارد. جمع شدن چربی موجب کاهش حجم تنفسی و محدود شدن حرکت دیافراگم می شود. از دیگر عوارض تنفسی که با چاقی در ارتباط است می توان به آسم و وقفه تنفسی اشاره کرد. عارضه وقفه تنفسی در خواب یکی از مشکلات شایع تنفسی است که از هر ۱۵ نفر یک نفر به این مشکل مبتلا می باشد. به بیان دیگر ۵۰ تا ۷۵ درصد افراد درگیر چاقی مفرط هستند.

۶. ناباروری در زنان و مردان

• ناباروری در مردان: اضافه وزن بالا می تواند بر ناباروری مردان نیز تأثیر بگذارد. به یاد داشته باشید با افزایش شاخص توده بدنی تعداد اسپرم ها دچار تغییر می شود. همچنین با افزایش BMI قوای جنسی درگیر افت فراوانی می شود.
• ناباروری در زنان: چاقی می تواند دستگاه باروری زنان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. توجه داشته باشید زنانی که شاخص توده بدنی آن ها تقریبا بین ۲۰ تا ۲۴ باشد، از لحاظ باروری در بهترین حالت ممکن هستند. چاقی با عوارضی نظیر پره اکلامپسی، دیابت بارداری، سقط خود به خودی جنین و مشکلات مربوط به زایمان در ارتباط است. زنانی که BMI بالایی دارند ممکن است فرزندانی به دنیا بیاورند که دارای نقص مادرزادی هستند. خوشبخانه کاهش وزن یک راه حل بسیار آسان برای حل این مشکل است.

۷. افسردگی

یکی از عوارض اضافه وزن مبتلا شدن به افسردگی است. مطالعاتی که در زمینه چاقی و افسردگی انجام شده است نشانگر این است که شیوع افسردگی در کسانی که شاخص توده بدنی بالایی دارند، بیشتر از سایر افراد است. چاقی و افسردگی با یکدیگر در ارتباط هستند. افزایش چاقی موجب شیوع افسردگی و افزایش افسردگی، می تواند چاقی را تشدید کند. دلیل این فرایند این است که با بالا رفتن تعداد سلول های چربی در بدن، میزان مواد التهابی در خون بالا می رود. این مواد می توانند روی مغز تأثیر زیادی بگذارند. نتیجه این پروسه سرکوب شدن هورمون های شادی آور مثل دوپامین و سروتونین است. افسردگی نیز می تواند چاقی را تشدید کند.

۸. سرطان

چاقی می تواند با سرطان در ارتباط باشد. در سال ۲۰۰۷ تحقیقات زیادی در خصوص ارتباط چاقی با سرطان پانکراس، دهانه رحم، کلیه، سینه و رکتوم انجام شد. این بیماری می تواند به چاقی شکمی مربوط شود.

۹. دیابت

یکی از آشکارترین عوارض اضافه وزن، بروز دیابت از نوع ۲ است. در فهرست بیماری های مرتبط با چاقی دیابت با اختلاف در رأس جدول قرار دارد. افزایش وزن ناگهانی در بزرگسالی نیز می تواند احتمال بروز دریابت را افزایش دهد. به یاد داشته باشید این مسئله در مردان و زنان کاملا مشترک است. سلول های چربی که در ناحیه شکمی قرار دارند، با تولید هورمون های خاص التهابات در بدن را افزایش می دهند. کاهش حساسیت سلول ها نسبت به انسولین می تواند سوخت و ساز چربی و کربوهیدرات ها را تحت تأثیر قرار دهد. این پروسه آسیب زا موجب افزایش سطح قند خون می شود. در پایان فرد درگیر دیابت می شود. به یاد داشته باشید هر چقدر تعداد سلول های چربی بدن بیشتر باشند، تجمع قند در خون تشدید می شود. تحقیقات مختلف نشان می دهد که کاهش وزن می تواند از ابتلا به دیابت جلوگیری کند.

راه های درمان چاقی و اضافه وزن

از ساده ترین راه های درمان اضافه وزن و چاقی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییر عادات غذایی
• افزایش تحرک
• پرهیز از مصرف نوشیدنی های ناسالم
• داشتن برنامه غذایی روزانه

منبع : آرگا