برای والدین تغذیه کودک اهمیت زیادی دارد اما در مواردی گرسنگی مداوم را شاهد هستند که علت این امر برایشان جای سوال دارد. در این مطلب می خواهیم شما را با دلایل گرسنگی مداوم در کودکان و راهکارهایی جهت پیشگیری این مشکل آشنا نماییم.
دلایل گرسنگی مداوم در کودکان و راهکارهای پیشگیری از آن
بسیاری از کودکان بدغذا بوده و هیچ رغبتی برای خوردن غذا نشان نمی دهند ولی هستند کودکانی که مکررا گرسنه می شوند و مدام از والدین برای تغذیه خود کمک می خواهند. اگر شما نیز والدین چنین کودکانی هستید و برای شما علت این موضوع جای سوال است با ادامه این مطلب همراه ما باشید.
دلایل گرسنگی مداوم در کودکان
قابل ذکر است تغییرات در بدن کودکان، بسیار سریعتر از افراد بزرگسال روی می دهد که به دلیل در حال رشد بودن و نیاز بدنی متفاوت آن ها می باشد. از این رو باید به مواد غذایی و تغذیه کودکان اهمیت داده شود. هر پدر و مادری می داند فرزندش چه مقدار، چه نوع و هر چند مدت به غذا نیاز دارد و در چه مواردی این موضوع به یک مشکل پیچیده تبدیل می شود.
مواجه با اشتهای بچه ها، یکی از خسته کننده ترین کارها برای والدین می باشد. برخی کودکان بیش از اندازه بد غذایی نموده و از خوردن امتناع می ورزند. از سویی برخی کودکان سیری پیدا نمی کنند. با آنکه برخی کودکان دارای اشتهای طبیعی هستند ولی گرسنگی سیری ناپذیری دارند که نشان از یک مشکل عمیق می باشد.
همانطور که می دانید بدن کودکان با هم تفاوت دارد و نیاز آن ها نیز در هر رده سنی با یکدیگر متفاوت است. بیشتر کودکان به خوردن غذا و میان وعده ها علاقه زیادی نشان می دهند و برخی دیگر اصلا به غذا خوردن رغبتی ندارند و اکثر مواقع بی میل و بی اشتها می باشند.
از سویی کودکانی هم هستند که دارای اشتها و میل طبیعی به غذا بوده و والدین هر کدام از این کودکان به غذا خوردن یا نخوردن آن ها حساس می باشند و هر روز چندین مرتبه برای تغذیه فرزند با وی کلنجار رفته و خود را به سختی می اندازد. بعضی والدین نگران کم خوری و برخی نگران پرخوری کودک خود هستند.
پیکا یا هرزه خواری نوعی بیماری است که هنوز دلیلی برای آن مشخص نشده و پژوهشگران تصور می کنند که ممکن است این بیماری به دلیل کمبود مواد مغذی نظیر آهن، روی، کلسیم، مس و … روی دهد. در این بیماری فرد به خوردن مواد بی ارزش ماند خاک، گچ، مهر نماز، سنگ ریزه، کبریت سوخته و .. میل و اشتیاق نشان دهد.
بیماری پیکا عوارضی را به همراه دارد که شخص به دلیل خوردن خاک به عفونت های روده مبتلا شده و انگل به بدنش وارد می شود یا به دلیل خوردن گچ یا رنگ با مسمومیت ناشی از سرب مواجه می شود. در ادامه می خواهیم دلایل گرسنگی مداوم در کودکان را بیان نماییم.
۱. سن رشد
باید اشاره داشت که در سنین رشد بدن کودکان جهت رشد بهتر به انواع مواد مغذی و ویتامین ها نیاز دارد و بیشتر کودکان، خردسالان و نوجوانان در حال رشد، پرخوری دارند. این پرخوری نگران کننده نبوده و طبیعی است ولی والدین باید پرخوری بیش از حد را کنترل نمایند.
