معرفی چند کود برای لوبیا که باعث رشد و افزایش بار دهی می شوند

اگر قصد پرورش و نگهداری گیاه لوبیا را دارید باید بدانید که انتخاب کود مناسب برای تغذیه آن حائز اهمیت است. وجود مواد مغذی در ترکیب کودها به سلامت و رشد بهتر لوبیا کمک می کند. در ادامه مطلب به انواع کود برای لوبیا جهت رشد و باروی بهتر اشاره می شود.

انواع کود برای لوبیا

برای این که لوبیا به بهترین شکل ممکن رشد نموده و بارور شود انتخاب کود مناسب برای این گیاه اهمیت زیادی دارد. بهترین کود برای لوبیا کودی است که حاوی عناصر غذایی ضروری گیاه بوده و به رشد آن کمک زیادی نماید. حضور فسفر و پتاسیم و دیگر عناصر غذایی در ترکیب کود به سلامت و رشد بهتر لوبیا کمک خواهد کرد.

از این رو انتخاب کودی که تعادل مناسبی از این عناصر را داشته باشد حائز اهمیت می باشد. لوبیا با توانایی تثبیت نیتروژن هوا از ارزشمندترین گیاهان مزارع و باغات به شمار می رود. این گیاه به خاطر فواید بسیار تغذیه ای خود طرفداران زیادی دارد. گره های ایجاد شده روی ریشه لوبیا قابلیت تثبیت نیتروژن را داشته و این قابلیت سبب می شود این گیاه احتیاج زیادی به کود حاوی نیتروژن نداشته باشد.

بنابراین بهتر است کودی که برای لوبیا در نظر می گیرد میزان متعادلی از فسفر، پتاسیم و نیتروژن را به همراه داشته باشد. به طور مثال یک کود با نسبت متوازن که حاوی عناصر فسفر، ازت و پتاسیم است می تواند بهترین کود برای لوبیا باشد. کودهایی مانند نیترات کلسیم و اوره فسفات هم از کودهای مناسب برای کوددهی این گیاه به شمار می روند.

افزودن کمپوست به خاک نیز می تواند مواد مغذی ضروری گیاه لوبیا را فراهم نماید و در عین حال محتوای مواد آلی خاک را بالا ببرد که این موضوع برای سلامت و رشد بهتر لوبیا اهمیت زیادی دارد. همانطور که اشاره شد لوبیا به علت فواید تغذیه ای زیاد به عنوان یکی از مهمترین حبوبات در دنیا شناخته می شود.

در بسیاری از کشورها لوبیا رتبه بالایی در دسته بندی میزان مصرف در سبد غذایی داشته به طور مثال پس از ذرت پر مصرف ترین ماده غذایی لوبیا است. از این رو برای داشتن یک مزرعه موفق لوبیا، بایستی کود مناسبی استفاده شود. شرایط اکولوژیکی مناسب برای این گیاه را بررسی و بدانید کدام نوع لوبیا مناسب کاشت در آن است.

نوع کودی که قصد استفاده آن را در مزرعه لوبیا دارید به شرایط خاک مزرعه نیز بستگی دارد. از این رو توصیه می شود قبل از کاشت لوبیا حتما آزمایش خاک انجام شود. به این ترتیب برای رشد و باردهی بهتر لوبیا دست به انتخاب کود بزنید. همانطور که اشاره شد لوبیا خود تثبیت کننده نیتروژن خاک است از این رو اگر کودی با نیتروژن بالا به آن اضافه شود سبب رشد زیاد برگ ها و کاهش باروری گیاه می شود. در ادامه مطلب با انواع کود برای لوبیا و دیگر نکات لازم برای این امر آشنا می شوید.

