تاریخچه نخ ریسی و ریسندگی نخ با دوک

در رابطه با تعاریف نخ گفتنی می باشد که از رشته های باریک و طویلی برخوردار است که به وسیله بافندگی و ریسندگی به کنار هم قرار دادن آن ها و در نهایت تشکیل الیاف می پردازند. به این صورت که مطالعه کردید، نخ پدید می آید و در نهایت می توان آن را در همه خانه ها به مراتب برای دوخت و دوز و دیگر کاربرد ها مشاهده کرد. همچنین نخ نیز به مانند انسان از قدمت بالایی برخوردار است و آن به دوران نوسنگی که برای تهیه لباس و پارچه به آن نیاز داشتند، باز می گردد. در ادامه تاریخچه نخ ریسی را در قبل و بعد از اسلام بررسی کرده ایم تا علاقه مندان به این موضوع آن را مطالعه کنند.

همچنین دوک نخ ریسی را می توان از وسایل پر کاربرد به شمار آورد که از گذشته برای تولید نخ برای انسان برجای مانده است، اشاره داشت. این در طی کشف های دوران باستان پدید آمده است و به معنای صنعت ابتدایی نخ ریسی در زمان های بسیار دور است. همانطور که در دیگر مطلب های سایت مقاله نویسی آرگا با تاریخچه لباس عروس و تاریخچه مد در ایران آشنا شدید در ادامه نیز می توانید تحقیقات و کشفیاتی که بر روی چگونگی تولید نخ انجام شده است را مطالعه نمایید.

آشنایی با تاریخچه نخ ریسی

گفتنی می باشد که در طی مطالعات انجام شده بر این موضوع چنین مشخص شد که ابتدایی ترین دوک های نخ ریسی به زمان باستان باز می گردد که در در ایران کشف و پیدا شد. از اساسی ترین اسناد در رابطه با اولین دوک نخ ریسی در ایران می توان به کشف مهری در چغامین خوزستان اشاره کرد که به خوبی این ادعاها را ثابت می نماید.

با بررسی های انجام شده چنین مشخص شد که بر روی این مهر، شکل زنی با موهای بلند طراحی شده است که لباسی بدون آستین بر تن داشته و از زیورآلات متعددی برخوردار است که به صورت نشسته در حال نخ ریسی با دوک است. از نکات شگفت انگیز در این رابطه می توان به واضح بودن تصویر زن در سکه اشاره داشت که این سطح بالای علم و هنر در ایران را نشان می دهد که در آن زمان یک دستگاه منحصر برای تولید چنین مهرهایی وجود داشت که اکنون با کشف و تحقیق آن ها می توان به اوج قدمت هنر در ایران پی برد.

در ادامه اطلاعات منحصر به تاریخچه نخ ریسی را برای شما طرفداران عزیز و کسانی که به مطالعه تاریخ ایران باستان و وسایلی که اکنون با پیشرفته شدن آن ها به راحتی استفاده می کنید، آشنا شوید.

معرفی نخ

در ابتدای این مطلب باید واژه نخ را تعریف کرد که آن رشته های بلند و طویل است که با کنار یکدیگر قرار گرفتن به شکل الیاف در آمده و در نهایت به طور ریسندگی تهیه می شود. در عصر امروز می توان انواع مختلفی از نخ ها را در نساجی مشاهده و خریداری کرد که در نهایت کاربرد هریک از آن ها نیز متفاوت می باشد. از کاربرد های مهم و اساسی در این رابطه می توان به موارد گفته شده همراه با شرح مختصری در ادامه اشاره داشت.

• دوخت و دوز

کاربرد این روش برای اتصال و دوختن دو پارچه به یکدیگر است.

• تولید پارچه های متفاوت

همانطور که مطالعه کردید نخ ها برای تهیه الیاف بسیار تاثیر گذار هستند که در برخی از مواقع تنها ترین متشکل های یک پارچه را شامل می شوند.

طبقه بندی نخ ها

همچنین نخ ها را می توان بر اساس جنس به گروه های گفته شده در ادامه این مطلب تقسیم کرد.

• نخ ها برگرفته از الیاف طبیعی می باشند.
• آن ها به طور مصنوعی و یا پلی استر که تشکیل شده از مواد مصنوعی هستند، در بازار به فروش می رسند.
• آن ها مخلوطی از الیاف طبیعی و مصنوعی هستند.

ریسندگی نخ با دوک

طی مطالعات انجام شده در این رابطه حتما متوجه شدید که دوک ها از ابتدایی ترین دوک ها در دوران کهن به شمار می آیند که پس از آن در سراسر دنیا رواج پیدا کردند. همچنین در ادامه این تحقیقات به خوبی جنس آن را حدس زدند که مشخص شد این دوک ها از جنس فلز و گاها چوب هستند. در گذشته با کاربرد این وسایل به تبدیل نخ به الیاف می پرداختند. از ویژگی های اساسی در رابطه با دوک ها می توان به این موضوع اشاره داشت که پشم و موی حیوانات را هم با دقت بسیار بالایی به نخ تبدیل می کرد.

در رابطه با معرفی چگونگی انجام این روش می توان به این موضوع اشاره داشت که پشم و یا مو را می کشیدند و سپس می چرخاندند. در طی این کاوش های چنین مشخص شد که ابتدایی ترین دوک ها در کاشان و منطقه جعفر آباد در تپه های سبز دهلران وجود داشت و در نهایت وسایل نوسنگی نیز در این مناطق شناسایی شد.

