سرطان سینه در دوران شیردهی اتفاق شایعی نیست؛ اما به هر حال غیر ممکن هم نسیت. در واقع میتوان این طور گفت که این امکان وجود دارد که در دوران شیردهی سرطان پستان تشکیل شود، اما این اتفاق نادر است. به طور کلی شیردهی، خطر ابتلا به سرطان پستان را -به خصوص در سن پیش از یائسگی- کاهش میدهد.
درصد ابتلا به سرطان در دوران شیردهی چه قدر است؟
اینطور گفته میشود که زنان شیرده سه درصد از موارد سرطان پستان را به خود اختصاص میدهند؛ برخی تحقیقات نشان میدهند خطر سرطان پستان در سالهای اول پس از بارداری و زایمان، موقتا بیشتر میشود. ممکن است این افزایش حاصل تغییرات هورمونی در دوران بارداری باشد. با این حال ماههای بارداری و شیردهی شمار سیکلهای قاعدگی را کم می کند؛ همین باعث میشود بدن فرد کمتر در معرض هورمونهایی که خطر برخی سرطانها را افزایش میدهند، قرار بگیرد.
در واقع کاهش چرخههای قاعدگی به دلیل بارداری یا شیردهی، قرار گرفتن در برابر هورمونهای پلید سرطانساز را تا حد زیادی کاهش میدهد؛ در نتیجه امکان ابتلا به سرطان سینه در زنانی که بارداری و شیردهی را تجربه کردهاند، کاهش پیدا میکند. اساسا این هورمونها هستند که نقش تعیینکنندهای در وقوع سرطان دارند.
اختصاصا در مورد سرطان پستان میتوان اینطور گفت که تصمیم به بچه دار شدن و فرایند بارداری، روی امکان و احتمال مبتلا نشدن به سرطان پستان تاثیر بسیار زیادی دارد. این تاثیر عمدتا به دلیل تغییر عملکرد هورمونها در بدن است. با اینکه خانمهای باردار نیز ممکن است در خطر سرطان پستان باشند، اما شیردهی مانند یک معجزه میتواند نجات دهنده آنها باشد.
ریسکفاکتورهای موثر در وقوع سرطان سینه در دوران شیردهی
اگرچه وقوع سرطان سینه در دوران شیردهی نادر است و شیوع فراوانی ندارد، اما با این حال غیرممکن هم نیست. عواملی هستند که میتوانند امکان ابتلا به سرطان سینه در دوران شیردهی را افزایش دهند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم؛
· احتقان پستان یا پر شدن سینه
اینکه در هفتههای اول پس از زایمان و در روزهای اولیه تجربه شیردهی، سینهها از شیر پر شوند تا حدی که حتی لبریز هم شوند، طبیعی است. در واقع این اتفاق نشانه خوبی است برای اینکه کافی بودن شیر مادر در شیردهی خود موفق عمل کرده است. اگرچه پر شدن و پر بودن سینه از شیر با درد همراه است، اما در هر صورت با توجه به اینکه مادر در اول راه شیردهی است، نشانه خوبی است.
معمولا با مرتب شدن روند شیردهی این مشکل رفع میشود؛ یعنی در عین حالی که سینه مادر شیر دارد، دیگر آنقدر پر نیست که آزاردهنده و دردناک باشد؛ اما چنانچه این مشکل به طور غیر معمول در تمام طول دوران شیردهی و حتی پس از ماهها شیردهی به نوزاد، همچنان ادامه داشته باشد، میتواند زنگ خطر باشد. در واقع علائم و درد ناشی از احتقان سینه با خالی شدن آن باید از بین برود و اگر اینطور نباشد، باید به سرطان پستان شک کرد.
