رفتار والدین با فرزندان دارای پیچیدگی بسیاری می باشد، در این بین رفتار مادر با فرزند از اهمیت بسیاری برخوردار است. چرا که کودکان از همان ابتدا بیشترین معاشرت را با مادر خود دارند. هرچند مهر مادر بر فرزند بی چون و چرا می باشد، اما بروز برخی رفتار های مخرب که به کرات اتفاق افتد، آسیب های غیرعمدی برای فرزندان در پی خواهد داشت. در ادامه به برسی نشانه های مادر سمی می پردازیم تا برخی از رفتار های آسیب زننده در این زمینه را بشناسیم.
رفتار های آسیب زننده به سلامت روح و روان در واقع باری سنگینی است، که به دوش کودکان به خصوص در سنین نوجوانی گذاشته می شود. بسیاری از والدین در طول زندگی ممکن است، یک یا چند مورد از مواردی که در ادامه ذکر می کنیم را از خود نشان دهند، این امر در هر خانواده ای اتفاق می افتد و آسیب های بزرگی با خود به همراه ندارد. اما اگر این رفتار ها ادامه دار باشد و به دفعات تکرار شود، در دسته رفتار های سمی قرار می گیرد، که مانند یک زهر در روح و روان فرزندان نفوذ می کند و سلامت ذهن آنان را در خود می بلعد.
نشانه های مادر سمی
ممکن است در برخی موارد مادر با رفتار های نادرست، که به گمان خودش از سر دلسوزی نشات می گیرد، بار ها و بار ها فرزند خود را در موقعیت های نامطلوبی مانند اضطراب، اندوه و افسردگی قرار دهد. برخی مادران مدام در حال سرزنش و مقایسه فرزند خود با دیگران هستند، مرزها و حریم خصوصی فرزند خود را رعایت نمی کنند و باعث تحمیل فشار های عصبی به فرزند خود می شوند. این اتفاقات ممکن است، در بیشتر خانواده ها در حال وقوع باشد، اما این موضوع زمانی تلخ تر می شود، که فرزندان بر اساس منطق عرف جامعه انتظار متفاوتی از رابطه مادر-فرزندی دارند.
یافته های علم روانشناسی اظهار می دارد، فراز و نشیب های رابطه مادر و فرزند از آنچه در جامعه نشان داده می شود، بیشتر و معمول تر می باشد. در صورتی که مادر بیش از اندازه در مسائل خصوصی دخالت کند و محبت او با شرایط خاصی همراه باشد و باعث کاهش اعتماد به نفس و اندوه شما در مسیر زندگی شود، در واقع شاهد رفتار های سمی از سوی یکی از والدین خود می باشید.
رفتار های سمی
زمانی که یکی از والدین مانند مادر تصمیم بگیرد چند مورد از رفتار های نادرست را به دفعات تکرار کند، شاهد نشانه های مادر سمی خواهیم بود. بروز برخی رفتار های اشتباه بدون اینکه تکرار شوند، ممکن است از همه سر بزند و نباید این دو موضوع را با یکدیگر اشتباه گرفت. برای این که چند نشانه رفتار سمی را بشناسید رایج ترین رفتار های سمی را که از جانب مادر خانواده دیده می شود، را در ادامه بازگو می کنیم. این رفتار ها شامل موارد زیر می باشد.
- انتقاد بیش از اندازه
- کنترل رفتار فرزند
- ایجاد احساس حقارت در فرزند
- بی اعتبار کردن احساسات فرزند
- زیر پا گذاشتن مرز های شخصی
- پرخاشگری منغعلانه
- رابطه یک طرفه
- ایجاد حس گناه و سواستفاده کردن
- برانگیختن دیگران علیه فرزند
ویژگی های مادر سمی
هیچ یک از مواردی که ذکر می شوند، نباید در راستای دامن زدن تنفر شخصی به مادر و یا ایجاد جلوه ای نادرست از مادر در نظر گرفته شود. با این وجود نباید رفتار های سمی و آسیب های که در پی دارد، نیز نادیده انگاشته شوند. مادری که به طور مداوم و به دفعات احساسات فرزند را به هر طریقی نابود می کند، محبت را از فرزند خود دریغ می کند و حریم خصوصی او را نادیده می گیرد، دارای رفتار های سمی می باشد، نشانه های مادر سمی ممکن است اشکال متفاوتی با آن چه این جا ذکر می شود نیز داشته باشد.