گفتنی است که دوک از شکل های متنوع و متفاوتی برخوردار است که می توان تحت عناوین سوراخ دار، دوک دار، دوک بلند، دوک کوتاه آن ها را تقسیم بندی کرد. قابل توجه است که این تفاوت ها در ظاهر چندان بی علت نیست و هر یک از آن ها کاربرد منحصر به خود را دارا است که در ادامه چگونگی استفاده از آن ها نیز متغیر می باشد. به طور مثال دوک ها بلند برای چرخاندن الیاف بلند مورد استفاده و کاربرد قرار خواهند گرفت.

همچنین تحقیق و کاوش ها در رابطه با نخ و نخ ریسی ادامه داشت که در نهایت بر طبق اطلاعات به دست رسیده چنین مشخص شد که تاریخچه نخ ریسی در ایران و دیگر کشور و جهان ها به سال های خیلی دور باز می گردد که نکته حائز اهمیت در این رابطه چنین است که این مهارت از شغل های بسیار مهم در آن زمان به شمار می آمده است و به طور تقریبی افراد ثروتمند در آن زمان به این کار مشغول بودند.

چگونگی تاریخ نخ در ایران کهن

همانطور که در ابتدای مطلب در رابطه با تاریخچه نخ در ایران آشنا شدید حتما توجه داشتید که آن از مهارت های بسیار قدیمی در ایران به شمار می آید. همچنین در طی کشف و شواهد به جا مانده چنین مشخص شد که زنان و مردان برای انجام این مهارت با استفاده از میزهای کوچک و با پایه های کوتاه به انجام آن می پرداختند. این در حالتی بود که دوک ها را بر روی میز قرار می دادند و در نهایت با نشستن بر روی میز و یا پشتی به نخ ریسی مشغول می شدند. در ادامه این تحقیقات و کشفیات چنین مشخص شد که مهارت نخ و نخ ریسی به طبقه ثروتمند و مرفه جامعه مرتبط بوده است که به طور معمول افراد در سطح متوسط و فقیر توانایی یادگیری و انجام آن را نداشتند.

این تاریخچه در دوران اسلامی

همچنین در ادامه معرفی تاریخچه نخ ریسی در دوران اسلامی گفتنی می باشد که با گذشت زمان به مراتب تغییر کرده و پیشرفت کرده است. این در حالی است که اکنون می توان نخ ریسی را با ابزار و امکانات پیشرفته ای انجام داد که به خوبی ارتقا پیدا کرده اند و سبب راحتی در انجام کار شده اند. همچنین از ابزار های این چرخ می توان به دوک، چرخ و دستگاه بافندگی اشاره داشت.

همچنین افراد در این دوره با استفاده از این دستگاه ها و امکانات به ریسندگی و تولید پارچه می پرداختند. همچنین در ادامه شواهد چنین مشخص شد که ابتدایی ترین چرخ های ریسندگی به ایرنا عزیز مرتبط است و دوره آن نیز به آل بویه باز می گردد. این در حالی است که چرخ های اکنون با گذشته دارای تفاوت و تغییر های بسیاری است که از این رو به صراحت می توان چنین بیان کرد که پیشرفت علم بر چرخ های ریسندگی نیز اثر خود برجای گذاشته است و همچنین در ادامه به خوبی در تولید نخ های باکیفیت تاثیر قائل شدند.

در این دستگاه رکاب های مخصوص نیز قرار گرفته بود که آن از ویژگی های اصلی در پیشرفته شدن چرخ های ریسندگی به شمار می آمد. همچنین این در حالی است که افراد می توانستند پاهای خود را بر روی این چرخ ها قرار داده و در نهایت به انجام ریسندگی به این صورت که برای بالا و پایین دادن تار ها و یا در اصطلاحی جابه جایی آن ها از پاهایشان استفاده می کردند.

استفاده از آن در عصر امروز

همانطور که مطالعه کردید حتما متوجه شدید که آن به قدمت طولانی در ایران باستان برخوردار است که از این رو می توان به پیشرفته بردن این صنعت در کشور ایران اشاره داشت. همچنین در حال حاضر صنعت نخ ریسی در ایران از گستردگی و عموم بالایی معرفی کرد که آن به گونه ای است در جنس و شکل های متعددی در بازار عرضه می شود. همچنین یکی از فاکتور های گران  قیمت بودن یک پارچه می توان به الیاف ابریشم اشاره داشت که آن از نخ های ابریشم نازک، ابریشم خام، ابریشم هندی و مصنوعی برخوردار می باشد. همچنین در این شرایط می توان ابریشم های مصنوعی را جز پرکاربردترین پارچه ها در عصر امروز به شمار آورد که در طی مرحله های متعددی به تولید آن پرداخته می ده  است. همچنین این پارچه براق تر است و در نهایت برای گلدوزی و حاشیه دوزی بسیار مورد استفاده قرار می گرفت.

نخ فاستونی و یا در اصطلاحی دیگر پشمی را می توان از دیگر انواع نخ ها به شمار آورد که از ضخامت بیشتری نسبت به دیگر نخ ها برخوردار است و برای تولید آن نیز می توان از مواد مختلفی به مانند ابریشم، پشم، کرک، مخلوطی از پلی استر و پشم به شمار آورد. از این دسته نخ ها برای برجسته دوزی بر روی پارچه های ضخیم و پشمی به مراتب بسیار استفاده می کردند.

همچنین نخ های فلزی و یا تزئینی برای لباس و گلدوزی به مراتب بسیار استفاده می شدند، نخ کوبلن و نامرئی نیز از دیگر انواع موجود در ایران که به صورت متعدد تولید می شود به شمار می آیند

منبع : آرگا