بسیاری از ما نام دیابت نوع یک و دیابت نوع ۲ و همچنین اصطلاح قدیمی بیماری قند را شنیده‌ایم. دیابت نوع دو به نوعی از این بیماری گفته می‌شود که طی آن سطح گلوکز یا همان قند خون به بالاتر از حد نرمال می‌رسد؛ اما بین این دو نوع دیابت یک فرق اساسی وجود دارد. در دیابت نوع ۱ بدن قادر به تولید انسولین نیست، ولی در دیابت نوع ۲ که در بین افراد بیشتری شایع است، بدن نمی‌تواند انسولین لازم را به اندازه تولید کرده و از آن استفاده نماید. در این مطلب سعی داریم بیشتر به تشریح این بیماری پرداخته و راه‌های تشخیص، درمان و کنترل آن را با شما در میان بگذاریم.
شناخت دیابت نوع دو و علت به وجود آورنده آن
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم دیابت نوع ۲ یکی از شایع‌ترین انواع دیابت بوده و یک بیماری مزمن به شمار می‌آید. با ابتلا به این بیماری بدن نمی‌تواند به صورت خودکار میزان گلوکز (قند) خون را تنظیم نماید؛ زیرا سلول‌های بدن در برابر انسولین مقاوم شده و امکان ورود انسولینی که توسط بدن تولید شده را به سلول‌ها کاهش داده و بدن نیاز پیدا می‌کند تا این میزان انسولین را از بیرون دریافت نماید تا بتواند قند زیادی باقی مانده در خون را کنترل کرده و آن را بسوزاند.
نکته مهمی که در این میان وجود دارد آن است که هرچه مدت بیشتری از این بیماری بگذرد، لوزالمعده (پانکراس) که کار تولید انسولین را برعهده دارد دیگر قادر به تولید انسولین بیشتر نبوده و همان‌طور که اشاره کردیم بیمار نیاز پیدا می‌کند تا برای تامین انسولین آن را به صورت دارو دریافت نماید. اگر بخواهیم درباره علت ایجاد دیابت نوع ۲ صحبت کنیم، مقاومت به انسولین به دلیل وجود ریسک فاکتور هایی از قبیل چاقی و اختلال در ترشح انسولین اتفاق می افتد.
ریسک فاکتور های ابتلا به دیابت نوع دو عبارت است از چاقی، زمینه ژنتیکی، سن و جنسیت و بیماری سندروم پلی کیستیک ، هرچند که بسیاری از پزشکان عوامل محیطی، استرس و اضطراب و مواردی از این دست را در بروز بیماری این نوع دیابت دخیل می‌دانند.
چگونه می‌توان دیابت نوع ۲ را تشخیص داد؟
بهترین راه تشخیص دیابت چه نوع اول و چه نوع دوم آن است که میزان قند خون را با استفاده از آزمایش‌های رایج بررسی نمایید. گاهی نیز یک‌سری تغییر حالات در بدن و عملکرد آن رخ می‌دهد که آلارم‌هایی را به شما نشان می‌دهد و اگر به این آلارم و نشانه‌ها حساس باشید، زودتر می‌توانید جهت تشخیص انواع دیابت، به‌خصوص دیابت نوع دو اقدام کنید. ما در بخش بعدی به این علائم خواهیم پرداخت. اما سه نوع آزمایش وجود دارد که نشان می‌دهد فرد به دیابت نوع دو مبتلا شده‌اند.
آزمایش گلوکز ناشتا
پس از گذشتن حداقل ۸ ساعت از آخرین غذایی که میل کرده‌اید، زمان مناسبی برای انجام این نوع آزمایش است. این آزمایش را می‌توانید زمانی که ناشتا هستید در آزمایشگاه‌های پاتوبیولوژی انجام دهید.
آزمایش گلوکز رندوم
این نوع تست برای افرادی است که علائم هایپر گلایسمی را دارند، برای تشخیص بیماری قند خون می‌توان این نوع آزمایش را در هر زمانی که مایلید و بدون نیاز به ناشتا بودن انجام دهید.
