ویژگی های فرزند آخر و نکات تربیتی در رابطه با این فرزندان

فرزند آخر خانواده به دلیل اینکه نحوه تربیتش آزادانه است یعنی بدون هیچ قانون دست و پاگیر، از این رو، روحیه مستقل و شادی دارد. به دلیل اینکه والدین در تربیت چند فرزند اول، حساسیت زیادی دارند اما در تربیت فرزندان آخر چنین حساسیتی ندارند.

• خلاق
• خود محور
• به دنبال توجه
• ساده، بدون پیچیدگی‌های شخصیتی
• زیرک
• ریسک پذیری
• خوش‌مشرب و خوش‌گذران
• برونگرا

کودکی فرزندان آخر

از سویی فرزندان اول همیشه لباس ها و اسباب بازی های نو دارند، اما آنچه نصیب فرزندان آخر می شود لباس ها و اسباب بازی دست دوم خواهران و برادرانشان است. مارتین درباره تجربیات خود از فرزند آخر می گوید:

“یادم می‌آید که در ۱۴ سالگی اولین شلوار نو را پدرم برایم خرید! تا پیش از آن من شلوار‌های کهنه برادرم که ۱۱ سال بزرگتر از من بود را می‌پوشیدم! همه لباس‌ها را بید زده بود و در فصل زمستان همیشه احساس سرما می‌کردم.”

مگان، که مادر دو دختر در سن های مختلف است، می گوید که دختر کوچکش کیسی که ۷ سال سن دارد تمایل زیادی به مورد توجه قرار گرفتن نشان می دهد و اکثر اوقات برای جلب توجه بیشتر با کودکان دیگر رقابت می کند. همچنین مگان می گوید:

“کیسی دوست دارد در حیاط خلوت اسکیت کند و نمایش بدهد. یک روز که کیسی و خواهر بزرگترش جسیکا در حیاط مشغول اسکیت بودند، جسیکا حرکات نمایشی خود را برای ما اجرا کرد. کیسی که نتوانست حرکات او را تکرار کند، خودش را عمدا به زمین انداخت تا توجه ما را جلب کند.”

جانیسی لی ۲۵ ساله به عنوان معمار در شهر نیویورک زندگی می کند. ماهیت ساده و بدون پیچیدگی یک فرزند آخر را در شخصیت خود دارد. او درباره خود این چنین می گوید:

“بیشتر زنان اگر همسرانشان هدیه تولد آن‌ها را فراموش کنند، از غصه دق می‌کنند. اما من و همسرم در روز تولد یا سالگرد آشنایی‌مان به یکدیگر هدیه نمی‌دهیم. آن شب برای شام بیرون می‌رویم و با هم اوقات خوشی را می‌گذرانیم. بدون اینکه اتفاق هیجان انگیزی بیفتد.”

• 

او به زندگی در لحظه اعتقاد دارد و آماده هر سفری بدون برنامه ریزی است. او می گوید:

“من نیازی به احساس امنیت در زندگی ندارم. دوست دارم آزاد باشم. سال گذشته از تورنتو به آلمان رفتم بدون اینکه زبان آلمانی بلد باشم! “

چند توصیه تربیتی برای والدین

مستقل بودن را به او یاد بدهید

بچه های کوچکتر بیشتر اوقات به دلیل سن کمشان کمتر مورد توجه قرار می گیرند و در تصمیم گیری های خانوادگی شرکت داده نمی شوند. اگر چه دختر یا پسر ۴ ساله شما کوچکترین عضو خانواده است، اما به این معنی نیست که به او مانند یک نوزاد رفتار کنید. به  او یاد دهید تا کارهای شخصی اش را خودش انجام دهد و مستقل باشد. والاس می گوید:

“حتی یک کودک نوپا هم می‌تواند در چیدن میز شام به شما کمک کند یا اسباب بازی‌ها را از اطراف خانه جمع کنید. بدین ترتیب این باور در او تقویت می‌شود که فارغ از جایگاهش به عنوان کوچکترین عضو خانواده، او فردی با صلاحیت و توانمند است.”

منصف باشید

گاهی اوقات والدین آنقدر نگران وضعیت تحصیلی فرزند بزرگتر و خرابکاری های فرزند وسطی در خانه و مهدکودک می شوند که از فرزند آخر غافل می شوند. مری والاس، روانشناس کودک و خانواده، با ۲۰ سال تجربه کاری می گوید:

“حواستان باشد که فرزند کوچکترتان را به حساب بیاورید، اگر فرزندان بزرگتر برنامه‌های بازی و ورزش هفتگی دارند، فرزند کوچکترتان را فراموش نکنید و برنامه‌ای برای سرگرمی او در نظر بگیرید. بدین ترتیب او در می‌یابد که به عنوان عضوی از خانواده مورد توجه پدر و مادر قرار دارد و نیازهایش در نظر گرفته می‌شود.”

کوچکترین فرد خانواده معمولا بیشترین میزان توجه را دریافت می کند. به همین سبب طبیعی است که هنگامی که برنامه ای خاص در ساعت ۸ پخش می شود او اجازه تماشای برنامه را ندهد و جلوی تلویزیون رژه برود و کرهای مختلفی انجام دهد تا مانع از تماشای شما از برنامه مورد علاقه تان شود، و این هم یکی دیگر از ویژگی ها شخصیتی فرزند آخر است. به همین خاطر بایستی زمانی خاص را در روز برای او در نظر بگیرید تا هم احساس ارزشمندی کند و به این درک برسد که فرقی با دیگر اعضای خانواده ندارد.

در شرایط نابرابر از او حمایت کنید

به عنوان پدر و مادر، شما نقش هیئت منصفه را در میان فرزندانتان دارید. فرزندان بزرگتر اکثر اوقات فرزندان کوچکتر را مورد آزار و اذیت قرار می دهند و به آن ها زور می گویند. زمانی که شرایط این طور پیش می رود، باید مداخله کنید و رفتار درست را به فرزند بزرگتر یاد بدهید. همچنین از فرزند کوچکتان حمایت کنید. میری والاس می گوید:

“برای مثال اگر فرزند بزرگتر اجازه ندهد که فرزند کوچکتر صحبتش را به اتمام برساند، شما باید به او بگویید یک دقیقه صبر کن. تو صحبت او را قطع کردی. صبر کن تا صحبت او تمام شود، بعد نظرت را بگو.”

نهادینه کردن مسئولیت پذیری

درست است که کوچکترین فرد خانواده است، اما اگر فرزندتان در وظایف منزل مشارکتی نداشته باشد، نه تنها مسئولیت پذیر نمی شود. بلکه باعث می شود تا خواهر و برادر بزرگترش هم در انجام وظایف کمکی نکنند. دکتر کویین لمان در کتاب The Birth Order Book: Why You Are the Way You Are می گوید:

یکی از ویژگی های فرزند آخر عدم تبعیت از قوانین و مقررات خانواده است و در امور منزل کمتر مشارکت می کنند.