با عوارض و فواید رتینول برای پوست آشنا شوید

یکی از مهمترین گام های ابتدایی برای پیشگیری از ظهور علائم افزایش سن استفاده از انواع کرم، لوسیون و سرم حاوی رتینول می باشد. این ماده یکی از شکل های اولیه ویتامین آ محسوب می شود. در این مطلب قصد داریم به عوارض و فواید رتینول برای پوست بپردازیم. با ما همراه باشید.

عوارض و فواید رتینول برای پوست

در طول تاریخ بشر، داشتن پوست صاف و سالم پایه اصلی زیبایی به شمار می رفته است. امروزه با پیشرفت علم، روش های متعددی برای رفع نواقص پوستی و داشتن پوست بی عیب و نقص برای همگان فراهم شده است. در این میان یکی از روش های موثر استفاده از ویتامین آ و مشتقات آن است که اکثرا به عنوان رتینول شناخته می شوند.

به عبارتی با افزایش سن به تدریج چین و چروک های صورت نیز نمایان می شوند. اگرچه علائم افزایش سن طبیعی ترن اتفاق زندگی می باشد ولی خوشبختانه با روش هایی می توان از ظهور آن ها جلوگیری کرد. استفاده از انواع کرم، لوسیون و سرم ضد چروک یکی از این روش ها می باشد.

هر یک از این مواد با ترکیبات مختلفی درست شده اند که در اغلب آن ها اسم رتینول تکرار می شود. باید بدانید که رتینول یکی از اشکال اولیه ویتامین آ است و بدون اغراق، مهمترین ترکیب موجود در انواع کرم های جوانسازی پوست می باشد. در حقیقت یکی از مهمترین گام های ابتدایی برای پیشگیری از ظهور علائم افزایش سن، بهره گیری از کرم ها، سرم ها و لوسیون های حاوی رتینول می باشد.

رتینول می تواند خطوط چین و چروک را از بین ببرد و سبب روشن شدن پوست گرد. همچنین قادر است آکنه و جوش های مزاحم را نیز محو نماید. با این حال اگر تاکنون محصولات حاوی رتینول را استفاده نداشته اید ممکن است نسبت به این ماده کمی نگران شوید.

باید بدانید که رتینول فقط یکی از مشتقات ویتامین آ است و حالت های دیگری از این ماده وجود دارد که باید با تجویز پزشک خریداری شود. برای درک بهتر این موضوع در ادامه به تفاوت رتینول با دیگر ماده های موجود در گروه ویتامین آ نیز پرداخته می شود.

مشتقات ویتامین آ

در حالی که رتینول یکی از ترکیبات مهم برای محصولات حاوی ویتامین آ مورد استفاده قرار می گیرد از نظر شیمیایی و ساختاری نوعی رتینوئید به شمار می رود. رتینوئیدها قوی ترین محصولات دارای ویتامین آ می باشند که طی واکنش های شیمیایی مختلف به محصولات ملایم تری نظیر رتینول تبدیل می شوند.

۱. رتینوئید

رتینوئید یکی از مشتقات ویتامین آ است که در محصولات مراقبت پوست به ماده فعال رتینوئیک اسید تبدیل می شود. پزشکان پوست رتینوئید را نیروگاه قدرتمند مراقبت پوست می دانند. این ترکیب به عنوان ماده ای شگفت انگیز و ضروری در طول دهه ها پژوهش عملکرد فوق العاده ای در درمان مشکلات پوستی داشته است.

رتینوئیدها به طور کلی در دسته بندی ویتامین های آنتی اکسیدانی بوده و از جمله مشتقات ویتامین آ بوده که بیشتر به صورت موضعی استفاده می شوند و در فرم کرم، ژل، پماد، سرم و … ارائه می شوند ولی برخی از رتینوئیدها همچون ایزوترتینوئین به عنوان داروی خوراکی به تولید می رسد.

۲. رتینول

رتینول در حقیقت نوعی رتینوئید با عملکرد ملایم می باشد که به عنوان جایگزین رتینوئید در داروهای بدون نسخه کارایی دارد. ولی این به معنای بی تاثیر بودن رتینول نیست. رتینول ماده خیلی قوی است و عملکرد قابل توجهی در بهبود مشکلات پوستی ایفا می کند. اما تاثیر این ماده در سطح مولکولی نسبت به رتینوئیدهای تجویزی توسط پزشک متفاوت می باشد.

تفاوت رتینول و رتینوئید

رتینوئید را می توان همانند چتر بزرگی در نظر گرفت که انواع مشتقات ویتامین آ را در بر می گیرد. رتینول نیز فقط یکی از مشتقات این ماده قوی می باشد. برای آنکه رتینول کارایی لازم برای پوست را پیدا کند باید به حالت فعالش یعنی رتینوئیک اسید تبدیل گردد.

رتینوئیک اسید خالص، بیست برابر قدرتمند تر از رتینول می باشد. این ماده با اسم رتین آ شناخته می شود و فقط با تجویز پزشک قابل خریداری است. از این رو اگر می خواهید محصول مراقبت پوست خریداری نمایید ممکن است در بخش ترکیبات سازنده با سه اسم مختلف از مشتقات ویتامین آ مواجه شوید.