به این ترتیب گاهی یک کودک گرسنه، حقیقتا گرسنه است. کودکان در حال رشد بوده و این به مفهوم عدم غذا خوردن همیشگی می باشد. در مرحله رشد بیشتر از همیشه گرسنه هستند. حتی ممکن است بشقاب سوم یا چهارم غذا را بخواهد یا هنگامی که از خواب بیدار می شود برای غذا خوردن آماده باشد.
بنابراین با غذا خوردن در ساعات منظم، اجازه دادن به کودکان برای تنظیم وعده دریافتی و مهیا نمودن غذاهای سیر کننده با ترکیبی از غذاهای آشنا و جدید می توان رشد سالم را برای آن ها فراهم نمایید. هنگامی که کودک غذای مغذی مصرف می کند می توان از رشد سالم او اطمینان پیدا کرد.
۲. مقلد بودن
همه می دانیم که کودکان مقلد رفتاری بسیار خوبی هستند. آنها هر چه را در اطراف خود می بینند یا می شوند در ذهن شان ثبت و ضبط می کنند. در غذا خوردن ، اطرافیان کودک باید مراقب رفتارها و روش های غلط غذایی خود باشند زیرا ممکن است کودکان الگوبرداری نموده و رفتارها و شیوه های غلط غذایی مانند میل به خوردن غذاهای شور، چرب یا شیرین را یاد بگیرند.
۳. جنب و جوش زیاد
جنب و جوش و فعالیت بدنی زیاد در بیشتر کودکان سبب می شود که به مصرف مواد غذایی و میان وعده ها میل بیشتری داشته باشند و این موضوع موجب عادت نمودن کودک به مکرر غذا خوردن می گردد.
۴. عدم توجه مادر به سیرکننده ها در برنامه غذایی
بعضی از مادران به متخصص تغذیه مراجعه و مدعی هستند که کودک آن ها تقریبا هر ساعت گرسنه است. با نگاهی به نوع غذای مصرفی این کودک متوجه می شوید که او در برنامه غذایی اش، چربی دریافت نمی کند. همچنین بعضی از مادران به سالم بودن غذای کودک تاکید داشته و فقط میوه و سبزیجات را در برنامه غذایی اش قرار می دهند در صورتی چربی که یک بخش سیرکننده برنامه غذایی است و سایر درشت مغذی هایی که کودک به آن ها احتیاج دارد را لحاظ نمی کنند.
یا در مواردی برخی کودکان غذاهای فراوری شده زیادی مصرف می کنند که به هیچ وجه یک سیرکننده طولانی مدت نیستند. از این رو کودکان مداوم احساس گرسنگی دارند. برای حل این مشکل پیشنهاد می شود انواع گروه های غذایی حاوی کربوهیدرات، پروتئین و چربی در برنامه غذایی کودک گنجانده شود تا اشتهای وی برطرف شود.
در وعده های اصلی نیز سعی نمایید چندین گروه غذایی استفاده کنید. به طور مثال غذا تنها حاوی کربوهیدرات نباشد و در میان وعده ها نیز پروتئین یا چربی بخشی از غذا را شامل شوند. کودکانی که به طور کافی چربی دریافت نمی کنند، دچار گرسنگی مکرر خواهند شد. چربی مفید سبب سیری فرزند شده و برای مدت طولانی تر سیر می ماند.
۵. حس محرومیت
در دنیای تحقیقات، پدیده ای به نام خوردن غذا در غیاب گرسنگی وجود دارد. این موضوع معمولا در کودکانی روی می دهد که وزن بالایی دارند. این افراد احتمالا در زمان وعده های غذایی محدود می شوند. به طور مثال یک کودک اجازه ندارد بشقاب دوم غذا را سفارش دهد یا شیرینی اضافه بخورد. در نتیجه برای او عقده ای به غذا ایجاد شده و هنگامی که غذا در دسترس باشد، بسیار پرخوری می کنند.
