یکی از رسوم اصیل ایرانیان هنگام مسافرت تهیه سوغاتی برای اطرافیان و دوستان می باشد. یکی از شهرهای تاریخی و قدیمی کشور که پر از اماکن تاریخی زیبا و دیدنی است شهر قزوین می باشد. این شهر مهد سوغات و صنایع دستی به شمار می رود. در ادامه مطلب با انواع سوغات قزوین آشنا می شوید.
آشنایی با انواع سوغات قزوین
قزوین یکی از شهرهای قدیمی و باستانی ایران به شمار می رود که مهد سوغات و صنایع دستی منحصر به فرد هم می باشد. در سفر به قزوین علاوه بر آشنایی با آثار تاریخی متعدد، با انواع شیرینی و نان سنتی و صنایع دستی نفیس هم آشنا می شوید که در نوع خود بی نظیر هستند.
هر ساله گردشگران و مسافران زیادی به این شهر به خاطر وجود مکان های تاریخی و زیبا سفر می کنند. این شهر در مسیر راهی مواصلاتی و پرترددی قرار دارد از این رو همیشه توقفگاه مناسبی برای مسافرین محسوب می شود.
مسافران و گردشگران همچون رسوم اصیل ایرانی در سفر خود سعی می کنند به یادگار برای دوستان و آشنایان خود هدیه و سوغاتی هایی ببرند. سوغات قزوین همچون جاذبه های گردشگری قزوین تنوع بسیاری دارد. می توان سوغاتی های این شهر را به سه دسته نان و شیرینی سنتی، خشکبار و میوه های تازه و صنایع دستی تقسیم بندی نمود.
در گذشته قزوین برای مدتی پایتخت ایران بوده و تاریخچه این شهر به دوران ساسانیان باز می گردد. استان قزوین از نظر تعداد آثار تاریخی در ایران و دنیا به ترتیب در رتبه های اول و سوم قرار دارد. در متون قدیم اروپایی ها از قزوین به عنوان شهر باستانی آرساس یا آرساسیا یاد شده و یونانی ها قزوین را راژیا نامیده اند.
با این اوصاف اگر به آشنایی با سوغات جذاب قزوین علاقمند هستید در ادامه مطلب به سوغاتی های مهم این شهر پرداخته می شود.
پنیر کوزه ای
سوغات قزوین همانند تاریخ و فرهنگ این شهر غنای بالایی دارد. این شهر از زمان های دور یکی از شهرهای پیشرو در تولید شیرینی های سنتی بوده و زنان هنرمند این استان در جشن ها و مراسمات مختلف به پخت شیرینی می پرداختند. و هنوز این رسوم پابرجا است.
پنیر کوزه ای یکی از سوغات خوشمزه و شاخص استان قزوین محسوب می شود. این پنیر در داخل کوزه و زیر زمین تهیه شده و با موادی همچون سبزیجات معطر و زیره طعم دار می گردد. در هیچ کجای کشور چنین پنیری پیدا نمی شود. همانطور که از اسم آن پیداست پنیر کوزه ای در کوزه درست می شود و طعم اصلی آن با زیره می باشد.
ولی می توانید پنیر کوزه ای قزوین را با طعم های ساده و سبزیجات معطر نیز پیدا کرد. بازار قزوین بهترین جا برای خرید این پنیر می باشد.
خشکبار و میوه
اگر برای خرید سوغاتی در سفر خوراکی های طبیعی و تازه مدنظر شما است حتما میوه های خوش طعم و خوش رنگ این شهر نظرتان را جلب می کند. از جمله سیب، زغال اخته، انار سنگنان و زردآلو. یکی از قطب های تولید زغال اخته کشور روستایی به اسم هیر از توابع شهرستان رازمیان استان قزوین می باشد.
سازمان میراث فرهنگی به خاطر جاذبه های گردشگری این روستا آن را جزو روستاهای هدف گردشگری معرفی نموده تا میزبان گردشگران داخلی و خارجی باشد. در روستای هیر با فرا رسیدن زمان برداشت محصول هر ساله جشن شکرگزاری با رسومات محلی، موسیقی و آواها، بازی های سنتی و … برگزار می شود. این جشن به جشن زغال اخته نیز معروف بوده و با استقبال گردشگران زیادی روبرو شده است.
خشکبار و آجیل از سوغاتی های خوشمزه دیگر استان قزوین می باشد که به وفور در آن یافت می شود. از جمله گردو تازه روستای هیر، فندق، بادم، پسته و کشمش تاکستان. تاکستان هم از توابع استان قزوین به شمار می رود و با داشتن بهترین و مرغوب ترین باغات انگور در زمینه تولید کشمش از شهرهای درجه یک دنیا محسوب می شود. بنابراین برای سوغات کشمش بی دانه تاکستان را فراموش نکنید.
