آناتومی کتف و بررسی قسمت های مختلف شانه

به طور کلی شانه یکی از پیچیده ترین مفاصل بدن و یک شاهکار مهندسی به شمار می آید که اندام فوقانی را به تنه اتصال داده و خود از چندین مفصل دیگر مانند کتف، هورموس و ترقوه تشکیل شده است. یکی از مهم ترین مفصل های شانه، کتف است که آناتومی منحصر به فردی خواهد داشت.

آشنایی با آناتومی کتف

بهتر است بدانید استخوان شانه که با نام های دیگری از جمله کتف یا اسکاپولا یا نام علمی Scapula نیز شناخته می شود در بدن انسان ها نام استخوانی پهن، سه گوش و صاف خواهد بود. این استخوان در اندام فوقانی و در پشت قفسه سینه در هر طرف واقع شده است. استخوان کتف به ترقوه و استخوان بازو مفصل خواهد شد.

استخوان کتف در دیواره خلفی یا پشتی قفسه سینی در محدوده دنده دوم تا دنده هفتم قرار گرفته است. همچنین دارای دو سطح پیشین و پسین و سه کناره و سه کناره و سه زاویه است که زاویه تحتانی کتف به راحتی در زیر پوست قابل لمس بوده و از روی آن می توان دنده هفتم و زائده خاری مهره هفتم سینه را پیدا نمود.

به صراحت می توان گفت که استخوان کتف نسبتا پیچیده است و محل اتصال عضلات بی شماری خواهد بود که به حرکت و پایداری شانه کمک می کنند. همچنین کتف گاهی اوقات با عنوان کتف صدری نیز نامیده خواهد شد هر چند که عملا یک مفصل نیست. کتف حفره نیز کمی عمقی در سمت خارجی دارد که سر استخوان بازو درون آن قرار خواهد گرفت تا مفصل گلنوهومرال شکل بگیرد.

توجه داشته باشید استخوان کتف در واقع ساختاری سه بعدی و پیچیده است که بخش اعظم آن به صورت یک صفحه قریبا تخت استخوانی به شکل مثلث خواهد بود. این استخوان در پشت قفسه سینه قرار گرفته و روی دنده های ۲ تا ۷ را از پشت می پوشاند.

این صفحه استخوانی تقریبا ۳۰ درجه به سمت جلو متمایل می شود و روی استخوان کتف تقریبا هفده عضله اتصال دارند. به طور کلی در ناحیه خارجی استخوان کتف یک حفره استخوانی کم عمق موجود است که به آن حفره گلنوئید گفته می شود.

قسمت های مختلف کتف

در آناتومی کتف، این استخوان دارای سطح مختلف است که در ادامه به بیان آن ها پرداخته ایم.

• سطح کوستال یا دنده ای

توجه داشته باشید که سطح کوستال که بدان قدامی نیز گفته می شود کتف با دنده ها در تماس است. در واقع کتف دارای فرورفتگی بزرگ در سطح دنده ای خود می باشد که حفره ی ساب اسکاپولار نامیده خواهد شد. عضله ساب اسکاپولار یا همان عضله ی روتاتور کاف از این فرورفتگی منشاء خواهد گرفت.

به صراحت می توان گفت که زائده کوراکوئید در سطح سوپرالترال اسکاپولا که رو به سمت دنده ها است، قرار گرفته و یک برجستگی قلابی شکل خواهد بود که دقیقا تا زیر کلاویکل ادامه می یابد. همچنین عضله پکتورالیس مینور نیز به این قسمت منتهی خواهد شد در حالی که عضله کوراکوبراکیالیس و سر کوتاه عضله بایسپس براکی از این برجستگی کوراکوئید شروع می شوند.

• سطح لترال

سطح لترال اسکاپولا نیز در تماس با هوموروس است و می توان آن را محل تشکیل مفصل گلئوهومرال و اتصال تعدادی از عضلات دانست. در واقع لندمارک های استخوانی مهم این سطح شامل موارد فوق خواهد بود:

حفره گلنوئید: یک فرورفتگی کم عمق است که در قسمت فوقانی کناره ی لترال کتف واقع شده است. این حفره با سر استخوان هومروس به منظور تشکیل مفصل تشکیل مفصل گلنوهومرال یا همان مفصل شانه مفصلی خواهد شد.

تکمه سوپرا گلنوئید: یک زبری که بلافاصله در قسمت فوقانی حفره گلنوئید قرار می گیرد. این بخش محل اتصال سر دراز بایسپس براکی، تکمه سوپرا گلنوئید خواهد بود.

تکمه اینفرا گلنوئید: یک برجستگی زبر و خشن است که بلافاصله در قسمت تحتانی حفره گلنوئید واقع می شود. همچنین محل اتصال سر دراز عضله تری سپس براکی یا همان سه سر بازو خواهد بود.

• سطح خلفی

همچنین سطح خلفی اسکاپولا نیز رو به سمت خلف بدن واقع شده و در واقع محلی خواهد بود که درصد قابل توجهی از عضلات روتاتور کاف شانه از آن منشاء می گیرند. این سطح دارای ویژگی های شناختی بی شماری است که در ادامه به بیان آن ها پرداخته ایم:

خار: بارز ترین ویژگی اسکاپولای خلفی را می توان خار دانست که به صورت عرضی از روی اسکاپولا عبور کرده و سطح خلفی را به دو قسمت فوقانی و تحتانی تقسیم خواهد کرد.

حفره اینفرا اسپیناتوس: در واقع ناحیه ای در زیر خار اسکاپولا می باشد که نمایی محدب یا برآمده خواهد داشت. توجه داشته باشید که خاستگاه عضله اسنفرا اسپیناتوس این قسمت می باشد.

آکرومیون: نوعی برجستگی خار است که در مجاورت مفصل گلنوهومرال قوسی شکل شده و با کلاویکل در مفصل آکرومیوکلاویکولار مفصل می شود.

حفره سوپرا اسپیناتوس: قسمت فوقانی خار کتف محسوب می شود که بسیار کوچک تر و برآمده تر از حفره اینفرا اسپاینوس خواهد بود. همچنین عضله سوپرا اسپیناتوس نیز از این ناحیه منشا می گیرد.

مفاصل اصلی کتف

توجه داشته باشید که در آناتومی کتف می توان گفت که این استخوان در بدن از دو مفصل اصلی تشکیل شده که در ادامه به بیان این استخوان ها به صورت کامل پرداخته ایم.

• مفصل گلنوهومرال

بهتر است بدانید که در واقع مفصل گلنوهومرال در میان حفره گلنوئید اسکاپولا و سر استخوان هومروس واقع شده و می توان آن را اصلی ترین مفصل در آناتومی کتف دانست.

• مفصل آکرومیوکلاویکولار

همچنین در مورد مفصل اکرومیوکلاویکولار نیز می توان گفت که در میان زائده آکرومیون اسکاپولا و کلاویکل یا همان ترقوه واقع شده و نقش مهمی در عملکرد کتف دارد.

همچنین در پایان نیز پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با استخوان بندی بدن انسان ها و همچنین مطلب آناتومی ستون فقرات نیز آشنا شوید.

منبع : آرگا