به عبارتی محرومیت کودکان با وزن زیاد، آن ها را ترغیب به غذا خوردن پنهانی در غیاب بزرگترها می کند. اگر بزرگسال هم از چیزی محروم شود، بیشتر به آن سوق پیدا می کند و برای به دست آوردن آن بیشتر تلاش می کند. در این باره کودکان هم مانند بزرگتر ها رفتار نموده و هنگامی که اجازه خوردن بشقاب غذای دوم به آن ها داده نمی شود، با حس گرسنگی، میز غذا را ترک کرده و معمولا در غیاب والدین پرخوری می کنند.
یک راهکار در اینجا علاوه بر وعده غذایی روتین، سر میز غذاخوری به کودک اجازه داده شود که خودش شروع و اتمام غذا را تصمیم گیری کند. کودکی که حس محرومیت داشته باشد، در ابتدا زیاد غذا می خورد ولی نهایتا هنگامی که به اندازه کافی غذا دریافت کرد، آرام می شود. وعده های منظم و متعادل را همراه با برخی غذاهای مورد علاقه او به برنامه غذایی اش اضافه کنید. بزرگترها نیز اگر از غذایی محروم شوند به آن بیشتر میل پیدا می کنند.
۶. احساس تنهایی
برخی مواقع گرسنگی مداوم کودکان به دلایل احساسی مانند حس تنهایی، اضطراب، کسالت و سردرگمی مرتبط می شود. اگر وی احساس تنهایی دارد، غذا خوردن مکرر را راهی برای غلبه بر احساساتش انتخاب کرده که این راه برای وی دردسر ساز می شود.
با کودک حرف بزنید تا متوجه شوید چه احساسی در پس میل او به غذا خوردن وجود دارد. در صورتی که تصور می کنید تنهایی علت گرسنگی بوده سعی کنید با او بازی نمایید یا اگر فرزند کسالتی دارد با او به پیاده روی در پارک رفته و وقت هایی را به او اختصاص دهید.
۷. وابستگی غذایی
در صورتی که با هر بار نشستن در ماشین، ناراحت بودن، پای تلویزیون نشستن، کودک به شما بگوید گرسنه است ممکن است علت آن عادت و وابستگی پیدا کردن به خوردن غذاست حتی در مواقعی که گرسنه نیست. کودک می گوید گرسنه است زیرا می داند این حرف، والدین را به سمتش سوق می دهد و بیشتر مواقع غذایی که دوست دارد برایش مهیا می شود.
برای حل این مشکل، باید والدین طبق برنامه ای منعطف، در جایی خاص به کودک غذا داده نه بر اساس تقاضای وی. به این مفهوم که به جای غذا خوردن پای تلویزیون، داخل خودرو و … خانواده باید کنار یکدیگر و در ساعت مشخصی غذا بخوردند. این کمک می کند فرزند غذای دریافتی اش را تنظیم نموده و مکررا درخواست غذا نداشته باشد.
۸. عدم حضور غذای مورد علاقه سر میز
ممکن است کودکی از وعده شام متنفر باشد زیرا غذای مورد علاقه خود را سر میز مشاهده نمی کند. از این رو شاید کمی غذا بخورد و بگوید سیر شده و بعد از مدتی برای میان وعده اعلام گرسنگی نماید. از این رو بهتر است برنامه ریزی شود که وعده غذایی را با کل افراد خانواده غذا میل کند و اطمینان یابید که حداقل یک خوراکی سر میز وجود داشته باشد که مورد علاقه و اشتهای کودک است.
۹. کمبود ویتامین ب
یافته ها حاکی از آن است که کمبود ویتامین ب سبب بروز گرسنگی عجیبی شده به ویژه برای افرادی که به بیماری پیکا مبتلا هستند. این بیماران به خوردن مواد غذایی فاقد ارزش غذایی مانند نشاسته، خاک، یخ، گچ و … تمایل شدید پیدا می کنند. پژوهشگران معتقدند بیماری پیکا می تواند یکی از نشانه های کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲، فولاسین یا آهن باشد و اکثرا در کودکان و خانم های باردار مشاهده شده است.