انتقاد بیش از اندازه
یکی از رفتار های نادرست که می تواند، تاثیر بدی در روحیه فرزند داشته باشد، انتقاد بیش از اندازه از فرزند می باشد. این مادران همیشه راهی برای سرکوب کردن احساسات خوب پیدا خواهند کرد و بیشتر به دنبال قضاوت عملکرد فرزند می باشد. ممکن است در بیشتر موارد که انتظار تحسین از مادر خود دارید، سرزش از او بشنوید و احساس کنید او شما را دوست ندارید و با رفتار های مداوم و سرزنش های بسیارش منجر به ریشه دواندن این احساس در دل شما شود.
کنترلگری بیش از حد
ممکن است با وجود افزایش سن فرزند و بزرگ شدن او باز هم مادر تلاش کند، تا تمام رفتار های فرزند را تحت کنترل خود داشته باشد و در این راه از انتقاد نیز برای به کرسی نشان حرف خود استفاده کند. این افراد در بیشتر حیطه ها نظر می دهند و اعتراضات در این زمینه را نمی شنوند. بحث با مادر سمی در این زمینه بی اثر است و تنها انرژی شما تحلیل می رود.
ایجاد حس گناه
یکی از نشانه های مادر سمی تلاش برای گناه کار نشان دادن فرزند می باشد. در واقع با استفاده از این روش تلاش می کند، تا فرزند را مقصر حال بد خود معرفی کند و او را قانع کند، که مقصر مشکلات پیش آمده می باشد. برای این امر احتمال مادر سمی تلاش کند، تا بر نقطه ضعف های عاطفی کودک دست بگذارد و یا شاید به شکلی غیر مستقیم شما را همان آدم بد داستان معرفی کند.
پرخاشگری و رفتار تهاجمی
پرخاشگری در این افراد ممکن است، به شکل پرخاشگری غیر کلامی در رفتاری منفی ظاهر شود، این افراد به جای بیان کردن ناراحتی خود، رفتاری نشان می دهند، که برای شما آزاردهنده باشد. مثلا شاید عمدا یک رویداد را به تاخیر بیندازند، یا بدون دلیل شروع به بداخلاقی کنند.
زیر پا گذاشتن حریم خصوصی
در این موارد مادر سمی اصولا بدون اجازه شما و یا بی خبر وارد اتاق یا خانه شما می شود، بی خبر به سراغ وسایل شخصی می رود و آن ها را چک می کند، یادداشت ها و پیام های شما را می خواند و حریم خصوصی شما را زیر پا می گذارد.
مطرح کردن مسائل گذشته
این افراد تلاش می کنند، با یادآوری مسائل گذشته شما را شرمنده و خجالت زده کند، در بیشتر مواقع این بحث را در حضور دیگران پیش می کشند، تا نقاط ضعف شما را پررنگ جلوه دهند. این گونه افراد در بیشتر مواقع افراد کینه توزی می باشند، که به دنبال راهی برای پاسخ به ناراحتی هایی که در گذشته پیش آمده می باشند، مادرانی که این رفتار ها را از خود نشان می دهند، ممکن است فرزندان خود را دچار صدمات روحی عمیقی بکنند.
گَس لایت کردن
گس لایت کردن (Gaslighting) به نوعی سواستفاده روانی برای جوانه زدن احساس تردید، در شخص مقابل است. گس لایت فرزندان کار بسیار آسانی می باشد، مادر به دلیل نقشی که به عنوان والد بر عهده دارد، دارای جایگاهی می باشد، که برای فرزند دست نیافتنی است. بنابراین زمانی که فرزند را دچار نوعی شک در رفتار و عملکردش می کند، میزان باورپذیری این شک به شدت بالا می رود. بدترین پیامد این موضوع ایجاد خود تردیدی در کودکان می باشد، که تا بزرگسالی و رفع این تردید با او باقی خواهدماند.
کلام آخر
نباید برای هر رابطه مادر فرزندی که دچار مشکلاتی است، از برچسب استفاده کنید، برای مقابله با این مشکلات می توانید، با یک مشاور صحبت کنید. در صورتی که به تشخیص مشاور نشانه های مادر سمی در زندگی شما تایید شد، باید به راهکار هایی که از سمت مشاور برای حل این مسائل به شما گوشزد می شود عمل کنید.
در بیشتر موارد فرزندانی که با مشکلات والدین سمی درگیر هستند، گرایش بیشتری به سمت مشکلات سلامت روان دارند، اما با کمک یک راهنمای خوب می توانید، این مشکلات را کنار بزنید و مسیر خود برای رسیدن به زندگی شاد و سلامتی به شکلی ایمن طی کنید. البته که رفتار های سمی می تواند، از جانب پدر خانواده نیز اتفاق افتد، که بررسی هر دو مورد از حوصله یک مقاله خارج است و تفاوتی ندارد که این رفتار های آسیب زا از سمت چه کسی متوجه شما باشد و لازم است، از یک روانشناس یا مشاور برای حل مشکلات خود کمک بگیرید.
منبع : آرگا