زمان مناسب کوددهی لوبیا

گیاه لوبیا به توجه و دقت خاصی در هنگام کوددهی نیاز دارد. برای اطمینان از رشد سالم و حاصلخیزی بستر کشت آن معمولا در چند نوبت مورد کوددهی قرار می گیرد از جمله:

• قبل از کاشت
• ۴ تا ۶ برگی
• رشد کامل گیاه
• قبل و بعد از گلدهی
• موقع غلاف بندی
• پر شدن دانه ها
• کمبود یک عنصر خاص

کود اوره

کود اوره یکی از منابع شناخته شده نیتروژن برای گیاهان به شمار می رود. در حالت ایده آل نیتروژن موجود در اوره توسط گیاه جذب و به رشد و توسعه آن کمک می کند. ولی برای گیاه لوبیا که خودش تثبیت کننده نیتروژن می باشد استفاده از مقادیر زیاد کودهای ازته نظیر اوره می تواند به ضرر گیاه تمام شود.

زیرا لوبیا می تواند نیتروژن مورد نیازش را از هوا تامین نماید. هنگامی که اوره به صورت بی رویه در اختیار لوبیا قرار گیرد سبب افزایش نیتروژن در خاک شده که هم به گیاه صدمه می زند و هم محیط را برای رشد علف های هرز مساعد می سازد. از طرفی استفاده بیش از حد از کود اوره سبب آلودگی آب های زیرزمینی می شود.

با این وجود در مواردی که خاک بستر واقعا کمبود نیتروژن پیدا کرده استفاده متعادل از اوره می تواند موثر باشد. در نهایت مطالعه دقیق خاک لوبیا قبل از کشت آن حائز اهمیت می باشد و کود اوره بعد از گلدهی یا قبل از کشت قابل استفاده است.

کودهای آهن دار

آهن از مهمترین عناصر غذایی برای گیاهان می باشد که نقش حیاتی در تشکیل کلروفیل و فعالیت های آنزیمی گیاه ایفا می کند. برگ های گیاه لوبیا دارای میزان آهنی حدود ۵۰-۸۰۰ میلی گرم می باشند و این تغییرات می توانند مشخص کننده سطح بهینه و میزان مورد نیاز آهن برای رشد سالم لوبیا باشد.

لوبیا در خاک های با پی اچ بالا ممکن است با مشکل کمبود آهن روبرو شود. با این وجود ریشه های این گیاه می توانند یون های H+ را آزاد که در نتیجه جذب آهن از خاک کارآمدتر خواهد شد. هنگامی که گیاه لوبیا دچار فقر آهن می شود علائمی شامل رنگ پریدگی برگ ها، زرد شدن برگ های جوان و وجود رگبرگ های سبز تیره روی پس زمینه سبز روشن یا زرد دیده می شود.

استفاده از کودهای آهن دار برای لوبیا در مواردی که نشانه های کمبود آهن دیده می شود می تواند خیلی موثر و ضروری باشد. این کود به گیاه لوبیا کمک کرده تا سلامت و رشد بهتری پیدا کند. با این وجود مانند هر کود دیگری بایستی بر اساس توصیه های کارشناسی استفاده و از مصرف بی رویه خودداری شود.

معمولا استفاده از کود آهن قبل از گلدهی و غلاف بندی لوبیا توصیه می شود. جذب آهن به مقدار زیادی تحت تاثیر دیگر عناصر به ویژه کلسیم، فسفر و منگنز می باشد از این رو زردی ناشی از آهک که نوعی کمبود آهن است در کشورمان در سطح بسیار مشاهده می شود.

مهمترین نقش آهن در گیاه شرکت در فعالیت های آنزیمی تشکیل کلروفیل می باشد. زیرا میزان آهن برگ های لوبیا متغیر است. از این رو تعیین سطح بحرانی آن دشوار است. به علت آهکی بودن و پی اچ زیاد اکثر خاک های ایران متاسفانه مصرف خاکی کودهای آهن دار در بیشتر موارد کارامد نیست و ممکن است به علت زیاد بودن میزان آهک در خاک علائم کمبود در گیاه دیده شود.

از این رو محلول پاشی کودهای آهن دار من جمله سولفات آهن با غلظت ۲ تا ۵ هزار در طول دو الی سه نوبت در مرحله ساقه، قبل از گلدهی و پر شدن غلاف لوبیا نتیجه بخش تر است.