رتینول، رتین آ و رتینوئید. تمام این مواد برای ترمیم بافت پوست استفاده می شوند. بدون شک برای استفاده بهتر بایستی تفاوت این سه مشتقات ویتامین آ را بدانید. در صورتی که بخواهیم قدرت عمل و اثر گذاری آن ها را بررسی نماییم. باید قدرت آن ها در تولید ماده فعال ویتامین آ، یعنی رتینوئیک اسید را با یکدیگر مقایسه کنیم.

رتینول ها نسبت به رتینوئیدها غلظت کمتری از ماده فعال رتینوئیک اسید را در ساختارشان دارند. حال اگر بخواهیم این دو ماده را از نظر ساختار شیمایی و عملکرد مولکولی مورد بررسی قرار دهیم. می توان گفت رتینول ها برعکس رتینوئیدها، ساختار استری دارند.

تبدیل شکل استری ویتامین آ به ماده فعال رتینوئیک اسید پیچیدگی زیادی دارد. از این رو میزان فعالیت رتینول نسبت به رتینوئید کمتر و ملایم تر می باشد. رتینول در اغلب محصولات مراقبت پوستی، با مواد شیمایی دیگر ترکیب شده و نوعی عملکرد هم افزایی از خود بروز می دهد. ضمنا در ترکیب با مواد روشن کننده و آبرسان سبب افزایش کارایی آن ها می شود و قدرت آن ها را بیشتر می نماید.

قابل ذکر است ریتنول روی برچسب مشخصات محصول مراقبت پوستی معمولا با اسامی زیر مشاهده می شود:

• رتینالدهید
• رتینیل استات
• رتینیل پالمیتات
• رتینیل لینولئات
• پروپیونیک اسید

رتینول و رتینیل پالمیتات دو رتینوئید بدون نسخه با تاثیرگذاری ملایم می باشند. در ضمن رتینول قوی تر از رتینیل پالمیتات است. از جمله ترکیبات بدون نسخه ویتامین آ می توان به مشتقات ترتینوئین، تازاروتن و آداپلن اشاره نمود. این مشتقات به ترتیب از دو ترکیب بسیار قوی هستند و عملکرد خیلی موثری از خود بروز می دهند.

شایان ذکر است ریتنوئیدهای بدون نسخه در انواع محصولات زیبایی مانند کرم دور چشم، کرم های ترمیم کننده، سرم های کلاژن ساز و … وجود دارند. در حالی که بیشتر شکل های تجویزی این ویتامین به صورت کرم و ژل ارائه می شوند. همچنین ترتینوئین را هم می توان به شکل قرص خوراکی مصرف کرد.

رتینول چه فوایدی دارد؟

رتینول می تواند به لایه درم و لایه شاخی پوست نفوذ کرده و تحت تاثیر وضعیت فیزیولوژیکی بدن، تا حدی به ماده فعال رتینوئیک اسید تبدیل گردد. رتینول با نفوذ به لایه های مختلف پوست، سبب تقویت گردش خون شده و توان تکثیر و ترمیم سلول ها را ارتقا می بخشد. از این رو بسیاری از متخصصان و کارشناسان فعال در حوزه پوست این ماده را نوعی معجزه می دانند. از فواید رتینول عبارت است از:

رفع آکنه های پوستی

همانطور که می دانید آکنه از شایع ترین ضایعات پوستی می باشد که در کل دنیا درصد زیادی از جوانان و نوجوانان را درگیر نموده است. آکنه معمولا در اثر مسدود شدن فولیکول های مو توسط آلودگی و سبوم اضافی به وجود می آید و می تواند منشا هورمونی، باکتریایی، ژنتیکی و … داشته باشد.

رتینوئیدهای موضعی نظیر رتینول می تواند از بروز آکنه های پوستی پیشگیری کند. رتینول با لایه برداری لایه های سطحی و منافذ پوستی سبب رفع مسدودیت منافذ شده و از تولید سبوم و چربی اضافی توسط سلول ها پیشگیری می کند. همچنین رتینول می تواند مسیرهای التهابی در سلول های پوستی را کنترل و مسدود نماید.

از این رو مانع از بروز آکنه های التهابی و دردناک می گردد و از قرمز شدن پوست هم جلوگیری می کند. پژوهش های اخیر در مورد رتینول نشان داده که این رتینوئیدهای موضعی قادر هستند به طور موثر و ایمن بودن عوارض جانبی خطرناک، هر نوع جوش و آکنه پوستی را درمان نماید.

از سویی استفاده از رتینول به همراه محلول آنتی باکتریال و ضد عفونی کننده ویژه پوست، می تواند به درمان آکنه های چرکی و باکتریایی هم بپردازد. اگر می خواهید رتینول ها را برای برطرف نمودن آکنه پوستی مورد استفاده قرار دهید دقت کنید که دوز رتینوئید استفاده شده در محصولات موضعی و خوراکی با هم فرق دارد.

