بد فهمی و یا درک نشدن دردی است که همه ما به نوعی آن را تجربه کرده ایم، وقتی نتوانیم یکدیگر را درک کنیم رفتار های اشتباه باعث ایجاد مشکل های بیشتری می شود. یکی از دلایل اینکه یکدیگر را درک نمی کنیم این است که مهارتی برای گوش دادن به حرف های دیگران نداریم، زمانی که نتوانیم خوب بشنویم قاعدتا نمی توانیم شخص مقابل را درک کنیم، خوب شنیدن و یا گوش دادن همدلانه یک مهارت و توانایی محسوب می شود که در این مقاله به بررسی آن می پردازیم.
یادگیری مهارت گوش دادن همدلانه
بخش بسیار زیادی از عمر ما صرف برقراری ارتباط و گفت و شنود می شود، اما واقعیت این است که بسیاری از کلمات و جملات را نمی شنویم و این سوال پیش می آید که آیا شنیدن هم نیاز به یادگیری دارد؟ درست است که شنیدن علمی غیر ارادی است به طوری که هرکسی چه بخواهد چه نخواهد همه صداها را می شنود، اما گوش دادن با همدلی یک توانایی کاملا ارادی است که نیاز به یادگیری و مهارت آموزی دارد.
در گوش دادن همراه با همدلی و موثر روی معانی کلامی که شنیده می شود، تمرکز می شود و همچنین علاوه بر درک منطق و معنی صحبتهای گوینده به حالات روحی، احساسات، تجربیات، شخصیت، زبان بدن، لحن صدا، مکث ها و تاکیدهای کلامی، حالات بدن و چهره، و خلاصه به هر جنبه ای از طرف مقابل که در ارسال پیام موثر باشد توجه می شود. در واقع هنگام شنیدن فقط گوش های شخص شنونده فعال است اما در گوش دادن با همدلی، شنونده با چشم و قلب و همه حواس خود بعد های مختلف پیام گوینده را درک می کند.
تعریف گوش دادن با همدلی
همدلی در واقع یعنی اینکه شما این توانایی را داشته باشید تا خود را به جای طرف مقابل بگذارید. گوش دادن همدلانه به شما این امکان را می دهد با فرکانس گوینده مطابقت داشته باشید و سطح احساسی او را درک کنید. گوش دادن به این روش دریچه ای به دنیای درونی آن ها می گشاید و فضای امنی ایجاد می کند که گوینده می تواند هر مطلبی را بدون نگرانی از انتقاد و اظهارات نامناسب بیان کند. همدلی تنها به این معنا نیست که همه حرف های طرف مقابل را بی چون و چرا تایید کنید، بلکه فقط شامل تلاش شنونده برای درک دیدگاه و نگرش گوینده می باشد.
چهار اصل برای مهارت خوب شنیدن
- با این نگرش به صحبتهای طرف مقابل گوش کنید که می خواهید درکش کنید.
- درباره عقاید و گفته های شخص گوینده قضاوت نکنید.
- حرف های طرف مقابل را حتی اگر موافق او نیستید تایید کنید.
- تنها زمانی حق ابراز نظرات و عقاید خود را دارید که گوینده کاملا متوجه درک شدن از جانب شما شده باشد.
فواید خوب شنیدن
- ایجاد روابط عمیق بین افراد
- ایجاد حس همدلی
- محبوب شدن بین دیگران
- شناخته شدن به عنوان یک فرد جذاب بین دیگران
- یادگیری بهتر و بیشتر
- تصمیم گیری های صحیح و درست تر
- افزایش اعتماد به نفس
تقویت خوب گوش کردن
- وقتی کسی با شما صحبت می کند با او ارتباط چشمی برقرار کنید تا او بداند حرف هایش برای شما مهم است.
- در زمان صحبت او هر کاری که انجام می دهید را متوقف کرده و همه حواستان را معطوف به گفته های طرف مقابل کنید.
- در زمان صحبت گوینده مدام حرف نزنید و اظهار عقیده نکنید برای دانستن اینکه در سر و قلب او چه می گذرد باید به دقت به حرف هایش گوش کنید، اگر زودتر از موعد شروع به صحبت کنید نشان دهنده این است که شما در حال گوش دادن همدلانه نیستید.
- با تکان دادن سر به او بفهمانید که سعی دارید درکش کنید و با او همراه هستید.
- در زمان صحبت او مدام با وسایل اطرافتان مشغول نشوید سعی کنید دست هایتان را روی پاها بگذارید و به حرف هایش گوش دهید، طوری رفتار نکنید که گوینده احساس کند از حرف هایش خسته شده اید.
