پایان بخشیدن به زندگی راهی ناکارآمد برای فرار از دردهایی است که دیگر قابل تحمل نیستند. فردی که افکار خودکشی در سر دارد، جز پایان دادن به زندگی راه دیگری برای تسکین دادن به خود نمی یابد. با وجود این که این افراد به دنبال اتمام زندگی خود هستند، اما در خصوص پایان دادن به زندگی افکار متزلزلی دارند. آن ها به دنبال یافتن جایگزینی برای وضعیت خود هستند، اما هیچ راهی پیدا نمی کنند. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا در خصوص خودکشی و راه های پیشگیری از خودکشی مطالبی را ارائه دهیم.
خودکشی به چه معناست؟
خودکشی نوعی رفتار روانی غیر طبیعی است که با آسیب رساندن فرد به خودش به قصد مرگ انجام می شود. منشأ اغلب خودکشی ها به استرس های زندگی، مشکلات شدید مالی، شکست عاطفی، مشکلات اجتماعی و افسردگی باز می گردد. بهتر است بدانید بیشترین آمار خودکشی مربوط به سنین ۱۵ تا ۱۹ سال بوده و ۷۷ درصد خودکشی ها در کشورهای جهان سوم با درآمد پایین اتفاق می افتد. از متداول ترین روش های خودکشی می توان به دارآویز، مصرف سموم دفع آفات و سلاح گرم اشاره کرد.
خودکشی می تواند به ذهن تمام افراد در هر کجای زمین و با هر نژاد و جنسیتی خطور کند و این مسئله غیر ممکن نیست. همه ما به عنوان یک انسان آگاه و سالم موظف هستیم دلایل اصلی خودکشی را شناخته و با کمک به خود و دیگران به دنبال راه های پیشگیری از خودکشی باشیم. جالب است بدانید طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی همه ساله در حدود ۱ میلیون نفر از جمعیت جهان جان خود را در اثر خودکشی از دست می دهند. اکنون سؤال این جاست که چه عواملی موجب می شود برخی افراد تصمیم بگیرند به زندگی خود پایان دهند؟ در ادامه به اصلی ترین دلایل خودکشی اشاره خواهیم کرد.
اصلی ترین دلایل فکر کردن به خودکشی
به طور کلی خودکشی به دلایل مختلفی اتفاق می افتد. بسیاری از افراد تحمل شرایط سخت خود را نداشته و مدام با این احساس مواجه می شوند که دیگر قادر به ادامه زندگی نمی باشند. به طور معمول این احساسات لحظه به لحظه تغییر کرده و یا در دراز مدت شکل می گیرند. برخی از مهم ترین دلایل فکر کردن به خودکشی عبارتند از:
- علاقه شدیدی به مرگ پیدا کرده اید.
- قادر به تصور پایان سختی های خود نیستید.
- دچار بی حسی و خستگی جسمی شده اید.
- ناامید شده اید و دیگر زندگی برای شما معنایی ندارد.
- در افکار منفی خود غرق شده اید.
- همه از عدم حضور شما لذت می برند.
مهم ترین علائم و نشانه های خودکشی در افراد چیست؟
معمولا افرادی که اندیشه خودکشی دارند، علائم و نشانه های زیر را از خود نشان می دهند:
آرامش غیر طبیعی و ناگهانی
فرد پس از دوره ای طولانی افسردگی و بدخلقی ناگهان کاملا آرام می شود. چنین آرامشی می تواند زنگ خطری برای اقدام به خودکشی فرد باشد.
بدخلقی و غمگین بودن
فرد برای مدتی طولانی غمگین است و از نوسانات خلقی رنج می برد. به طوری که علائمی شبیه به اختلال دو قطبی و افسردگی دارد. چنین مواردی زنگ خطری برای بروز خودکشی فرد می باشند.
کناره گیری از دیگران
فرد به دنبال فاصله گرفتن از دیگران بوده و از ارتباط با دوستان و شرکت در فعالیت های اجتماعی اجتناب می کند.
