علت خرابی مینای دندان و نکاتی برای جلوگیری از آن

مینای دندان در اصل لایه ای با پوشش بسیار سخت و محافظ دندان می باشد که برخی عوامل سبب تخریب آن می شود و اصطلاحا مینای دندان تحلیل می رود. اگر مایلید تا با علت خرابی مینای دندان آشنا شوید با ادامه مطلب همراه ما باشید.

علت خرابی مینای دندان و نکاتی برای جلوگیری از آن

مینای دندان یا Tooth بیرونی ترین پوشش دندان انسان می باشد و این پوسته سفت و سخت در حقیقت مستحکم ترین بافت در تمام بدن انسان به شمار می رود. مینای دندان که به آن عاج دندان هم گفته می شود در اثر مصرف قهوه، چای، نوشیدنی های رنگی، آبمیوه و سیگار دچار لک و تغییر رنگ می گردد.

با مراجعه منظم به دندان پزشک بری تمیز کردن و ترمیم مینای دندان می توان به بازگشت رنگ طبیعی آن و حفظ سلامتی کمک کرد. مینا از اجزای اصلی و سازنده دندان محسوب می شود و در اصل این لایه با پوشش بسیار سخت محافظ دندان است. ضمنا سفید رنگ بوده و تاج دندان را در بر می گیرد.

در حالت معمول در طی شبانه روز میزان بسیار جزئی از ضخامت مینای دندان آسیب می بیند ولی با مسواک زدن و استفاده از خمیر دندان مناسب اگر خیلی دیر نشده باشد، مواد معدنی مینا مجددا تولید و این لایه بازسازی می گردد. ولی برخی مواقع عواملی ممکن است سبب تخریب مینای دندان شده و اصطلاحا مینای دندان تحلیل رفته می شود که سبب درد، حساسیت و پوسیدگی دندان می گردد.

مینا به محافظت از دندان در برابر کارهای روزمره ای نظیر جویدن، گاز گرفتن، خرد کردن و ساییدگی کمک کرده و هر چند لایه محافظ سختی برای بافت دندان است ولی ممکن است ساییده شده و ترک بخورد. مینا سبب محافظت دندان از تغییرات دمایی و مواد شیمیایی بالقوه دردناک شده و همانند عایق عمل می کند.

مینای دندان بعد از آسیب همانند استخوان شکسته که بعد از مدتی ترمیم شده و به حالت قبل باز می گردد، به صورت طبیعی قابل ترمیم نیست. علت این موضوع آن است که بافت مینا عاری از وجود سلول بوده و عمل ترمیمی که از طریق سلول ها در آن انجام شود وجود ندارد. در ادامه به بررسی علت خرابی مینای دندان پرداخته همچنین نکاتی در جهت پیشگیری از این وضعیت ارائه می شود.

علت فرسایش مینای دندان

خرابی مینای دندان معمولا نتیجه تخریب مواد معدنی سازنده آن به خاطر فعالیت اسیدها و باکتری ها می باشد. موارد زیر بر اسیدی شدن دهان و از بین رفتن تدریجی مینا تاثیر بسیار دارند:

به این ترتیب حتی اگر غذا را درست مصرف می کنید و از خوردن قند فراوان هم اجتناب کرده و در ضمن دارو مداوم مصرف نمی کنید و به طور کلی سلامتی خوبی دارید اما باز هم ممکن است مینای دندان دچار تحلیل و خوردگی شود.

آیا پلاک دندان سبب فرسایش مینای دندان می شود؟

پلاک یک سطح چسبنده بوده که از بزاق، ذرات ریز مواد غذایی و باکتری ها و هر مواد دیگری که می تواند به سطح دندان شما بچسبد تشکیل می شود. پلاک بین دندان ها قرار می گیرد همچنین می تواند بین حفره های ریز نیز ایجاد شود. برخی مواقع باکتری های موجود در پلاک دندان نشاسته های موجود در مواد غذایی را به اسید تبدیل کرده و در این حالت اسیدهای موجود در پلاک به خوردن و تجزیه مواد معدنی سالم در مینای دندان می پردازند.

این موضوع سبب شده این ساختار سفت و سخت دندانی فرسایش یافته و سوراخ شود. با گذشت زمان در سطح مینا حفره های کوچکی ایجاد می شود.

علائم تحلیل رفتن مینای دندان

علائم تحلیل و خرابی مینای دندان با توجه به مرحله و شدت فرسایش متفاوت است. از جمله این علائم عبارت است از:

• وجود حساسیت: حساسیت داشتن به برخی از غذاها همچون شیرینی جات و دمای غذاها (گرم  یا سرد) ممکن است سببایجاد درد در مراحل اولیه تحلیل مینای دندان شود.
• تغییر رنگ: از آنجا که مینا سطحی ترین لایه دندان است، و زیر آن عاج دندان جای دارد، یکی از علائم تحلیل مینا می تواند تغییر رنگ دندان و نمایان شدن عاج باشد.
• ترک برداشتن دندان و یا شکستگی آن: لبه های دندان به علت فرسایش مینای دندان، خشن تر، نامنظم و متراکم تر می شوند.