کود پتاس بالا

پتاسیم یکی دیگر از مهمترین عناصر غذایی برای گیاه به شمار می رود. هر چند نقش مشابه ازت در گیاه را ندارد ولی وجود آن ضروری بوده به اندازه ای که آن را عنصر کیفیت می نامند. این عنصر روی خصوصیات کیفی گیاه لوبیا تاثیر زیادی دارد به خصوص هنگامی که میزان پتاسیم در برگ ها از دو درصد کمتر باشد. یا گیاه دچار فقدان پتاسیم بوده و نشانه های این کمبود را بروز می دهد.

این علائم شامل زردی و نکروز در نوک و حاشیه برگ های پایینی می باشد که به تدریج به برگ های بالاتر هم منتقل می شود با کود پتاس بالا و پتاسیم دار این مشکل رفع می شود. در صورتی که کود پتاسیم دار قبل از کشت به خاک داده شود از بروز این علائم پیشگیری می کند.

در ضمن دقت کنید هر چند کود پتاس بالا برای رفع کمبود پتاسیم گیاه مفید است ولی باید به میزان متوازنی از همه عناصر در اختیار گیاه قرار گیرد. زمان مصرف این کود برای لوبیا هنگام کاشت و ضمنا در طی مراحل رشدی گیاه به ویژه مرحله غلاف بندی و پر شدن دانه های لوبیا می باشد.

کود حیوانی

کود حیوانی منبع طبیعی و آلی از مواد مغذی برای خاک و گیاهان می باشد و حاوی میزان مناسبی از نیتروژن، فسفر و پتاسیم که سه ماده اصلی تغذیه گیاهان هستند، است. برای گیاه لوبیا می توان کود حیوانی استفاده کرد تا سبب بهبود ویژگی های خاک، افزایش فعالیت میکروبی و تامین مواد مغذی لازم برای رشد بهینه گیاه گردد. بهتر است کود حیوانی قبل از کاشت در اختیار گیاه لوبیا قرار گیرد.

کود مرغی

کود مرغی یکی از انواع کودهای حیوانی است که به علت داشت میزان زیادی مواد مغذی منبع مناسبی برای تامین نیازهای غذایی گیاهان به شمار می رود ولی درباره لوبیا به دلیل وجود مقدار زیادی ازت در این کود ممکن است به گیاه آسیب بزند. همانطور که اشاره شد نیتروژن زیاد سبب می شود رشد بالا و نامتوازنی در لوبیا ایجاد شده و به باردهی آن آسیب زده و موجب بیمار شدن گیاه و کاهش محصول گردد.

به این ترتیب اگر چه کود مرغی فواید بسیاری برای گیاه دارد ولی جزو بهترین کودها برای لوبیا به شمار نمی رود و استفاده از آن به توجه و مراقبت خاصی نیاز دارد.

کودهای کامل

کودهای کامل یا کودهای میکرو و ماکرو برای رشد لوبیا ضروری می باشند و استفاده از آن ها به شرایط خاک و نیازهای محیطی لوبیا بستگی دارد. برای رشد زایشی لوبیا مواد مغذی میکرو و ماکرو هر دو خیلی موثر هستند. کمبود هر یک از این مواد می تواند سبب کاهش عملکرد و کیفیت محصول شود.

از این رو از کودهایی که هر دو نوع مواد مغذی را به همراه دارند، استفاده نمایید. در بیشتر موارد استفاده از این کودها توصیه شده ولی بایستی با توجه به وضعیت خاک و نیازهای گیاه تعیین دوز کود صورت گیرد. کودهای کامل در همه مراحل رشد گیاه استفاده می شوند ولی بهترین زمان کوددهی لوبیا با کود ماکرو از زمان ۴-۶ برگی شدن گیاه تا موقع دانه بندی و پر شدن غلاف ها می باشد.

در مورد کود میکرو نیز بهترین زمان استفاده در زمان رشد اولیه لوبیا و موقع کمبود این عناصر در گیاه می باشد.