تجربه بحران در زندگی
نمونه هایی از این بحران ها قطع رابطه و طلاق، مرگ عزیز یا حیوان خانگی، از دست دادن شغل، ابتلا به بیماری لاعلاج و مشکلات جدی مالی را شامل می شود.
تغییر در ظاهر، شخصیت و الگوی خواب
اغلب افرادی که افکار خودکشی دارند، پس از مدتی طرز صحبت و رفتارشان تغییر می کند. این افراد دیگر توجه چندانی به ظاهر خود ندارند. از سوی دیگر افرادی که در معرض خطر خودکشی قرار دارند، بسیار کمتر از حالت معمول می خوابند.
آسیب رساندن به خود و نشان دادن رفتارهای بسیار خطرناک
فرد معمولا رفتارهای خطرناکی مانند روابط جنسی پر خطر، رانندگی بی پروا و مصرف بی رویه مواد مخدر و الکل را از خود بروز می دهد.
ناامیدی شدید
شخص شروع به صحبت در مورد سربار بودن برای دیگران، درد شدید عاطفی، نداشتن انگیزه برای زندگی و احساس اسارت می کند.
اظهار تمایل به خودکشی و تهدید به آن
اگرچه تمام افرادی که قصد خودکشی دارند درباره آن حرف نمی زنند و تمام افرادی که تهدید به خودکشی می کنند حتما این کار را انجام نمی دهند؛ با این حال بهتر است تهدید به خودکشی در تمامی افراد جدی گرفته شود.
برنامه ریزی برای خودکشی
فرد در مدت کوتاهی اقدامات عجیبی را انجام می دهد. نوشتن وصیت نامه، بخشیدن وسایل خود به اطرافیان، دیدارهای بیشتر با دوستان و خانواده، نظافت خانه و … بخشی از اقدامات او هستند. گاهی فرد راه های خودکشی و خریدن اسلحه را در اینترنت جستجو می کند. حتی برخی افراد قبل از خودکشی یادداشتی از خود بر جای می گذارند.
مهم ترین عواملی که فرد را به سمت خودکشی سوق می دهد کدامند؟
برخی از عوامل موجب افزایش خطر خودکشی در فرد می شوند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:
عوامل فردی
- فرد به بیماری هایی نظیر افسرگی، اختلالات اضطرابی، اسکیزوفرنی و اختلالات خلقی دچار است.
- فرد به بیان احساس ناامیدی خود می پردازد.
- فرد در گذشته اقدام به خودکشی کرده است.
- فرد از یک بیماری لاعلاج یا دردی طولانی مدت رنج می برد که احتمال مرگ او با این بیماری وجود دارد.
- فرد از مشکلات حقوقی و مالی رنج می برد.
- دسترسی بسیار آسان به ابزار خودکشی نظیر اسلحه و دارو می تواند احتمال خودکشی در جوانان را افزایش دهد.
- داشتن سوء سابقه مصرف مواد و استفاده افراطی از مشروبات الکلی.
- فرد رفتار تکانشی و پر خطری دارد.
عوامل ارتباطی،فرهنگی و اجتماعی
- سابقه خانواگی مرگ ناشی از خودکشی
- از دست دادن عزیزان در اثر مرگ، طلاق و قطع رابطه
- داشتن سوء سابقه جنسی، جسمی و عاطفی
- تنهایی فرد از نظر اجتماعی و منزوی شدن او
- فرد از میزان خودکشی های اخیر در سطح محلی و پوشش رسانه ای مرگ بر اثر خودکشی آگاه است.
- فرد از خدمات درمانی مصرف مواد و مراقبت های بهداشت روانی محروم است.
- فرد از درخواست کمک برای درمان اختلال روانی خود شرمسار است.
- فرد از اعتقادی مذهبی و فرهنگی برخوردار است و خودکشی را تنها راه حل مشکل شخصی خود می داند.
آشنایی با روش های پیشگیری از خودکشی
هر زمان که در اندیشه خودکشی هستید، از بیان افکار خود خجالت نکشید و آن را با افراد مورد اعتماد و آگاه مطرح کنید. چرا که بسیاری از افراد تنها اندیشه خودکشی داشته و تصمیمی برای انجام آن ندارند. برای پیشگیری از خودکشی و اجتناب از تکرار این افکار می توانید از راهکارهایی که در ادامه بیان می کنیم، استفاده کنید.