آزمایش هموگلوبین A1c
نوع دیگری از آزمایش قند خون برای تشخیص دیابت نوع دوم وجود دارد که به تست A1c (HbA1C یا آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله معروف) است. هنگامی که این آزمایش را انجام می‌دهید، میزان گلوکز خون شما طی دو تا سه ماه گذشته نشان داده می‌شود. این آزمایش از دقت بالایی برخوردار است؛ به طوری که می‌تواند میزان گلوکز متصل به هموگلوبین و همچنین پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز خون را که حامل اکسیژن هستند، اندازه‌گیری نماید. نکته مهم در انجام این آزمایش آن است که نیاز نیست فرد حتما ناشتا باشد.
تست تحمل گلوکز خوراکی
نوع دیگری از آزمایش تشخیص دیابت نوع دوم و یا نوع ۱ آن است که به صورت ناشتا برای انجام این آزمایش مراجعه کرده و سطح گلوکز یا قند خون شما بررسی می‌شود. سپس لازم است یک نوشیدنی شیرین بنوشید و دو تا سه ساعت بعد یکبار دیگر میزان قند خون شما بررسی شود.
علائم دیابت نوع دو چیست؟
پیش‌تر اشاره کردیم که علاوه بر انجام آزمایش‌های مرتبط برای تشخیص این بیماری، گاهی افراد با نشانه‌ها و علائمی در عملکرد بدن خود مواجه می‌شوند که قبلا این چنین نشانه‌هایی را احساس نکرده بودند. در چنین شرایطی می‌توانید نسبت به این موضوع مشکوک شده و به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا آزمایش‌های لازم برای شما در نظر گرفته شود. بخشی از علائمی که نشان می‌دهد شما به دیابت نوع دو مبتلا شده‌اید در مردان و زنان یکسان است.
علائم:
- افزایش تشنگی
- احساس ضعف و خستگی
- تاری دید بیش ازحد
- بی‌حسی یا سوزش و گزگز در دست یا پاها
- ایجاد زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند
- کاهش وزن بدون برنامه‌ریزی
- تکرر ادرار مخصوصا در شب
- مشاهده عفونت‌های مکرر بدون دلیل
اما به طورکل علائم دیابت نوع ۲ ممکن است در افراد مختلف و با گروه‌های سنی گوناگون دیده شود. همچنین لازم به ذکر است روند بروز این علائم ممکن است به کندی صورت گرفته و شما تا مدت‌ها متوجه علائم آن نشوید؛ بنابراین انجام آزمایش قند خون و چکاپ‌های دوره‌ای می‌تواند در تشخیص این بیماری بسیار کمک‌کننده باشد.
برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو چه می‌توان کرد؟
غیر از بیماری دیابت نوع یک که نوعی بیماری تهاجمی است، در خصوص بیماری دیابت نوع دوم راه‌هایی برای پیشگیری وجود دارد. تغییر سبک زندگی و داشتن زندگی سالم می‌تواند شما را از ابتلا به این بیماری مصون نماید؛ حتی اگر یکی از افراد درجه یک خانواده شما مانند پدر و یا مادر به این بیماری مبتلا باشد. ما در ادامه چند نمونه از این راه‌های پیشگیری را با شما در میان خواهیم گذاشت.
- شکر و کربوهیدرات تصفیه شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- ورزش و تحرک بدنی را در زندگی روزانه خود بگنجانید.
- نوشیدن آب را فراموش نکنید.
- چنانچه دچار اضافه وزن و چاقی هستید وزن خود را کم کنید.
- کشیدن سیگار را ترک کنید.
- رژیم غذایی سالمی را در پیش بگیرید؛ به طوری که کمترین کربوهیدرات را داشته باشد.
- مقدار مواد غذایی که در یک وعده مصرف می کنید کم نمایید.
- در رژیم غذایی خود مواد غذایی فیبردار بگنجانید.
- چنانچه میزان ویتامین D بدن شما کم است، آن را با استفاده از مکمل و یا قرار گرفتن زیر نور آفتاب به سطح نرمال برسانید.
- غذاهای فراوری شده را تا جایی که می‌توانید از سبد غذایی خود حذف کنید.