کودهای بیولوژیک

گزارش ها نشان می دهد به طور میانگین هر سال ۱.۵ میلیون هکتار بقولات زراعی در کشور کشت می شود که ۸۵ هزار تن کود شیمیایی نیتروژن در این مزارع استفاده یم شود. در حالی که می توان قسمت زیادی از آن را توسط کودهای بیولوژیک ریزوبیومی کاهش داد.

معمولا ارگانیسم های مورد استفاده برای تولید کودهای زیستی از خاک منشا می گیرند و در اغلب خاک ها حضور فعالی دارند. اما در بیشتر موارد کمیت و کیفیت آن ها در حد مطلوب نیست از این رو استفاده از مایع تلقیح آن ها ضروری است. در ریشه بقولات از جمله لوبیا گره یا غده هایی قرار دارد که گیاه ازت هوا را در آن تثبیت می کند.

از این رو در صورتی که این غده ها فعال باشند به مصرف کود ازته نیازی نیست و اگر غد را از وسط برش دهید رنگ داخل غده های فعال، قرمز و صورتی می باشد در حالی که در غده های غیر فعال به رنگ سفید یا تیره هستند.

کودهای فسفر دار

فسفر از عناصر اصلی مورد نیاز گیاهان به شمار می رود. این عنصر در همه فرایندهای بیوشیمیایی در ترکیبات انرژی زا و در مکانیزم های انتقال از طریق کانال ها و یا پروتئین های ناقل سطح سلول دخیل هستند. همچنین فسفر جزئی از پروتئین سلول است و نقش موثری در هسته سلول ایفا می کند.

حد بحرانی فسفر برای گیاه لوبیا معمولا بین دو دهم تا چهار دهم درصد وزن خشک آن می باشد و در خاک بین ۸-۱۵ میلی گرم گزارش شده است. افزایش فسفات از جذب و انتقال برخی عناصر غذایی مانند روی، مس و آهن می کاهد. از نشانه های کمبود فسفر در لوبیا کاهش ارتفاع، ساقه های نازک و میان گره های کوتاه می باشند.

در حالی که برگ های پایین تر به رنگ زرد با حاشیه نکروز مشاهده می شوند، برگ های بالایی کوچک و به رنگ سبز تیره هستند. در کمبودهای شدید ریزش برگ ها زودتر روی می دهد و آغاز گلدهی دیرتر شده نهایتا تعداد گل بوته ها کاسته می شود. قابل ذکر است رایج ترین کود فسفر در کشور سوپر فسفات تریپل با ۴۶ درصد فسفر می باشد.

ترکیبات فسفاتی تقریبا غیر محلول هستند و به سادگی از پروفیل خاک شسته نمی شوند. از این رو مصرف زیاد آن ها سبب تجمع فسفات در خاک شده که مشکلات تغذیه ای گیاه را دو چندان می کند. از این رو مصرف این کودها حتما بر اساس آزمایش خاک صورت گیرد.

با توجه به تحقیقات صورت گرفته حد بحرانی فسفر در بقولات با خاکی که دارای مواد آلی کمتر از یک درصد است ۱۲ میلی گرم در کیلوگرم می باشد. به این ترتیب مصرف حداکثر ۱۵۰ کیلوگرم سوپر فسفات تریپل در خاک های نیازمند به این عنصر توصیه می شود.

در ضمن به علت تحرک کمتر فسفر در خاک و تماس کمتر با خاک برای تثبیت کم، کود مصرفی بایستی در عمق مناسب به شکل ردیفی و در زیر بذر قرار بگیرد. از این رو بهترین روش استفاده از کود فسفردار استفاده از دستگاه کودکار ردیفی است. در مورد پخش سطحی کود بایستی حتما عملیات شخم یا دیسک زیر خاک انجام شود.

به علت محلول نبودن ترکیبات فسفر این نوع کود در زمان کاشت بذر باید استفاده شوند. اگر میزان فسفر خاک بیشتر از ۱۲-۱۵ میلی گرم بود نیازی به مصرف کود فسفر دار نیست.

در پایان می توانید برای آشنایی با انواع کود برای  سبزیجات و کود برای برنج روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا