در ابتدا باید این را بدانید برخلاف بسیاری از باورها که نام کودک و نوجوان را به دنبال یکدیگر می آورند، این دو دوران کاملا از هم جدا بوده و تفاوت های بسیاری با یکدیگر دارند، در دوران نوجوانی رویاها و آرمان ها بسیار پررنگ بوده و اغلب تمامی فکر و خیال نوجوان به آن ها ختم می شود، همچنین در این دوران حساسیت های روحی نوجوانان که در این مطلب قصد بررسی آن را داریم نیز بسیار حائز اهمیت می باشد.
بررسی بعدهای مختلف حساسیت های روحی نوجوانان
تغییرات دوران نوجوانی
این دوره در واقع یک دوره گذر بین کودکی و جوانی می باشد که با تغییرات جسمی و روحی فراوانی به همراه می باشد، در عین حال به دلیل حساسیت های بالای افراد در این دوران، خانواده ها مخصوصا پدر و مادر باید همه تلاش خود را برای اینکه نوجوان آن ها به بهترین شکل از این دوران عبور کند داشته باشند، در این دوران تغییرات زیادی در فرد روی می دهد، برخی از مهم ترین این تغییرات عبارتند از:
- تغییرات فیزیکی
- افزایش میل جنسی
- بحران هویت
- تغییرات و ناپایداری در عقاید و رفتار
- اهمیت گروه همسالان
نکات مهم در رابطه با این حساسیت ها در دوران نوجوانی
۱- مشاوران معتقد هستند در نوجوانی افراد دنیا را به گونه ای که یک بزرگسال یا یک جوان می بیند، نمی بینند و طرز فکر آن ها درباره همه مسائل با طرز فکر دیگران بسیار متفاوت می باشد، نوجوانان نگاهی بسیار آرمانی نسبت به زندگی و محیط اطراف خود دارند، آن ها اغلب تمامی چیزهای غیر واقعی را به صورت واقعی می بینند و همین مساله باعث می شود مجاز جای واقعیت را برای آن ها بگیرد.
۲- یکی از حساسیت های روحی نوجوانان الگو پذیری می باشد، همه نوجوانان به دنبال قهرمان ها و شخصیت هایی در اطراف خود هستند تا با یادگیری یا حتی الگوگیری از آن ها رفتارهایشان را شکل بدهند و زمانی که این الگو را در اطرافیان خود پیدا نمی کنند به سراغ افراد خارج از دسترس مانند افراد مشهور و سلبریتی ها می روند. روانشناسان بر این باورند که قهرمان سازی و الگو پذیری اقتضای اصلی دوران نوجوانی است و هیچ نوجوان سالم و نرمالی وجود ندارد که به دنبال الگوپذیری و قهرمان سازی نباشد و همچنین اینکه نوجوان چه فردی را به عنوان الگو برای خود انتخاب می کند مهم ترین مساله در رابطه با رشد و شخصیت او می باشد. کیفیت آینده نوجوان در تمامی مراحل زندگی از قبیل موقعیت شغلی، تاثیر گذاری او بر افراد، ازدواج و همه مسائل دیگر زندگی اش در آینده به الگوپذیری نوجوانی فرد و قهرمانی که در این دوران از او الگو گرفته است ریشه دارد.
۳- روانشناسان اعتقاد دارند احساسات و عواطف در دوران نوجوانی بی حد و مرز و افسار گسیخته می باشد، فرد نوجوان خیلی زود علاقه مند شده و این علاقه نیز به سرعت ریشه دار می شود و تبدیل به یک رابطه عمیق خواهد شد، ایجاد علاقه به خصوص به جنس مخالف در سنین نوجوانی منطقی نیست، در واقع علایق و ارتباطات فرد تا قبل از ۱۸ سالگی مبنای منطقی ندارد و بر اساس عقل و تشخیص واقعی نخواهد بود، بنابراین احتمال اینکه فرد بعدا از این امر پشیمان شود و علاقه اش به سردی گراییده و یا از طرف مقابلش متنفر شود بسیار زیاد می باشد. در سنین نوجوانی فرد به نخستین یقین و انضباطی که می بیند چنگ می زند و برایش مهم نیست که این وابستگی چه عواقبی داشته باشد، سردرگمی ناشی از جست و جوی هویت و بیرون کشیدن خود واقعی از میان فاکتورها و گزاره های مختلف این دنیا باعث می شود هر انسانی که حتی برای چندین ساعت نوجوان را سرگرم کرده و در او احساس مثبت و شادی بخش ایجاد کند، به آسانی می تواند رابطه عمیق با او برقرار کند، نوجوان در چنین مواقعی نمی تواند سایر مشکلاتی که در آن رابطه است را به درستی تشخیص دهد یا بدی های طرف مقابل را ببیند.
۴- روانشناسان معتقد هستند اگر فرد در دوران نوجوانی بتواند شخصیت واقعی خود را از بین گزاره های بی شماری که وجود دارد تشخیص دهد، این اتفاق تا آخر زندگی فرد از او انسانی هدفمند و سالم می سازد. در مقابل افرادی که این اتفاق در سنین نوجوانی برایشان نمی افتد تا پایان عمر درگیر یافتن هویت و ثبات شخصیت در خود و معرفی آن به جامعه می باشد مگر اینکه به کمک یک درمانگر و یا روانشناس مشکلاتش ریشه یابی و درمان شود.

۵- روانشناسان می گویند نحوه برخورد والدین با فرزندان در سنین نوجوانی و همچنین برقراری ارتباط آن ها با فرزندان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا حساسیت های روحی نوجوانان بسیار پیچیده می باشد، بنابراین این حساسیت ها را پدر و مادر های آگاه می توانند درک کنند و بدون اینکه نوجوان متوجه شود او را زیر نظر داشته و آنطور که بخواهند کنترلش کنند.
دو اشتباه رایج در برخورد والدین نسبت به نوجوانان
اگر پدر و مادر فرزند نوجوان خود را محدود کنند و به وسیله بایدها و نبایدها از کارهای او جلوگیری نمایند، مطمئن باشند که این امر و نهی ها برای نوجوان آن ها به یک تابو تبدیل شده و این باعث می شود میل به امتحان کردن این تابو حتی برای یک بار هم که شده در نوجوان ایجاد شود. در عین حال کنترل کردن نامحسوس نوجوان یک امر ضروری بوده و نمی توان او را به حال خود رها کرد تا هر عملی که خودش صلاح می داند انجام دهد و تجربیات مختلف کسب کند، نقطه مقابل پدر و مادرهایی هستند که فرزند را جزئی از مایملک شخصی خود دانسته و یا مانند یک شی از او مراقبت می کنند.

باید والدین بدانند هر دو این رفتارها در مقابل فرزندان اشتباه بوده موجب بروز بسیاری از مشکلات برای نوجوان آن ها می شود. والدین باید بدانند رها کردن نوجوان یعنی تنها گذاشتن او در جدال با مخمصه های خطرناک زندگی و از سوی دیگر این مطلب را نیز باید بدانند که فرزندانشان متعلق به آن ها نیستند و باید به استقلال و آزادی آن ها رسمیت بدهند و همچنین حساسیت های روحی نوجوانان را در این دوران درک کنند.
پس از اتمام این مبحث از روانشناسی برای اطلاع از دیگر مطالب مرتبط همچون جویدن ناخن در نوجوانان و مدگرایی در نوجوانان می توانید کلیک نمایید.
منبع : آرگا