بسیاری از دانشمندان بر این باور هستند که مغز پر رمز و رازترین عضو بدن است؛ به همین خاطر دانستنی های زیادی در مورد مغز انسان وجود دارد. با وجود این که دانشمندان حقایق زیادی در خصوص مغز کشف می کنند، اما هنوز رازهای پنهانی در مورد آن وجود دارد. در حقیقت هرچه بیشتر در مورد مغز انسان تحقیق می کنیم، به یافته ها و اطلاعات حیرت انگیزی دست می یابیم. این عضو حیانی آن چنان پر رمز و راز است که بسیاری از طبیبان و دانشمندان همه عمر حرفه ای خود را به تحقیق پیرامون مغز پرداخته اند. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا به دانستنی هایی پیرامون مغز انسان بپردازیم.
مغز چیست و چه کاری انجام می دهد؟
منظور از مغز توده بافت عصبی در انتهای قدامی یک موجود زنده است که مسئول یکپارچه کردن اطلاعات حسی و هدابت پاسخ های حرکتی می باشد. مغز انسان در حدود ۱۳۶۰ گرم وزن دارد و از میلیاردها سلول به نام نورون تشکیل شده است. به اتصالات میان نورون ها سیناپس گفته می شود. این اتصالات پیام های شیمیایی و الکتریکی را قادر می سازند که از یک نورون به نورون دیگر منتقل شوند. فرایندی که زیربنای عملکردهای حسی اساسی است و برای یادگیری، شکل گیری فکر، حافظه و دیگر فعالیت های شناختی حیاتی می باشد.
مغز بیشتر فعالیت های بدن را کنترل می کند. در حقیقت این ارگان اطلاعاتی را از اندام های حسی دریافت کرده و پس از پردازش، یکپارچه سازی و هماهنگ می کند. در نهایت در خصوص دستورالعمل های ارسال شده به سایر بدن تصمیم گیری می کند. بهتر است بدانید مغز درون ساختمان جمجمه انسان قرار دارد و به وسیله آن محافظت می شود.
حقایق جالب در مورد مغز که بهتر است بدانید!
۱. استرس طولانی مدت به مغز صدمه می زند
کاهش حافظه و توانایی یادگیری از اصلی ترین عواقب استرس مزمن می باشد. گذشته از این، استرس موجب حواس پرتی، تحریک پذیری، تنس و اضطراب در فرد می شود.
۲. مغز نسبت به کمبود آب بدن حساس است
چیزی در حدود ۸۰ درصد مغز انسان را آب تشکیل می دهد. به همین خاطر، کاهش متوسط مایعات باعث کاهش هوشیاری و تمرکز شده و منجر به زوال حافظه کوتاه مدت و دیگر مشکلات شناختی خواهد شد.
۳. کمبود خواب مزمن، حافظه را تضعیف می کند
طبق مطالعاتی که دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا انجام داده اند، کمبود خواب موجب بدتر شدن حافظه و آلزایمر می شود. در طول خواب کامل شبانه، سلول های مغزی ترکیبات سمی را که برای مغز خطرناک می باشند، حذف می کنند. اگر شخصی به طور دائم کمبود خواب داشته باشد، تأثیر مخربی بر سلول های مغزی اش خواهد داشت.
۴. عشق و نفرت از مناطق یکسانی در مغز ناشی می شوند
دانشمندان انگلیسی به این نتیجه رسیده اند که عشق و نفرت از مناطق یکسانی در مغز نشأت می گیرند. البته عشق بر خلاف نفرت، به طور قابل توجهی فعالیت مناطق مسئول تفکر منطقی و قضاوت را کاهش می دهد.
۵. قند زیاد موجب ضعف حافظه و کاهش توانایی یادگیری می شود
افزایش فروکتوز در رژیم غذایی مغز را کند می کند و باعث کاهش حافظه و توانایی یادگیری می شود. چرا که قند اضافی ارتباطات عصبی مغز را از بین می برد.
۶. بارداری موجب تغییر ساختار مغز می شود
داشنمندان معتقدند بارداری می تواند میزان ماده خاکستری در نواحی مغز که مسئول شناخت اجتماعی و توانایی درک افراد دیگر است را کاهش دهد. جالب است بدانید این موارد برای تقویت ارتباط مادر و کودک، مشاهده خطرات احتمالی خارجی و کمک به زنان در درک نیازهای فرزند ضروری است.
۷. روابط عاشقانه و احساسات مادرانه شبیه به یکدیگر هستند
با وجود این که احساسات مادرانه و روابط عاشقانه شبیه به هم هستند، اما تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند. به طور مثال عشق پر شور، احساس ترس و اضطراب را کاهش می دهد و در مقابل با احساس سرخوشی همراه است. اما عشق مادرانه مناطق مسئول شکل گیری محبت را فعال می کند.
۸. مطالعه مغز را به خوبی آموزش می دهد
دانشمندان آکسفورد به این نتیجه رسیدند که مطالعه باعث بهبود توانایی های شناختی مغز می شود. در حقیقت مطالعه مناطقی از مغز را فعال می کند که در زمان های دیگر استفاده نمی شوند.
۹. نقاشی به بهبود عملکرد مغز کمک می کند
مطالعات نشان می دهند که نقاشی باعث افزایش تعامل میان نواحی مغزی می شود و به کاهش روند پیری کمک می کند. در حقیقت دانشمندان نسبت به بررسی تأثیر هنر در افراد ۶۲ تا ۷۰ ساله اقدام کرده اند. نیمی از این افراد دوره نقاشی را گذرانده و نیمی دیگر دوره تاریخ هنر را گذراندند. این بررسی نشان داد افرادی که دوره های نقاشی را گذرانده اند، در مقایسه با افرادی که تاریخ هنر را گذرانده بودند، نتیجه قوی تری داشتند.
