همواره داشتن تغذیه سالم و مناسب؛ ضامن سلامتی افراد خواهد بود. اگر از آرتروز رنج می برید بدانید در صورت داشتن یک تغذیه مناسب و اصولی می توانید از علائم آن بکاهید تا بهبود یابد. این مطلب به مناسب ترین تغذیه برای آرتروز می پردازد.
مناسب ترین تغذیه برای آرتروز
از آنجا که اکثرا افراد تغذیه های مناسبی ندارند و رژیم غذایی درستی را پیروی نمی کنند، زمینه ابتلا به بیماری ها نیز بیشتر می شود. از جمله بیماری های شایع در میان جامعه بیماری های مرتبط با درد مفاصل، استخوان و انواع آرتریت از جمله آرتروز می باشد. برخی عقیده دارند بیماری مانند آرتروز قابل درمان نیست.
اما باید اشاره نمود، داشتن تغذیه مناسب می تواند به بهبود آرتروز کمک کرده و همچنین از ابتلا به آن پیشگیری کند. در ادامه شما را با مناسب ترین تغذیه برای آرتروز آشنا خواهیم نمود.
آرتروز و علائم آن
همانطور که مطلع هستید، آرتروز شایع ترین نوع بیماری آرتریت بوده که سبب التهاب، تورم و اختلال حرکات مفاصل می گردد که اکثرا در نواحی دست، زانو، لگن و ستون مهره ها بروز می کند. عوامل مختلفی نشانگر آرتروز در افراد می باشند از جمله رایج ترین آن ها می توان به سن، اضافه وزن، آسیب دیدگی مفصل اشاره نمود.
برای شرح آرتروز باید گفت مفصل محلی است که دو استخوان به هم متصل می شوند. انتهای این استخوان ها توسط بافت محافظی به اسم غضروف پوشانده شده است. آرتروز موجب تجزیه این غضروف شده و ساییدگی استخوان ها را به دنبال دارد. علائم آرتروز به تدریج نمایان می شوند نه ناگهانی.
این علائم عبارتند از:
- درد مفصل حین فعالیت پس از یک فعالیت طولانی یا در خاتمه روز
- سفت شدن مفصل معمولا در ابتدای صبح یا بعد از استراحت
- دامنه حرکتی محدود که ممکن است پس از حرکت رفع شود.
- صدای ترک یا کلیک موقع خم شدن مفصل
- ورم اطراف مفاصل
- بی ثباتی مفصل یا کمانش
- ضعف عضله اطراف مفاصل
رژیم غذایی مناسب آرتروز
تغذیه در بیماری آرتروز شبیه سایر بیماری ها اهمیت زیادی دارد و نمی توان از آن غافل بود. جهت تقویت مفاصل باید قدرت دفاعی بدن را بالا برد تا با التهابات مقابله کند. در این راستا باید چند اصل تغذیه ای رعایت شده و ویتامین های ضروری دریافت شود. در حقیقت این بیماری متابولیسم استخوانی را مختل می کند.
از این رو باید هر آنچه که سبب تقویت استخوان ها می شود را مهم برشمرد. برای افرادی که دچار آرتروز هستند کلسیم بسیار با ارزش است. هنگامی که کلسیم با ویتامین ث همراه شود می تواند دردهای آرتروز و زانو را کاهش دهد. برای این کار می توانید مکمل کلسیمی مصرف نمایید. البته با مشورت پزشک.
دقت کنید که برای جذب حداکثر کلسیم حتما باید میزان زیادی شیر و محصولات لبنی پر چرب در رژیم غذایی خود قرار دهید. بی شک ماست و پنیر به ویژه پنیر تهیه شده از شیر بز نیز کمک کننده است. با این حال ماهی ساردین، کشمش، بادام، خانواده کلم ها مانند کلم بروکلی، کلم برگ، کلم چینی و برخی آب های معدنی نیز منبع کلسیم می باشند.
نکته قوت مواد غذایی مذکور این است که برخلاف شیر علاوه بر کلسیم دارای مواد مغذی دیگری می باشند که برای بدن مفید است. به طور مثال در ۱۰۰ گرم کلم چینی به اندازه یک لیوان شیر، کلسیم وجود دارد. ولی این ۱۰۰ گرم کلم دارای آنتی اکسیدان نیز هست. در کل برای تسکین آرتروز و درد مفاصل باید علیرغم جذب کلسیم و ویتامین ث به فکر تامین پتاسیم مورد نیاز بدن هم باشید.