انواع نان و شیرینی سنتی
نان و شیرینی های سنتی قزوین متنوع می باشند و هر یک دارای طعم خیلی خوشمزه و منحصر به فرد می باشند که با دیدن آن ها به راحتی نمی توان از کنارشان عبور کرد و طعم شان را نچشید. این نان و شیرینی ها برای سوغات قطعا قابل توجه هستند. در صنعت تولید خوراکی های سنتی مانند شیرینی مشهور باقلوا، قزوین یکی از شهرهای باسابقه در ایران محسوب می شود.
پخت شیرینی با حفظ آداب قدیمی همچنان در بین برخی خانواده ها رایج می باشد. اما با توجه به مشغله های امروزی تهیه این خوراکی ها به شکل کارگاهی و مدرن هم صورت می گیرد. تنوع شیرینی های سنتی قزوین از فرهنگ مردم این ناحیه نشات گرفته و طعم و عطر بسیار دلپذیری ارائه می دهد.
در ادامه به برخی از انواع نان و شیرینی های سنتی این شهر اشاره می شود.:
۱. نان اگردک
این نان یکی از سوغات خوشمزه قزوین می باشد که از ترکیب آرد، تخم مرغ، شیر، شکر و دارچین به دست می آید. نان اگردک از نان های سنتی و لذیذ قزوینی با طعم شیرین بوده و در شهرهای دیگر کشور نیز تهیه می شود.
۲. نان چایی
نان چایی یک نوع شیرینی سنتی قزوینی محسوب می شود که بانوان آن را برای عید نوروز و سایر جشن و مراسمات خود تهیه می کنند. در تزئین نان هم از کنجد و پسته استفاده می شود.
۳. نان چرخی
نان چرخی به نان چایی شباهت دارد و همانطور که از اسمش پیداست با نوعی چرخ دستی مخصوص چرخ شده و روی آن تخم خرفه یا خلال پسته به عنوان تزئین به کار می رود.
۴. نان نازک
نان نازک در بین اهالی قزوین بسیار طرفدار دارد. این نان خیلی ترد است و روی آن مغزهای مختلفی می ریزند. در سفر به قزوین نان نازک این استان با اسامی همچون شیرینی نازک پسته ای، بادامی و گردویی نیز یافت می شود.
۵. نان قندی
نان قندی با سایر نان قندی های کشور فرق دارد. قزوینی ها این نان را در منزل تهیه و خمیر آن را برای مدت طولانی ورز می دهند. هنگامی که خمیر آماده شد پیش از قرار دادن در فر روی آن علامت + زده می شود. این کار به پخت بهتر نان کمک می کند. در سفر به قزوین این سوغاتی خوشمزه را از دست ندهید.
۶. نان برنجی
نان برنجی از سوغات شهرهای بسیاری از کشور از جمله یزد، کرمانشاه و قزوین می باشد. این شیرینی از آرد گندم، برنج، شکر، روغن، تخم مرغ و گلاب درست می شود و می توان در انواع نان برنجی ساده و زعفرانی آن را در شیرینی فروشی ها پیدا کنید.
۷. نان بادامی
نان بادامی از سوغات دیگر قزوین محسوب می شود. این شیرینی شبیه شیرینی قرابیه بوده و از سوغات قدیمی قزوین به شمار می رود.
۸. کیک شربتی
کیک شربتی نوعی کیک لوزی مانند بوده که دارای بافت خیلی لطیفی است. این کیک با پسته و نارگیل تزئین می شود و بعد از آماده شدن به صورت لوزی برش خورده و روی آن شربت حاوی گلاب، شکر و هل می ریزند.
۹. شیرینی اتابکی
شیرینی اتابکی یا ولیعهدی از شیرینی های اصیل قزوین و خوشمزه ترین سوغات آن به شمار می رود که فقط در این شهر ارائه می شود. در این شیرینی از شکر کمی استفاده شده و نوع سنتی آن در دو رنگ تهیه می شود. ولی امروزه قنادان برای تهیه شیرینی مذکور از قالب ها و تزئینات مختلف استفاده می کنند.
۱۰. باقلوا
باقلوا سوغات بیشتر شهرهای بزرگ ایران بوده و هر یک دارای باقلوای مخصوص به خود می باشند. باقلوای هر شهری طعم خاصی دارد و این ذائقه شما بوده که مشخص می کند باقلوای کدام شهر نسبت به دیگری بهتر است. باقلوای قزوین با شهرهای یزد و تبریز رقابت تنگاتنگ دارد جذابیت آن به خاطر تنوع در طعم و طرز تهیه اش می باشد. باقلوای استان قزوین در انواع لوزی یا سه رنگ، پیچ، گل رز و پرچمی وجود دارد.
صنایع دستی
همانطور که اشاره شد قزوین یکی از شهرهای تاریخی و قدیمی ایران می باشد. از این رو در آن صنایع دستی با مهارت و ظرافت خاصی تهیه می شود و گردشگران داخلی و خارجی زیادی این هنرهای دستی زیبا را به عنوان سوغات برای آشنایان و دوستان خود هدیه می برند. از جمله صنایع دستی استان قزوین عبارت است از:
گلیم بافی
هرچند امروزه گلیم کمتر مورد استفاده قرار می گیرد ولی گلیم بافی یکی از مشاغل اصلی استان قزوین به شمار می رود و در آن از موادی مانند پشم و کامواهای رنگی محلی استفاده می شود. رودبار الموت، ضیاء آباد، ارادق از قطب های اصلی استان قزوین هستند که کار گلیم بافی انجام می دهند.
