به طور کلی قلمه زدن روش ساده ای برای تکثیر برخی از گیاهان به ویژه گل محمدی می باشد. در واقع قلمه زدن گل محمدی یکی از رایج ترین روش های تکثیر برای این گیاه زیبا و معطر خواهد بود که معمولا در فضای باغچه و گلدان انجام می گیرد.
آشنایی با نحوه قلمه زدن گل محمدی
بهتر است بدانید گل محمدی در واقع گیاهی درختچه ای، چند ساله و متعلق به تیره گل سرخ ها می باشد که نوعی دو رگ ثابت از رزا گالیکا و رزا کانینا خواهد بود. البته برخی دیگر از گیاه شناسان این گیاه را دورگی ثابت از رزا گالیکا و رزا موسکاتا می خوانند.
گل محمدی کشت شده را می توان گاهی تترا پلوئید دانست که در رابطه با منشاء گل محمدی گزارش های مختلفی وجود دارد. از آنجایی که نام داماسنا از کلمه دمشق مشتق شده و به همین خاطر برخی از افراد سوریه را زادگاه این گیاه می دانند و برخی دیگر نیز ایران را مبدا گل محمدی معرفی کرده اند.
ارتفاع گل محمدی بسته به شرایط محل رویش داشته و بین ۲ تا ۵.۲ متر متفاوت خواهد بود. ساقه استوانه ای شکل، متقیم، فاقد شیار و خاردار بوده و از انشعاب های فراوانی برخوردار خواهد بود. برگ های این گیاه شانه ای و مرکب هستند که از هفت تا نه برگچه متقابل و یک برگچه انتهایی تشکیل شده است.
برگ ها اغلب بیضوی و پهن هستند و حاشیه آن ها ینز دندانه دار خواهد بود. در محل اتصال دمبرگ اصلی به ساقه گوشوارک غشایی مشاهده خواهد شد. همچنین گل های این گیاه نیز اغلب به رنگ سفید، صورتی و یا حتی قرمز مشاهده می شوند.
گل های محمدی معمولا در فصل بهار و در ماه های اردیبهشت و خرداد ظاهر می شوند. گیاه به صورت معمول یک بار در سال به گل می رود اما در برخی از واریته ها گل دو مرتبه در طول سال ظاهر خواهند شد. میوه های گیاه نیز شامل فندقه های متعددی خواهند بود که توسط تخمدان گوشتی احاطه شده و به طول یک تا سه سانتی متر خواهند بود. رنگ میوه قرمز روشن بوده و معمولا دانه های داخل میوه را به اشتباه بذر می خوانند اما در واقع این دانه ها میوه های فندقه موجود در سته هستند.
زمان مناسب برای قلمه زنی:
توجه داشته باشید قلمه های گل محمدی را می توان در دو زمان از دوره رشد گیاه تهیه کرد که در ادامه به بیان آن پرداخته ایم:
-
قلمه های نرم:
قلمه های تهیه شده از چوب سبز که در انتهای فصل گلدهی گل محمدی از ساقه های بدون گل و به طول حداقل ۱۰ سانتی متر تهیه می شوند. از آنجایی که این قلمه ها دارای برگ هستند بایستی تعداد برگ های آن ها را کاهش دهید و تنها یک دسته برگ در انتهای قلمه ها باقی بگذارید.
حتی در همان یک دسته برگ نیز می توانید تعداد برگچه ها را کاهش دهید. دقت داشته باشید در صورت قلمه هایی که از چوب سبز تهیه می شوند زخمی بر روی پوست انتهای قلمه ها ایجاد نمایید.
-
قلمه های خشبی:
نوع دیگر قلمه قابل تهیه از گل محمدی، قلمه های خشبی یا چوبی خواهد بود که در انتهای فصل پاییز و پس از ریزش برگ ها از قسمت های چوبی و ساقه های بالغ گیاه و به طول ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر تهیه خواهند شد. هنگام جداسازی قلمه ها از گیاه مادری بهتر است که برش را از زیر ناحیه گره بزنید.
دقت داشته باشید که ناحیه گره اتصال برگ به ساقه است و برشبه شکل شیب زده شود این کار ها به ریشه زایی قلمه های محمدی کمک شایانی خواهد کرد.
دستورالعمل قلمه زدن گل محمدی:
گل محمدی را می توانید به روش های مختلفی از جمله خوابانیدن، پیوند زدن، قلمه زدن و ازدیاد از طریق پاجوش تکثیر نمایید. عمده ترین روش تکثیر این گیاه در فضلی باز ماند مزرعه، پارک ها و فضای بز از طریق پاجوش های ریشه دار خواهد بود. به این ترتیب می توانید پاجوش های ریشه دار را از پایه مادری جدا نمایید و پس از آماده سازی کشت نمایید.
برای کاشت این گیاه در فضای گلدان و باغچه های خانگی قطعا بهترین و مناسب ترین روش ازدیاد، تکثیر و کاشت گل محمدی از طریق قلمه زدن خواهد بود که در ادامه مراحل انحام آن را بیان کرده ایم:
برای آغاز فرآیند قلمه زنی در ابتدا بایستی ساقه های سالم، بدون آفت و بدون گل گیاه را انتخاب نمایید. بهتر است این ساقه ها را از ساقه اصلی گیاه جدا نمایید و آن را درون یک کیسه قرار داده و کمی آب داخل آن بریزید. سپس تکان دهید تا گیاه در مدتی که از خاک دور است، آسیب ندیده و خشک نشود.
دقتداشته باشید که طول قلمه های گل محمدی بایستی بین ۷ تا ۰ سانتی متر باشد. برای آماده سازی قلمه ها می توانید تنها دو برگ در نوک آن بگذارید و باقی برگ ها را بچینید. زیرا زمانی که بخواهید آن را درون خاک قرار دهید برگ های پایین ساقه درون خاک فرو می روند و خراب می شوند.
حال بایستی یک گلدان کوچک را با خاک سبکی که آب را به راحتی رد می کند پر کنید. سپس سطح آن را صاف کرده و چندی قلمه را در جداره کناری یک طرف گلدان قرار دهید. قلمه های آماده شده را تا حدود ۷.۵ تا ۱۰ سانتی متری خاک گلدان فرو ببرید و خاک اطراف آن را با ملایمت فشار دهید.
توصیه می شود قلمه ها را به گونه ای درون خاک بگذارید که برگ ها از خاک دور باشند. سپس گلدان حاوی قلمه را آبیاری کرده و از خشک شدن آن ها جلوگیری نمایید.
پس از اتمام فرآیند کشت بایستی گلدان های حاوی قلمه گل محمدی را در مکانی محفوظ قرار دهید و به این نکته دقت کنید که قلمه ها نباید هرگز در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیرند. توصیه می شود قلمه ها را هخمیشه مرطوب نگه دارید تا گیاه ریشه بدهد.
همچنین می توانید روی گلدان های حاوی قلمه را با نایلون بی رنگی بپوشانید به گونه ای که رطوبت اطراف گیاه بیشتر شود. پس از گذشت چندین هفته قلمه ها دارای ریشه می شوند و می توانند به گلدان های اصلی و دارای خاک مناسب منتقل شوند.
معمولا بهتر است شاخه های جوان گل محمدی پس از دومین یا سومین برگ شان قطع شوند تا از این طریق امکان منشعب شدن شاخه های جدید گیاه فراهم گردد. دقت داشته باشید پس از کاشت بایستی بلافاصله آبیاری انجام دهید. همچنین بهتر است عملیات تکثیر گیه در مرحله خواب و استراحت صورت بگیرد.
منبع : آرگا