قابل ذکر است پتاسیم نیز به صورت قابل توجهی در سبزیجات و میوه ها حضور دارد. باید بدانید این ماده معدنی مانع از تحلیل رفتن کلسیم بدن شده و حالت اسیدی بدن را خنثی می سازد. ضمنا ویتامین دی و کا هم به جذب و حفظ کلسیم استخوان ها کمک می کنند. در راستای رژیم غذایی مناسب برای آرتروز سعی کنید موارد زیر را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
۱. روغن زیتون
زیتون یکی از چربی های خوب برای التهابات بد می باشد. با اینکه بعضی چربی ها سبب بروز التهاب در بدن می شوند ولی چربی های مفید دیگری نیز هستند که با التهابات مقابله می کنند. برای این کار باید بین امگا ۳ و امگا ۶ تعادل درستی برقرار شود. کار دشواری نیست. به این صورت که در آشپزی از روغن زیتون بهره بگیرید یا برای چاشنی غذاها از آن کمک بگیرید.
قابل ذکر است روغن زیتون حاوی نوعی ترکیب طبیعی است که سبب از بین رفتن آنزیم های سازنده التهاب می شود. همچنین تا حدی که می توانید مصرف چربی های اشباع شده مثل کره، محصولات لبنی و گوشت های پر چرب، را کمتر نموده و تا می توانید از ماهی های چرب سرشار از امگا ۳ بهره بگیرید. ضمنا روغن کنجد نیز برای رژیم غذایی مناسب آرتروز توصیه شده است.
۲. میوه های دارای ویتامین ث و ای
مصرف میوه ها و سبزیجات علیرغم خواص زیادی که دارد به دلیل غنی بودن از آنتی اکسیدان سبب خنثی شدن رادیکال های آزاد نیز می گردند. این مولکول های مخرب به سلول ها صدمه زده و موجب بروز پیری زودرس می شوند. کارشناسان عقیده دارند وقتی مفاصل دردناک می شوند، تعداد رادیکال های آزاد بیشتر شده است.
برای خنثی نمودن این رادیکال های آزاد باید آنتی اکسیدان بیشتری دریافت کنید. یعنی باید ویتامین ث، ویتامین ای، کارتنوئید و پلی فنول های بیشتری دریافت نمایید. این آنتی اکسیدان ها در میوه ها و سبزیجات، حبوبات، دانه ها و مغزهای روغنی یافت می شود.
برای جذب آنتی اکسیدان میوه ها، میوه هایی مانند توت فرنگی، تمشک، شاتوت، گیلاس، کیوی، آلو، خرما، انگور فرنگی سیاه، آناناس را مورد استفاده قرار دهید که سرشار از ویتامین ث بوده تا آنتی اکسیدان مورد نیاز برای مقابله با رادیکال های آزاد فراهم شود.
۳. کاهش وزن
مفاصل بخصوص مفاصل زانو و پاها بیشترین آسیب را از چاق و اضافه وزن می بینند. با هر یک کیلو اضافه وزن پاها مجبورند ۵ کیلو وزن بیشتری را تحمل کنند. این بار اضافی نیز سبب تسریع تخریب غضروف ها شده و به دنبال آن احساس درد هنگام راه رفتن روی می دهد. بنابراین در صورت اضافه وزن به فکر کاهش آن باشید.
توصیه می شود مصرف غذاهای دارای آرد و نان بدون سبوس، غلات آماده صبحانه، شیرینی و سیب زمینی را کاهش دهید. در عوض سبزیجات و میوه ها که سرشار از ویتامین و مواد معدنی برای سلامت استخوان هستند را مصرف نمایید.
۴. سبزیجات دارای ویتامین ث و کا
پیشتر اشاره شد که آنتی اکسیدان ها به مقابله با رادیکال های آزاد که سبب التهاب استخوان می شوند، پرداخته و این مواد در میوه و سبزیجات فراوان است. برای بهره مند شدن از آنتی اکسیدان های سبزیجات از خانواده بخشنده کلم ها نظیر گل کلم، کلم برگ، کلم بروکلی، کلم قرمز، کلم بروکسل، ترب سیاه، ترب کوهی و شلغم استفاده نمایید که سرشار از ویتامین ث و ویتامین کا هستند.
می توانید یک دوره درمانی را با کلم آغاز کرده و برای این کار هر روز ۴۰۰ گرم کلم مصرف کنید به طوری که ۲۰۰ گرم خام و ۲۰۰ گرم پخته باشد. همچنین یک لیوان بزرگ آب کلم قرمز در روز هم درد مفاصل را تسکین می دهد. توصیه می شود از مصرف گوجه فرنگی، اسفناج، کرفس، فلفل دلمه ای، آرتیشو، و سیر هم غافل نشده چرا که این مواد غذایی هم سرشار از آنتی اکسیدان هستند.