• حساسیت شدید و دردناک: در مراحل بعدی تحلیل مینای دندان، دندان ها به دما و شیرینی خیلی حساس خواهند شد.
• فرورفتگی: ظاهر شدن تورفتگی هایی روی سطح دندان نیز از علائم تحلیل رفتن مینای دندان می باشد.
• شیشه ای شدن: دندان در لبه ها در اثر تحلیل مینای آن حالتی شیشه ای پیدا می کند.

قابل ذکر است هنگام ریزش مینای دندان، دندان نسبت به نمایان شدن حفره یا پوسیدگی در سطح خود حساس تر می شود. پوسیدگی به سادگی سبب ورود عفونت و باکتری به فضای داخلی دندان می گردد.

درمان پزشکی تحلیل مینای دندان

اولین نکته که بایستی در مورد مینای دندان بدانید این بوده در صورت خرابی و تحلیل رفتن شدید آن دیگر قابل ترمیم نیست. به بیان دیگر نمی توانند همانند استخوان شکسته خود را ترمیم نماید. زیرا در درون ساختار آن هیچ سلول زنده ای وجود ندارد که به ترمیم و نوسازی مینای دندان بپردازد.

از این رو اگر با تحلیل و خرابی مینای دندان روبرو هستید حتما به دندانپزشکی مراجعه تا با روش های پزشکی آن را درمان و ترمیم نمایند. روش های ترمیم و بازسازی دندان عبارت است از:

فلوراید درمانی

فلوراید ماده ای معدنی است که در ساختار دندان وجود دارد. این ماده ارزشمند به تقویت مینای دندان و استحکام آن بسیار کمک می کند. هنگامی که دندان به هر علتی شروع به پوسیدگی نمود و روند فرسایش به تازگی شروع شده باشد می توان از طریق اعمال فلوراید موضعی به دندان کمک کرد پوسیدگی یا فرسایش متوقف شده و تا حدود بسیاری دندان مجددا احیا شود.

توجه داشته باشید تنها در مراحل ابتدایی پوسیدگی و هنگامی که هنوز هیچ آسیبی حتی کوچک صورت نگرفته باشد فلوراید درمانی کارایی دارد. در صورت آسیب بیشتر این روش موثر نیست.

کامپوزیت

یکی از رایج ترین مواد استفاده شده در صنعت دندانپزشکی کامپوزیت می باشد. از این ماده برای مقاصد مختلفی استفاده می شود. مهمترین کاربرد آن در ترمیم دندان های آسیب دیده و تحلیل رفته می باشد. کامپوزیت توسط یک متخصص ترمیمی و زیبایی به دندان دچار فرسایش مینای دندان متصل شده و توسط نور یا گرمای خاصی مستحکم می شود.

کامپوزیت دندان خیلی بادوام بوده و برخلاف دیگر مواد ترمیم کننده دندان قدرت اتصال خوبی به دندان هم دارد. این ماده در رنگ های مختلفی تولید می شود و با توجه به رنگ دیگر دندان ها انتخاب می شود تا ظاهر طبیعی داشته باشد. از میان همه روش های ترمیم و بازسازی مینای دندان، پیوند کامپوزیت دندان اقتصادی ترین روش است.

ارتودنسی

دندان های نامرتب بیشتر دچار خوردگی، تحلیل و فرسایش می شوند. به ویژه اگر مشکل فکی و نامرتبی دندانی با هم همراه باشند. دندان های خلفی بیش از حد دچار خوردگی می شوند. برای جلوگیری از فرسایش بیشتر به کمک ارتودنسی دندان ها مرتب می شوند.

ونیرهای دندانی

ونیرها پوسته های ظریفی می باشند که به بخش جلویی دندان متصل می گردند. شناخته شده ترین ونیر دندانی لمینت و کامپوزیت ونیر می باشند که اکثرا جنبه زیباشناختی دارند. ولی برای ترمیم و محافظت از مینای دندان تحلیل رفته هم به کار می روند. پس از باندینگ کامپوزیت ونیرها بهترین روش برای درمان مینای تحلیل رفته دندان می باشند.

در این روش مقداری از ضخامت مینای دندان تراشیده شده تا لمینت به جلوی دندان بچسبد. برای نصب ونیر کامپوزیت به تراش بیشتر مینای دندان نیاز نبوده و فقط به جلوی دندان ها متصل می گردند.