 از این رو بایستی با توجه به شدت ضایعات و مشکلات پوستی تان دوز مناسبی از این ماده را استفاده کنید. اگر به آکنه های شدید و مقاوم به درمان مبتلا باشید احتمالا رتینوئیدهای قوی تری نسبت به رتینول نیاز است. برای استفاده از دوز بالاتر رتینوئید حتما با پزشک مشورت کنید.

ضد پیری

با بالا رفتن سن به تدریج  عوارض پیری در بخش های مختلف پوست بروز می یابد. در ضمن اثر محرک های ژنتیکی و محیطی ممکن است ظهور علائم پیری را تحریک و روند پیری پوست سرعت یابد. از جمله قرار گیری در معرض نور یو وی خورشید، آلودگی های محیطی و استفاده از سیگار و دخانیات.

علیرغم علائم پیری، ممکن است لکه های پیری نیز نمایان شوند. با مشاهده هر یک از این علائم استفاده از محصولات حاوی رتینول می تواند به پوست کمک کند. رتینول با افزایش پایداری بافت کلاژن پوست از تجزیه و از بین رفتن آن جلوگیری می کند. از سویی سلول های پوستی را به تولید بافت کلاژن بیشتر تحریک می کند.

رتینول با تاثیر بر بافت اپیدرم پوست، ساختار آن را تقویت نموده و ظرفیت نگهداری آب میان بافتی این سلول ها را ارتقا می بخشد. همچنین مانع از تبخیر آب سلول های پوست می شود. از این رو این ماده با پر کردن فضای بین سلولی سبب حجیم شدن آن شده و چروک های سطحی و نازک را از بین می برد.

ترمیم پوست

در طی زمان، پوست در اثر عوامل محیطی مختلفی از جمله آلودگی،نور شدید خورشید و … با آسیب هایی همراه می شود. این عوامل می توانند سبب فرورفتگی، لک و ناهمواری های پوستی گردند. رتینول می تواند با عملکرد چندگانه و موثر خود ظاهر ناهموار پوست را بهبود دهد.

به این نحو که ابتدا گردش خون سلولی در بافت پوست را بهینه نموده و زمینه را برای افزایش قدرت ترمیم سلول فراهم می نماید. از سویی رتینول با لایه برداری مداوم و تحریک رشد سلولی تا حدود زیادی التهابات موضعی، جای جوش و لک های پوستی را نیز محو می کند. رتینول می تواند ساخت ملانین و رنگدانه پوستی را کنترل کرده و به صورت قابل توجهی لک های پوستی را بکاهد.

محافظت از پوست

رتینول در قدم اول با لایه برداری سحطی پوست سبب نازک و حساس شدن پوست می شود. ولی در مراحل بعدی رشد و تکثیر سلول های پوستی را تحریک نموده و موجب افزایش ضخامت لایه اپیدرم می گردد. این اتفاق موجب افزایش مقاومت پوست در مقابل عوامل آسیب زا محیطی نظیر آلودگی، نور خورشید و … می گردد.

عوارض جانبی رتینول

اگرچه رتینول حاوی فواید زیادی برای حفظ سلامت و زیبایی پوست می باشد ولی در مواردی ممکن است با عوارض جانبی خاصی همراه شود. استفاده کوتاه و مقطعی از آن، معمولا عوارض جانبی خاصی ندارد ولی اگر مدت زیادی از رتینول برای اهداف درمانی استفاده شود شاید با برخی اثرات جانبی همراه گردد.

ضمنا افرادی که دارای بیماری های پوستی زمینه ای نظیر اگزما می باشند ممکن است تحمل رتینول را نداشته باشند. این افراد با واکنش های شدید پوستی روبرو می شوند و قادر به تحمل عوارض رتینول نیستند. از جمله این عوارض عبارت است از:

• خشکی پوست

در مراحل ابتدایی استفاده از رتینول، اکثر افراد پوسته پوسته و خشکی پوست را تجربه می کنند. چرا که این ماده در ابتدا از تولید چربی و سبوم توسط سلول های پوست ممانعت می کند و این موضوع سبب خشکی پوست می شود. برای رفع این عارضه از سرم آبرسان یا کرم های مرطوب کننده بدون چربی استفاده شود.

• افزایش حساسیت پوستی

رتینول پس از کنترل چربی پوست، لایه برداری سطحی پوست را شروع می نماید. در هفته های ابتدایی مصرف رتینول ممکن است حساسیت پوستی افزایش و با التهاب، خارش و سوزش پوست همراه شود. برای کاهش این عارضه از کرم ضد آفتاب و ماسک های ملایم و آبرسان کمک بگیرید.

• بیشتر شدن آکنه های پوستی

بعد از چند هفته استفاده از رتینول ممکن است افزایش آکنه های پوستی و تورم و التهاب پوست را شاهد باشید. علت این موضوع عملکرد لایه برداری رتینول می باشد که موجب بیرون ریختن آکنه های زیر پوستی می گردد. توصیه می شود نگران نبوده و صبر کنید تا مرحله لایه برداری پوست کامل شود.

در صورت تمایل برای آشنایی با روش های رفع چروک پیشانی و رفع چروک اطراف بینی و لب روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا