به طور کلی باور عموم افراد بر این است که برای اولین مرتبه در تاریخچه بیمه به معنای واقعی کلمه برای پشتیبانی از تجارت و حمایت از کشتی رانی در برابر خطرات و دزدان دریایی در زمان تجارت با کشتی شکل گرفته و به تدریج با عنوان بیمه باربری دریایی شناخته شده است.
آشنایی با تاریخچه بیمه
بهتر است بدانید که در واقع بیمه سازوکاری است که از طریق آن بیمه گر به بیمه گزار بر اساس ملاحظاتی تعهدات مختلف را می دهد. از جمله این تعهدات می توان در مورد وقوع حادثه در یک دوره زمانی مشخص اشاره کرد که بیمه گر بایستی خسارت بیمه گزار را جبران نمایید. تعهد دیگر نیز خدمات مشخصی خواهد بود که در قرارداد تعیین شده و بیمه گر آن را به بیمه گزار ارائه خواهد داد.
علاوه بر این می توان گفت بیمه یکی از راه های مدیریت ریسک است که بر اساس قرارداد بیمه، ریسک مشخصی از طرف بیمه گزار به بیمه گر انتقال داده می شود. در ازای این انتقال نیز بیمه گزار موظف به پرداخت حق بیمه خواهد شد.
بیمه گر چه کسی است؟
در واقع بیمه گر شخصیتی حقوقی شناخته می شود که در ازای گرفتن حق بیمه، متعهد می شود و مطابق مفاد قرارداد بیمه خسارت بیمه گزار را تقبل خواهد کرد.
بیمه گزار چه کسی است؟
بیمه گزار نیز شخصیتی حقوقی یا حقیقی است که در مقابل پرداخت حق بیمه، مسئولیت جان، مال یا کارش را بیمه گر خواهد سپرد.
پیشینه اولین بیمه:
در تاریخچه بیمه اولین نوع بیمه که مربوط به پیش از سده نوزدهم است بیمه باربری دریایی خواهد بود. سایر رشته های بیمه ای کم و بیش پس از انقلاب صنعتی به تدریج شروع شده و کشتیرانان فینیقی را مبتکر این نوع بیمه یعنی بیمه باربری دریایی می دانند. بر اساس این بیمه کشتیرانان و دریانوردان از بازرگانان و تجار وام دریافت می کردند و اگر سفر خود را به سلامت به سرانجام می رساندن بایستی در مدت زمان معلوم اصل پول دریافتی را به همراه سودش به آن بازرگان بازگشت می دادند.
در تمام طول این مدت هم کالاهای این دریانورد مقروض نزد بازرگان گرو می ماند و اگر طلبش به موقع وصول نمی شد می توانست آن ها را به حاج بگذارد اما چنانچه کشتی با اتفاقات دریایی روبه رو می شد یا دزدان دریایی کالاها را غارت می کردند دریانورد هیچ وظیفه ای نسبت به عودت دادن وام دریایی نداشت.
در تاریخچه بیمه، این نوع تقریبا ۵۰۰ الی ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در کشور های حوزه مدیترانه رایج بوده و بنا به برخی روایات این نوع از بیمه حدود دو هزار سال پیش از میلاد در هند و حتی هزار سال پیش از آن یعنی سه هزار سال پیش از میلاد مسیح در چین مرسوم بوده است.
پیشینه بیمه امروزی:
در بررسی تاریخچه بیمه؛ بیمه به معنای امروزی تقریبا از قرن چهاردهم میلادی شکل گرفت زیرا در دین مسیح سود گرفتن امری حرام محسوب می شد. از طرفی سرمایه داران حاضر نبودند پولشان را بدون سود قرض بدهند و از طرف دیگر نیز تجار نمی توانستند بدون وام به تجارت خود ادامه بدهند. بر اساس این ضرورت آن ها به سمت روشی جدید رفتند که اصول آن همراه با قرض بود که برای اولین مرتبه نیز در سال ۱۳۴۷ میلادی در شهر ژن ایتالیا در میان رومیان مرسوم گشت.
توجه داشته باشید که برای پیشگیری از بهانه گیری های کلسیا وام گیرنده عمدتا به جای پرداخت سود جایزه ای می داد که قیمت آن مشابه بهره پیشین بود اما کلیسا نمی توانست از آن جلوگیری نماید. بیمه با وجود تمامی مخالفت ها به سرعت توسعه یافت و به گونه ای پیشرفت کرد که در سال ۱۳۹۳ در دفتر بیمه ای در ژنو به مدت یک ماه هشتاد فقره بیمه امضا گردید.
به هر حال در قرن پانزدهم میلادی تعدادی از بازرگانان کسب و کار خود را به صدور بیمه اختصاص دادند به گونه ای که در سال ۱۵۵۲ گروهی از فعالان بیمه گر سازمان مجهزی در شهر فلورانس تشکیل دادند. بازرگانان و کشتی داران انگلیسی در ابتدای قرن هفدهم میلادی، تعهدی را در کافه ای در لندن به نام لویدز پایه گذاری کردند که می توان این پیمان را اولین شکل از بیمه امروزی دانست.