شگفت انگیزترین دانستنی های مغز انسان
دانستنی های جالب و عجیبی در مورد مغز انسان وجود دارد که می تواند فهم شما را در مورد مهم ترین ارگان بدنتان افزایش دهد.
- حتی در عصر حجر نیز جراحی های مغز با موفقیت انجام می شده است.
- در مصر باستان در جریان روند مومیایی کردن، مصریان مغز را از طریق بینی بر می داشتند.
- نوازندگان این توانایی را دارند که در زمان اجرای گروهی، امواج مغزی خود را با یکدیگر هماهنگ سازند.
خصوصیات فیزیکی
- مغز انسان بزرگسال در حدود ۱۳۶۰ گرم و وزن مغز نوزاد انسان نزدیک به ۴۰۰ گرم می باشد.
- چیزی در حدود ۸۰ درصد حجم مغز انسان را آب تشکیل می دهد. این بدان معناست که کم آبی بدن می تواند با تأثیر منفی بر عملکرد مغز همراه باشد.
- مغز انسان از ۱۰۰ میلیارد نورون تشکیل شده است.
- مغز از قسمت های مختلفی مانند مخ، مخچه و ساقه مغز تشکیل شده است.
- مخچه مسئول حفظ تعادل بدن می باشد.
- ساقه مغز وظیفه تنظیم و هدایت عملکردهای مهم مغز مثل ضربان قلب و تنفس را بر عهده دارد.
- هیچ گیرنده دردی در مغز انسان وجود ندارد. به همین خاطر مغز نمی تواند احساس درد را درک کند.
- از آن جایی که ۶۰ درصد مغز انسان از چربی تشکیل شده است، به همین خاطر این عضو به چرب ترین اندام بدن تبدیل شده است.
- بزرگ ترین مغز در حیوانات متعلق به نهنگ عنبر است. وزن مغز این حیوان چیزی نزدیک به ۲۰ پوند می باشد.
- سردرد به دلیل یک واکنش شیمیایی در مغز، عضلات، اعصاب سر و گردن ایجاد می گردد.
رشد بافت مغز
- مغز انسان در اولین سال زندگی، سه برابر بزرگ تر می شود. این روند تا سن ۱۸ سالگی ادامه دارد.
- در گذشته تصور می شد که مغز انسان در اواخر دهه ۲۰، بخشی از توانایی های حافظه و مهارت های شناختی خود را از دست می دهد. اما دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که مغز در طول زندگی انسان همواره در حال رشد کردن بوده و در هیچ سنی عملکردهای شناختی آن قوی تر یا ضعیف تر نمی شود.
- هرچه سن انسان بالاتر می رود، مغز کوچک تر می شود. به طور معمول این اتفاق بعد از سنین متوسط عمر بروز می کند.
- خواندن با صدای بلند می تواند به تقویت حافظه کودکان کمک می کند.
- مغز دلفین ها همانند مغز انسان رشد می کند.
- مطالعات مختلف نشان می دهد که اندازه مغز انسان امروزی در مقایسه با اجداد او کوچک تر شده است.
کارکرد مغز
- یک افسانه قدیمی در مورد مغز انسان وجود دارد که معتقد است: «انسان ها تنها از ۱۰ درصد ظرفیت مغز خود استفاده می کنند». در حالی که در واقعیت انسان ها از ۱۰۰ درصد ظرفیت مغز خود استفاده می کنند و این میزان در خواب به ۱۰ درصد کاهش می یابد.
- مغز ۲۰ درصد اکسیژن و خون موجود در بدن را مصرف می کند.
- کلسترول عامل مهمی در یادگیری و حافظه می باشد. البته کلسترول بالا با توجه به سن و سایر عوامل تأثیرات متفاوتی بر افراد دارد.
- عشق باعث تشریح هورمون دوپامین در مغز می شود و به فرد احساس لذت القا می کند.
- عملکرد ورزشکاران ثابت می کند که ورزش مداوم سلامت مغز را تضمین می کند.
- تأثیر الکل بر مغز به گونه ای است که موجب شل صحبت کردن، تاری دید و پیاده روی ناپایدار می شود. مجموع این علائم زمانی از بین می رود که الکل اثر خود را از دست بدهد و دوباره احساس آرامش کنید. مصرف نوشیدنی های الکلی مغز انسان را برای مدتی طولانی تحت تأثیر قرار می دهد. به طوری که مغز دیگر به وضعیت قبلی خود باز نمی گردد. از اثرات بلند مدت مصرف مشروبات الکلی می توان به مشکلات حافظه و کاهش عملکرد شناختی اشاره کرد.
- به طور معمول بیماری های روانی مانند بیماری اسکیزوفرنی، اضطراب، افسردگی و اختلالات خوردن می توانند از ۱۰ سالگی در فرد ظاهر می شوند.
- مغز نوجوانان در مقایسه با افراد بزرگسال استرس و اضطراب بیشتری را تجربه می کند.
- تنفس عمیق می تواند به جلوگیری از نشخوار فکری کمک کند.
- برخلاف تصور افراد، وظیفه مغز فکر کردن نیست؛ بلکه وظیفه حفظ بقا و زنده نگه داشتن انسان را بر عهده دارد.
خواب و رویا
- رویاهای انسان ترکیبی از تخیل، عوامل عصبی و عوامل فیزیولوژیکی هستند. در حقیقت دیدن رویا ثابت می کند که مغز در زمان خواب نیز به فعالیت مشغول است.
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات آناتومی مغز انسان، ارتباط اندازه مغز با هوش و افزایش بازدهی مغز را نیز مطالعه فرمایید.
منبع : آرگا