· بسته شدن مجاری شیری
قبل از آنکه شیر وارد مجاری شیری شود، برخی سلولها در سینه آن را میسازند. اگر شیرخوار شیر کمی بخورد یا شیر غلیظ باشد، مجاری شیری مسدود میشود و این موضوع سبب بروز تودهای دردناک در سینه خواهد شد. شیردهی مکرر و ماساژ پستان در کنار استفاده از کمپرس گرم به برطرف شدن علائم کمک میکند؛ اما اگر اینطور نشد، نیاز به بررسی بیشتر است.
· التهاب پستان
التهاب و عفونت پستان با مسدود شدن مجاری شیری رخ میدهد. زمانی که شیر در پستان گیر میافتد پروتئینهای شیری ساخته شده و در نهایت به بافتهای اطراف نشت میکند. در این شرایط تودهای سخت در پستان ایجاد میشود که علائم دیگری از جمله قرمزی و تب و لرز و درد را به همراه خواهد داشت. مادران مبتلا به التهاب پستان حتما باید شیردهی را انجام دهند یا با دوشیدن شیر اقدام به تخلیه پستانها کنند.
· آبسه پستان
آبسه راهی است که بدن برای مقابله با عفونت پیش میگیرد. آبسه کیسهای مملو از عفونت و چرک است که بافت اطرافش مانع از پخش عفونت در بدن میشود. به همان اندازه که آبسه سینه یا پستان نادر است، خطرناک هم هست و به توجه جدی نیاز دارد، زیرا اگر درمان نشود، ورم سینه اتفاق میافتد. آبسه سینه باید با مصرف آنتی بیوتیک درمان شود.
علت تشکیل توده در سینه خانمهای شیرده چیست؟
اگر در دوران شیردهی هستید و احساس توده در سینه خود دارید، نگران نباشید، زیرا معمولا این تودهها خوشخیم هستند و سرطانی نیستند. وجود توده در سینه در دوران شیردهی می تواند به دلایل زیر باشد:
· ماستیت
عفونت بافت سینه که توسط باکتری یا انسداد مجاری شیری ایجاد میشود و با علائمی مانند سفت شدن سینه، درد، تورم و قرمزی همراه است.
· آبسه های سینه
در صورتی ماستیت درمان نشود، آبسه دردناک حاوی چرک تشکیل خواهد شد. این توده متورم، قرمز و گرم خواهد بود.
· فیبرو آدنوم
تومورهای خوش خیمی که در سینهها رشد میکنند و معمولا هنگام لمس، زیر دست حرکت میکنند.
نحوه تشخیص سرطان سینه در دوران شیردهی
چنانچه احتمال ابتلا به سرطان سینه در دوران شیردهی بالا برود، تستهای تشخیصی مانند ماموگرافی یا اولتراسوند به منظور تصویربرداری از توده و کمک به تشخیص قطعیتر انجام میشود. گاهی ممکن است بیوپسی و نمونهبرداری از توده نیز انجام شود، معمولا توصیه میشود شیردهی قبل از انجام تستهای تشخیصی، قطع شود.
شیردهی در صورت ابتلا به سرطان سینه
اگر ابتلا به سرطان سینه در دوران شیردهی قطعی و ثابت شود، غالبا امکان ادامه شیردهی وجود ندارد؛ زیرا درمانهای سرطان سینه تاثیرات زیادی روی شیر و کودک دارند؛ لذا اصلا صلاح نیست که در چنین شرایطی شیردهی ادامه داشته باشد و حتما باشد قطع شد. اینکه سرطان سینه با چه روشی درمان شود، بستگی به شدت و حدت بیماری و تشخیص پزشک دارد. در واقع پزشک با توجه به وضعیت اختصاصی هر بیمار در مورد مسیر درمان او تصمیم میگیرد.
کلام آخر
اگرچه ابتلا به سرطان سینه در دوران شیردهی خیلی شایع نیست، اما به هرحال باید مراقب عواملی که ممکن است به وقوع این بیماری دامن بزند، بود. بنابراین حتما در دوران شیردهی به وضعیت پستانها توجه کنید و هرگونه التهاب، آبسه یا درد را جدی بگیرید و با پزشک در میان بگذارید.
منبع : آرگا