به یاد داشته باشید در اغلب موارد افسردگی و استرس و مصرف برخی داروها سبب افزایش احتمال کمبود ویتامین ب می شود. در این صورت بهتر است به پزشک مراجعه نموده تا داروها یا دلایل دیگر این کمبود مشخص گردد.
راهکارهای پیشگیری از گرسنگی مکرر کودکان
حال که با دلایل گرسنگی مداوم در کودکان آشنا شدید در ادامه می خواهیم به راهکارهایی برای پیشگیری از گرسنگی مکرر کودکان اشاره نماییم.
۱. آزادی عمل
پدر و مادر باید هنگام غذا خوردن، به فرزند خود آزادی عمل داده و او را آزاد بگذارند. به این مفهوم که او اجازه داشته باشد خودش تصمیم بگیرد چه مقدار غذا بخورد.
۲. گنجاندن مواد غذایی مفید در برنامه غذایی
همانطور که اشاره شد گرسنگی مداوم در کودکان با توجه به نیازهای بدن آن ها دلایل مختلفی دارد. از این رو باید برنامه غذایی طوری تنظیم شود که نیازهای بدن او را تامین کند. به این ترتیب گنجاندن انواع ویتامین ها، پروتئین و چربی های مفید می تواند در این زمینه کمک کننده باشد.
کودکانی که به خوردن غذاهای شیرین و شیرینی ها مانند کوکی و … میل زیادی دارند بعد از مصرف، قند خونشان بالا رفته و اندکی بعد با کاهش قند خون دچار گرسنگی شدید می گردند. با خوردن غذاهایی که فیبر زیادی دارند مانند مغزهایی همچون پسته، بادام و سبزیجات می توان از نوسان قند خون و گرسنگی شدید پیشگیری نمود.
مصرف پروتئین و چربی های مفید و سالم را در برنامه غذایی کودک لحاظ کنید. هر فرد باید روزانه حداقل ۴۶ گرم پروتئین مصرف نماید. بنابراین مواد غذایی مانند گوشت بدون چربی، تخم مرغ، ماست چکیده و … که غنی از پروتئین هستند را در برنامه غذایی کودکان بگنجانید. غذا را با خوراکی گرم شروع نموده تا معده گرم نگه داشته شود. هنگامی که معده تر و سرد است، اشتها برای خوردن غذا زیاد شده حتی اگر معده پر باشد. بنابراین معده را گرم نگهدارید.
۳. آموزش آداب غذا خوردن
پدر و مادر باید آداب غذا خوردن را به کودک خود آموزش دهند تا او یاد بگیرد چطور صحیح و درست غذا بخورد. و هنگام غذا خوردن ترس و استرسی نداشته و از این کار لذت ببرد. طرز آهسته غذا خوردن و خوب جویدن غذا به کودک آموزش داده شود. در صورتی که غذا خوب جویده نشود، بدون این که در معده هضم شود، دفع شده و کودک مدام احساس گرسنگی دارد.
۴. تغییر سبک غذایی
کودکانی که به طور طبیعی به غذا خوردن میل دارند، معمولا رشد و تکامل خوبی هم دارند ولی کودکانی که بد غذایی می کنند یا غذا نمی خورند، مواد مغذی را دریافت نکرده و اغلب در رشد جسمی و اجتماعی دچار مشکل می شوند. در این شرایط باید به عادت غذایی کودک توجه کرد.
با تغییر سبک غذایی می توان این مشکل را برطرف کرد. به طور مثال مصرف موادی که دارای فیبر باشد(سبزیجات، میوه و حبوبات) در معده دیرتر هضم شده و کودک مدت بیشتری حس سیری خواهد داشت. اگر با تغییر سبک غذایی نیز مشکل برطرف نشد به پزشک متخصص مراجعه شود.
در پایان به منظور آشنا شدن با خوراکی های مضر برای کودکان و اختلال تغذیه در کودکان می توانید کلیک نمایید.
منبع : آرگا