- نوشیدن قهوه و یا چای را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
برای کنترل دیابت نوع دو استفاده از کدام مواد غذایی بهتر است؟
در خصوص گنجاندن مواد غذایی کنترل‌کننده در رژیم غذایی افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند چند دسته از مواد خوراکی در اولویت قرار دارند.
- کربوهیدرات‌های سالم
- انواع میوه
- سبزیجات غیرنشاسته‌ای
- حبوبات، مانند لوبیا
- غلات مانند جو دوسر یا کینوا
- سیب‌زمینی شیرین
- اسیدهای چرب امگا ۳
- ماهی تن
- ساردین
- ماهی سالمون
- ماهی خال خالی
- ماهی هالیبوت
- ماهی کاد
- دانه یا تخم کتان
- چربی‌های تک اشباع نشده و غیراشباع
- روغن زیتون
- روغن کلزا
- روغن بادام
- دانه‌ها مانند انواع بادام و گردو
- آواکادو
مواد غذایی فوق که نام بردیم ضمن برخورداری از چربی سالم، کالری بالایی داشته و برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مفیدند و می‌توانند پیشرفت این بیماری را کنترل نمایند. چنانچه این بیماری تحت کنترل درنیاید و پیشرفت نماید، می‌تواند عوارض بیشتر دیگری از قبیل از دست دادن توانایی بینایی، مشکلات کلیوی، عوارض عروقی و … را به همراه داشته باشد. همچنین چنانچه بدن شما در اثر اتفاق و یا حادثه‌ای دچار زخم و آسیبی شود، این زخم‌ها بسیار دیر التیام پیدا کرده و می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای فرد به وجود آورده و در برخی موارد منجر به قطع اندام انتهایی پا شود.
نکته مهم و قابل ذکر آن است که چنانچه به زخم‌های دیابتی در همان ابتدا رسیدگی شود، می‌توان تا حد زیادی به بهبود آن‌ها امیدوار بود؛ اما چنانچه مدت زمان زیادی از این زخم‌ها بگذرد و درمان نشوند، ممکن است درمان آن‌ها نتیجه‌ای نداشته باشد. اکنون که صحبت از زخم‌های دیابتی به میان آمد، بهتر است ببینیم چند نوع زخم دیابتی وجود دارد و روش‌های درمان هریک چگونه است؟
انواع زخم‌های دیابتی
- زخم های دیابتی معمولا در پا و به صورت مزمن هستند چون اعصاب و گردش خون در این نوع دیابت دچار اختلال می شود، به سه دسته نوروپاتیک، ایسکمیک و نورو-ایسکمیک تقسیم می شوند..
- زخم های نوروپاتیک: در بیمارانی رخ می هد که به دلیل نقص عملکرد نورون ها در سیستم اعصاب محیطی فشار زیادی به لایه های سطحی و عمقی پوست وارد می شود.
- زخم های ایسکمیک: زمانی رخ می دهند که بیمار به بیماری شریان محیطی مبتلاست.
- زخم های نوروپاتی- ایسکمیک: زخم هایی است که در آن بیمار هم مبتلا به نوروپاتی و هم مبتلا به ایسکمیک است.
تریتا (طبا زیست پلیمر)
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، کنترل بیماری دیابت نوع دو از طریق اصلاح رژیم غذایی و داشتن تحرک و به طورکل زندگی سالم تا حد زیادی می‌تواند از شدت یافتن و ایجاد مشکلات بعدی و همچنین بروز چنین زخم‌هایی جلوگیری کرده و به بیماران مبتلا به دیابت کمک نماید زندگی راحت و آسوده‌ای را تجربه نمایند. حتی اگر زخم‌هایی در سطوح اولیه ایجاد شود، در حال حاضر می‌توان با استفاده از انواع پانسمان های حاوی کلاژن، محلول های آنتی سپتیک ( شستشویی زخم)و هیدروژل‌های حاوی آنتی میکروبیال و پودر های درمان زخم و بند آورنده خون ریزی که توسط برند تریتا ارائه شده است، آن‌ها را بهبود بخشیده و ازعفونت و التهاب آن‌ها جلوگیری نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب سایت تریتا به آدرس الکترونیکی https://www.treetta.com/ مراجعه کرده و از خدمات این مجموعه بهره‌مند شوید.
منبع : آرگا