در واقع آن ها در این تعهد شرکت بیمه لویدز را پایه گذاری کردند و امروزه نیز این شرکت به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکت های فعال در صنعت بیمه شناخته خواهد شد. دومین رشته بیمه ای، بیمه آتش سوزی خواهد بود که پس از آتش سوزی مهیب و فاجعه بار لندن در سال ۱۶۶۷ تاسیس شد و نخستین رشته بیمه ای که وارد ایالات متحده آمریکا شده نیز همین بیمه بوده است.
بهتر است بدانید که پس از جنگ جهانی دوم بیمه های اجتماعی توسعه پیدا کرد و در دهه ۸۰ قرن نوزدهم بیمه اجتماعی در آلمان اجرا شد و در سال ۱۹۱۱ قانون بیمه ملی در بریتانیا هم به تصویب رسید.
پیشینه بیمه در ایران:
در رابطه با تاریخچه بیمه در ایران جالب است بدانید که نخستین بار در سال ۱۲۷۰ شمسی ناصرالدین شاه قاجار امتیاز تاسیس اداره حمل و نقل و سازمان بیمه در ایران را به فردی روس به نام لازار پولیاکف واگذار کرد و با این حال طرح تصویب نگردید. پس از آن نیز در زمان حکومت احمد شاه قاجار در سال ۱۲۸۹ دو فرد روسی با نام های کافکاز مرکوری و نادژا فعالیت های بیمه ای خاص را در ایران شروع کردند.
پس از این به تدریج شرکت های خارجی بیمه وارد این حوزه در کشور ها شدند و قریب به ۲۵ سال خارجی ها بازار بیمه ایران در دست گرفتند. به گونه ای که در سال ۱۳۱۴ تقریبا ۲۹ شرکت بیمه خارجی در ایران مشغول به کار شدند و از میان آن ها دو شرکت یورکشایر و اینگستراخ به عنوان فعال ترین شناخته شدند. این شرکت های بیمه تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران فعالیت خود را ادامه دادند.
در سال ۱۳۱۴شمسی همچنین الکساندر آقایان و علی اکبر داور با استفاده از سرمایه های دولتی تقریبا ۲۰ میلیون ریالی توانستند تا شرکت سهامی بیمه ایران را تاسیس نمایند که این مسئله را می توان نقطه ی آغاز تحولات بیمه ای در کشورمان دانست. پیش از تشکیل شرکت بیمه ایران هیچ شرکتی ۱۰۰ در ۱۰۰ ملی در مناطق خاورمیانه و حتی هند وجود نداشت.
در این مدت از تاریخ بیه شرکت های خاری به مقابله با این شرکت پرداختند و به سختی با آن قرارداد خوداتکایی بستند. سرانجام در سال ۱۳۱۶ قانونی در مجلس شورای ملی تصویب شد که بر اساس آن بیمه سازمان های دولتی به شرکت بیمه ایران واگذار شد و بدین ترتیب اولین شرکت بیمه در ایران تاسیس گردید. همچنین بر این اساس شرکت های دولتی بایستی تقریبا ۲۵ درصد از بیمه های خود در ایران را در شرکت بیمه ایران، بیمه اتکایی می کردند.
در دولت دکتر مصدق نیز در سال ۱۳۳۱ شمسی قانونی تصویب شد که به موجب آن فعالیت شرکت های بیمه ای خارجی در ایران محدود گردید.
بیمه بعد از انقلاب اسلامی:
بهتر است بدانید که تمام شرکت های بیمه ایرانی در سال ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب ملی اعلام شد و تمام فعالیت های این شرکت به موجب اصل ۴۴ قانون اساسی تحت نظر دولت قرار گرفت. پس از این سه شرکت بیمه ایران، البرز و آسیا در سال های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ مجوز صدور بیمه نامه دریافت کردند و شرکت بیمه دانا نیز در سال ۱۳۶۷ با ادغام ۱۰ شرکت بیمه به وجود آمد.
در حال حاضر نیز می توان گفت که شرکت های زیادی در صنعت بیمه ایران فعال شدند و بیمه های مختلفی را به بیمه گزاران خود ارائه دادند. اخیرا نیز شرکت های بیمه ای که وابسته به بانک های خصوصی هستند بیشتر مورد اقبال عمومی قرار گرفته اند. همچنین یکی از بیمه نامه هایی که امروزه مورد استقبال عموم قرار گرفته بیمه عمر خواهد بود.
همچنین در پایان مطالعه تاریخچه بیمه پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با مطالب دریافت بیمه بیکاری و همچنین خصوصیات بیمه تکمیلی نیز آشنا شوید.
منبع : آرگا