- در زمان صحبت طرف مقابل مدام راه نروید و محیط را ترک نکنید، با ترک مکان و یا جابه جایی مدام او احساس می کند شما از حرف هایش خسته شده اید.
- توجه داشته باشید که هم به حرف های طرف مقابل گوش دهید و پاسخ های درست بدهید و هم احساسات او را ارزیابی کرده و مورد توجه قرار دهید تا او کاملا احساس درک شدن و فهمیده شدن توسط شما را لمس کند.
- وقتی به حرف های شخصی گوش می دهید سعی کنید همه چیز را از دریچه چشمان او ببینید، درست است که بسیار دشوار می باشد اما باید بدانید این کار در درک بهتر و کمک به او مساله بسیار اساسی است.
- مدام از او سوال های متفاوت در جهت روشن تر شدن قضیه و درک بهتر خودتان بپرسید اما توجه کنید سوال ها طوری نباشد که ذهنیت او را تغییر دهند و یا او را از ادامه صحبت منصرف کنند.
- حتی اگر با گوینده مخالف هستید لزومی ندارد با او بحث کنید و شروع به جنگ و جدال نمایید، زیرا شما می خواهید همدلانه به حرف هایش گوش دهید، در موقعیتی دیگر نیز می توانید مخالفت خود را بیان کنید اکنون تنها هدف شما باید گوش دادن و فهمیدن حرف های او باشد.
- درک خود از افکار و احساسات طرف مقابل را جمع بندی کرده و به او باز گو کنید، زمانی که او حرف های شما را تایید کرد یعنی شما به خوبی توانسته اید او را بفهمید. بعد از این که او حرف های شما را تایید کرد اجازه بخواهید تا نظرات خود را نیز بیان کنید، به او بگویید همه حرف هایش را با دقت گوش داده و کاملا او را درک می کنید و سپس نظر خود را درباره آن موضوع بیان کنید.
- وقتی دو نفر به طور همدلانه به حرف های یکدیگر گوش می دهند به راحتی می توانند مشکلات را حل و فصل نمایند و احساس صمیمیت و نزدیکی بیشتری با یکدیگر نیز خواهند داشت.
نکات مهم در خوب گوش دادن
خیلی مهم است که صبورانه به حرف های طرف مقابل گوش دهید، حتی اگر با او موافق نیستید با تکان دادن سر و یا گفتن عباراتی مانند می فهمم و یا متوجه هستم به شخص مقابل خود نشان می دهید که صحبت هایش برای شما قابل درک است. لازم نیست حتما با او موافق باشید، همین اندازه که احساساتش را بپذیرید، درک کنید و همزمان به محتوای عاطفی این اطلاعات نیز توجه کنید و تلاش کنید افکار و احساسات مخاطب را مانند یک آینه برایش تکرار کنید کافی است. در حین صحبت هایش او را تشویق کنید تا به حرف زدن ادامه دهد و همزمان به طور خلاصه صحبت های خودش را باز گو کنید تا متوجه شود شما حرف هایش را درک کرده اید. توجه داشته باشید خلاصه گویی های شما باید به شکل خنثی بیان شود به طوری که طرف مقابل نتیجه خاصی از آن دریافت نکند.
شخصی که مهارت گوش دادن همدلانه را آموخته است اجازه نمی دهد گوینده حالت دفاعی به خود بگیرد، از او سوال های غیر مستقیم می پرسد و در مورد حرف هایش بحث نمی کند و به خاطر درست و غلط بودن آن ها مشاجره نمی کند، حواستان باشد شواهد را بعدا نیز می شود مورد بررسی قرار داد در این لحظه تنها کاری که باید انجام دهید این است که به حرف ها و احساسات طرف مقابل توجه کنید. زمانی که گوینده حرفی می زند و احساس می کنید این مساله نیاز به توضیح بیشتری دارد بهتر است با طرح یک سوال او را تشویق به توضیح دادن کنید. اگر گوینده نظر شما را پرسید در پاسخ دادن به او صادق باشید، اما سعی کنید نظرتان طوری نباشد که او را از ادامه صحبت با شما منصرف کند و یا افکار او را تحت تاثیر قرار بدهد.
متاسفانه اکثر افراد به طور طبیعی ویژگی گوش دادن همدلانه را ندارند اما خوش بختانه با مشاوره گرفتن از یک متخصص در این زمینه و تمرین و صبر هر شخصی می تواند این مهارت و توانایی را در خود پرورش دهد.
منبع : آرگا