داروهای تجویز شده توسط پزشک را طبق دستور مصرف کنید
به منظور پیشگیری از خودکشی تلاش کنید داروهای تجویز شده توسط پزشک خود را سر وقت مصرف کنید و دوز مصرفی آن ها را تغییر ندهید. از طرفی بدون اطلاع پزشک مصرف داروها را قطع نکنید؛ مگر زمانی که پزشک این کار را از شما بخواهد. تغییر دوز داروها می تواند افکار خودکشی را در شما افزایش دهد.
احساسات خود را با دیگران در میان بگذارید
هیچ گاه احساسات و افکار خود را در مورد خودکشی به تنهایی مدیریت نکنید. حمایت از نزدیکان می تواند حل مشکلات و غلبه بر احساسات را ساده تر کند. از سوی دیگر بسیاری از گروه ها و سازمان های حمایتی به دنبال کمک به افرادی با افکار خودکشی می باشند.
علائم هشداردهنده را جدی بگیرید
سعی کنید برای پیشگیری از خودکشی و دوری از افکار آن با پزشک خود همکاری کنید. از وی بخواهید در مورد محرک هایی که باعث ایجاد افکار خودکشی در شما می شوند، بیشتر صحبت کند.
حتی یک قرار ملاقات با پزشک تان را از دست ندهید
بهتر است تمام جلسات درمانی با پزشک خود را حفظ نمایید. شرکت در جلسات درمانی بهترین راه پیشگیری از خودکشی و مقابله با افکار خودکشی می باشد.
درمان مناسب برای افراد در معرض خودکشی
نوع درمان با توجه به عوامل اصلی ایجاد رفتار و افکار خودکشی تعیین می گردد. به طور کلی در اغلب موارد درمان مشتمل بر دارو درمانی و گفتار درمانی می باشد.
گفتار درمانی
گفتار درمانی که در حال حاضر از آن به روان درمانی یاد می شود، یکی از روش های درمانی مؤثر به منظور کاهش خطر اقدام به خودکشی می باشد. هدف از گفتار درمانی این است که چطور می توانید از درون رویدادهای تنش زا و مضطرب کننده زندگی که شما را به لبه پرتگاه می برند، جان سالم به در برید؟ از طرفی گفتار درمانی موجب پرورش افکار مثبت در شما می شود و به شما کمک می کند که چگونه احساس رضایت داشته و کنترل زندگی را به دست بگیرید.
دارو درمانی
چنانچه گفتار درمانی در کاهش علائم بیمار موفقیت آمیز نباشد، پزشک به منظور کاهش این علائم مصرف برخی داروها را برای بیمار تجویز می کند. این داروها می تواند به کاهش یا از بین بردن افکار خودکشی کمک کند. در واقع پزشک ممکن است به منظور کاهش علائم اضطراب و افسردگی در فردی که افکار خودکشی دارد یکی از داروها یا مجموعه ای از داروهای زیر را تجویز کند:
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد روان پریشی
- داروهای ضد افسردگی
اصلاح سبک زندگی
در بسیاری موارد افراد می توانند با تغییر عادات غلط و اصلاح سبک زندگی خود، خطر خودکشی را کاهش دهند. برخی از این موارد عبارتند از:
ورزش منظم و روزانه
سعی کنید حداقل ۳ بار در هفته در فضای باز و در مقابل نور خورشید ورزش کنید. این کار به شما کمک می کند که احساس آرامش و شادی بیشتری داشته باشید. از سوی دیگر فعالیت بدنی موجب تحریک تولید مواد شیمیایی در مغز می شود.
اجتناب از مصرف الکل
مصرف الکل و دخانیات می تواند خطر اقدام به خودکشی را افزایش داده و موجب کاهش بازدارنگی شود.
خواب کافی
داشتن برنامه خواب با کیفیت و منظم اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا خواب ناکافی می تواند سلامت روان شما را تحت تأثیر قرار دهد. اگر از مشکلات خواب رنج می برید، بهتر است این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
منبع : آرگا