روکش دندانی

روکش ها کلاهک هایی به شکل تاج دندان می باشند که در نزدیکی خط لثه به دندان متصل می گردند. هنگامی که قسمت زیادی از مینای دندان تحلیل رفته باشد و با پر کردن، ونیر و باندینگ کامپوزیت دندان قابل ترمیم نباشد تنها راه باقی مانده روکش دندان است. دندان هایی که به تازگی مورد عصب کشی قرار گرفته یا خیلی ضعیف هستند معمولا با روکش دندان محافظت می شوند.

نکات مراقبت از مینای دندان

به جز مسواک زدن و کشیدن نخ دندان کارها و اقدامات بسیاری هستند که می توان برای جلوگیری از فرسایش و خرابی مینای دندان انجام داد. از جمله:

کاهش مصرف نوشیدنی های اسیدی

غذاها و نوشیدنی های اسیدی از جمله آب میوه، نوشابه و مرکبات کمتری استفاده و یا سریعا بعد از مصرف این نوشیدنی ها دهان را با آب شستشو دهید. دقت کنید سریعا بعد از خوردن این نوشیدنی ها مسواک نزنید. زیرا میزان فرسایش مینای دندان بیشتر شده و ترمیم آن سخت می شود.

دقت در انتخاب میان و عده ها

در صورت امکان از مصرف میان وعده در طی روز خودداری نمایید و تنها وعده های اصلی را میل کنید. اگر به مصرف خوراکی در میان وعده تمایل زیادی دارید سعی کنید فست فود، چیپس، تنقلات و … کمتری مصرف کنید زیرا خوردن چنین خوراکی هایی سبب تولید اسید و نشاسته بیشتر شده و تحلیل مینای دندان را افزایش می دهد. اگر چنین غذاهایی مصرف کردید بهتر است دهان را با آب کاملا بشویید.

نوشیدن آب فراوان

بزاق نقش مهمی در حفظ سلامت دهان به ویژه دندان دارد. این ماده پلاک دندانی را رفع کرده و سبب خنثی شدن محیط درون دهان می گردد. برای افزایش بزاق دهان سعی کنید آب زیادی در طی روز بنوشید.

جویدن آدامس زایلیتول

در فواصل بین وعده های غذایی آدامس بدون قند بجوید. با این کار تولید بزاق افزایش یافته و سبب تقویت دندان می شود و میزان اسید موجود در غذا و نوشیدنی ها را کاهش می دهد. آدامسی خریداری که دارای زایلیتول بوده زیرا این قند برای دندان ها مفید است.

کاهش سیگار کشیدن

سیگار به دلیل وجود نیکوتین و مواد سمی دیگر می تواند به طور مستقیم روی تحلیل و فرسایش مینای دندان اثر منفی بگذارد. با کاهش مصرف سیگار و تمیز کردن دندان ها بعد از هر بار مسواک زدن می توانید تا حدود بسیاری از تحلیل مینای دندان جلوگیری کنید.

مشورت با دندانپزشک

بهترین فردی که به شما می تواند در حفظ سلامت دهان و دندان مشورت دهد دندانپزشک می باشد. اگر در مورد فرسایش و تحلیل مینای دندان ترس و نگرانی دارید از یک دندانپزشک مشورت بگیرید.

به طور کلی برای جلوگیری از تحلیل مینای دندان حتما روزانه آن را با یک دهانشویه دارای فلوراید و ضد عفونی کننده مسواک زده و از نخ دندان هم استفاده کنید. البته دقت کنید هر چند فلوراید در جلوگیری از پوسیدگی دندان نقش موثری دارد ولی استفاده بیش از حد از این ماده می تواند مشکلاتی از جمله فلوروز مینای دندان را سبب شود.

این شرایط ممکن است در کودکان روی داده و به مینای دندان آسیب بزند. اکثر کودکان مبتلا به فلوروز مینای دندان شرایط خفیفی دارند که جای نگرانی نخواهد بود. با این حال در موارد شدیدتر دندان تغییر رنگ داده و حفره تشکیل می شود که تمیز کردن آن با دشواری همراه می شود.

سخن پایانی

در این مطلب پیرامون علت خرابی مینای دندان صحبت کردیم. همچنین قابل ذکر است که درمان فرسایش و تحلیل مینای دندان به نوع مشکل بستگی دارد. گاهی مواقع پیوند و ترمیم دندان برای محافظت از بافت آن و افزایش زیبایی ظاهری به کار می رود. در صورتی که میزان فرسایش و تحلیل مینای دندان شدید باشد ممکن است دندانپزشک توصیه نماید دندان را با تاج یا ونیر دندان ترمیم شود. تاج ممکن است سبب محافظت دندان از پوسیدگی بیشتر گردد..

در پایان از همراهی شما با این مطلب سپاسگزاریم و امیدواریم نهایت استفاده را برده باشید. همچنین پیشنهاد می شود اگر مایلید تا با درمان پوسیدگی دندان و علت کراودینگ دندان نیز آشنا شوید با کلیک روی لینک ها از این مقالات نیز بازدید نمایید.

منبع : آرگا