گلیم بافی قزوین در گذر زمان همچنان جایگاهش را حفظ کرده و در آن طرح های شاه عباسی، لچک و ترنج به کار می رود. یک گلیم نفیس قزوینی سوغاتی گرانبها بوده که از نخ های با رنگ های گیاهی تهیه شده و دوام زیادی دارد.
خوشنویسی
قزوین پایتخت هنر خوشنویسی ایران به شمار می رود. اساتیدی همچون میرعماد و عمادالملک سیفی در هنر خوشنویسی نسبت به دیگر استان های صاحب این سبک در ایران شناخته شده می باشند. می توانید در سفر خود به قزوین یکی از آثار خوشنویسی این اساتید را به عنوان سوغاتی نفیس با خود همراه ببرید.
گلابتون دوزی
گلابتون دوزی دوخت سیم های نازک طلایی روی پارچه است. محصول نهایی این کار به صورت لباس، کیف، کفش و … راهی بازار می شود. گلابتون دوزی شبیه هنر سوزن دوزی می باشد و از قدیم در بین طبقه متوسط و اعیان قزوین رایج بوده است. در این هنر به جای نخ از سیم های بسیار نازک طلایی یا برنجی استفاده می شود.
نم نم دوزی
نم نم دوزی همان ملیله دوزی می باشد. به این صورت که مهره های رنگی و منجوق روی پارچه دوخت می شود و با آن محصولات مختلفی از جمله روتختی، کیف پول و … تهیه می شود. این هنر سنتی رو به انقراض بوده و در خلق آن از منجوق های فلزی استفاده می شود.
کاربرد این هنر در تزئین پارچه، آینه و مهر و جای شانه می باشد. در گذشته نم نم دوزی یکی از قسمت های اصلی جهیزیه محسوب می شد. از آنجا که دوخت این اثر به ظرافت و دقت بسیاری نیاز دارد تولید آن به آرامی پیش رفته از این رو به آن نم نم دوزی اطلاق می شود.
موج بافی
موج باقی نیز از صنایع دستی دیگر استان قزوین می باشد که به علت گرانی مواد اولیه مرغوب از جمله ابریشم و پشم امروزه با مواد ارزانتری مانند نخ های نایلونی تولید می شود. موج ها پارچه هایی هستند که به عنوان پتو، پشتی، رویه کرسی و سجاده کارایی دارند. این هنر در گذشته های دور پرطرفدار بوده ولی امروزه کمتر کسی با نام آن آشنا است.
نوار بافی
در حال حاضر از نخ های نایلونی به جای نخ های ابریشمی برای بافت این نوار استفاده می شود. این نوارها در لباس محلی مورد استفاده قرار می گیرد و دارای طرح های مختلفی مانند چشم خروس، چشم بلبل و … می باشند. نوار بافی یا پن بافی در گذشته با نخ ابریشم انجام می شد رودبار شهرستان و الموت در گذشته قطب نواربافی استان قزوین بوده اند.
مشبک کاری فلز
یکی از صنایع دستی نفیس و معروف ایران مشبک کاری فلز می باشد که متعلق به قزوین است. این هنر در واقع نوعی قلم زنی بوده که هنرمندان در آن طرح ها و نقوش مختلفی را استفاده می کنند. در مشبک کاری که به دوران سلجوقیان باز می گردد هنرمندان طرح های خود را روی فلز پیاده و با اره مویی آن را برش می زنند.
در قدیم از این هنر برای ساخت آینه و شمعدان استفاده می شد ولی با توسعه این هنر گلدان ها و ظروف مختلفی هم وارد این حوزه شدند. امروزه تقریبا هر چیزی را می توان در قالب هنر مشبک کاری فلز در قزوین پیدا کرد.
جاجیم بافی
جاجیم نوعی زیرانداز بوده که امروزه بیشتر جنبه تزئینی دارد. در روستاهای مختلفی از استان قزوین از جمله علی آباد، دانسفهان، ضیا آباد، گازرخان، اویرک و در شهرستان بوئین زهرا بافت جاجیم رایج است. این هنر در قزوین قدمت دیرینه ای دارد و می توان در سفر به روستاها و شهرهای این استان همچنان شاهد بافت جاجیم بود.
ماده اصلی جاجیم از پشم است و خانم های روستایی در اوقات بیکاری به سراغ پشم چینی و رنگ آمیزی آن با رنگ های گیاهی رفته و در فصل زمستان که کار کمتری دارند جاجیم بافی انجام می دهند.
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای آشنایی با سوغات نطنز و سوغات مهاباد روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