ناگفته نماند کلم بروکلی نیز از بروز و تخریب غضروف ها پیشگیری می کند. به این ترتیب در برای بهبود آرتروز این سبزی را در رژیم غذایی خود حتما بگنجانید. و به مدت دو هفته از آن استفاده کنید. در بدن هر فردی آنزیمی هست که سبب تخریب غضروف ها می شود و کلم بروکلی مانع کارکرد این آنزیم خواهد شد.
۵. شیر کم چرب
همانطور که می دانید شیر سبب استحکام استخوان ها و به نوعی تقویت آن ها می شود. ولی این که شیر کم چرب باشد یا پر چرب اهمیت بیشتری دارد. در تغذیه با آرتروز باید اشاره نمود که شیر یکی از مواد غذایی برای کاهش التهابات مفصلی به شمار می رود. به ویژه اگر کم چرب باشد.
در مطالعه صورت گرفته از ۱۲۳۰ زن و ۹۰۰ مرد مبتلا به آرتروز، در طی ۴ سال با مصرف شیر کم چرب موفق شدند که بر آرتروز خود غلبه کنند. البته در این آمار فقط افرادی که به طور منظم شیر کم چرب مصرف کرده، نتیجه مطلوبی کسب به دست آوردند.
۴. ماهی سالمون
همانطور که جلوتر ذکر شد ماهی هم در تغذیه برای آرتروز مفید است چرا که سرشار از امگا ۳ و ویتامین ای است. یکی از انواع ماهی کمک کننده در این راستا ماهی سالمون می باشد. به این ترتیب ماهی سالمون را پخته یا کبابی در رژیم غذایی خود قرار دهید. ماهی سرشار از اسیدهای چرب و امگا ۳ بوده که سبب مقابله با تورم و التهاب در هر نقطه از بدن می شود. از دیگر ماهی های ضد تورم می توان به ساردین، کاد و تن اشاره نمود.
این که مواد غذایی حاوی امگا ۳ باشند اهمیت زیادی دارد و می تواند برای درمان بعضی بیماری ها سودمند باشد. در حقیقت جایگزین موادی شود که در بدن بسیار کم وجود دارد. برای درمان آرتروز نیز همانطور که اشاره شد مواد غذایی حاوی امگا ۳ از جمله ماهی های چرب مانند سالمون، شاه ماهی، کاد، ساردین، تن اهمیت دارند.
از سایر مواد غذایی حاوی امگا ۳ می توان به گردو، لوبیا، تخم کدو حلوایی اشاره کد. اسیدهای چرب موجود در غذاهای حاوی امگا ۳ سبب شده التهابات مفاصل کاهش یافته و از ساخت آنزیم هایی که تولید کننده آرتروز در بدن هستند، جلوگیری می کند. به این ترتیب در برنامه غذایی مناسب برای آرتروز؛ مصرف روانه یک گرم امگا ۳ اهمیت دارد و روزهایی که که امگا ۳ در رژیم غذایی ندارید، دو لیوان شیر کم چرب مصرف کرده و حدود ۱۰-۱۵ دقیقه ای زیر نور خورشید پیاده روی کرده تا ویتامین دی دریافت کنید.
همانطور که می دانید ویتامین دی نیز به استخوان سازی و استحکام آن ها کمک می کنند.
ممنوعیت های غذایی برای بیماران آرتروز
از جمله موادی که در رژیم غذایی برای آرتروز باید از آن ها پرهیز شود به شرح زیر می باشد.
۱. روغن ذرت، آفتابگردان، سویا و گلرنگ
این گروه از روغن ها برای بیماری آرتروز مضر هستند و حاوی اسیدهای چرب امگا ۶ می باشند که سبب افزایش التهاب مفاصل می شود. از این روغن ها جهت تهیه تنقلات استفاده می شود از این رو نسبت به تغذیه خود حساسیت بیشتری داشته تا از آتروز پیشگیری شود. به جای این روغن ها از روغن زیتون و کنجد بهره بگیرید.
۲. شکر
یکی از مواد خوراکی که بهتر است خوردن آن را فراموش نمایید یا این که مصرف آن را به حداقل برسانید شکر است. هر چند شکر سطح انرژی بدن را بالا می برد ولی این انرژی دوام زیادی نداشته و افرادی که مبتلا به آرتروز هستند با مصرف شکر احساس خستگی و سنگینی پیدا می کنند.
کالری شکر زیاد بوده و مصرف بیش از حد آن نیز افزایش وزن به دنبال دارد. در نتیجه فشار زیادی به مفاصل وارد می شود. توصیه می شود به جای مصرف شکر از میوه های شیرین در برنامه غذایی خود استفاده نمایید.
همچنین در پایان به منظور آشنایی با تغذیه برای شکستگی پا و تغذیه برای شکم تخت می توانید روی لینک ها کلیک نمایید.
منبع : آرگا
