رشد مغز و شکل گیری ساختار مغز نوجوانان یکی از مسائلی است که در این دوران اهمیت بالایی دارد. در زمان نوجوانی علاوه بر رشد جسم و روان مغز نوجوان نیز رشد خواهد کرد. از این رو ممکن است طی این دوره از زندگی آشفتگی های هیجانی و رفتاری برای فرد اتفاق بیفتد.
آشنایی با ساختار مغز نوجوانان
ساقه مغز که ابتدایی ترین بخش مغز می باشد، وظیفه کنترل عملکردهای پایه ای مثل، فشار خون، تنفس، درجه حرارت بدن و هوشیاری را دارد. بخش عاطفی درست در بالای ساقه ی مغز قرار گرفته است. این بخش که به آن دستگاه لیمبیک می گویند مسئولیت حافظه، واکنش های عاطفی خودکار و ناخودآگاه، هم چنین کنترل هورمون ها را بر عهده دارد.
هسته مغز توسط بخش زیادی از سلول های عصبی شکل می گیرند. از هسته های اصلی مغز آمیگدال می باشد که این بخش در کنترل ترس، احساسات جنسی و خشم وظایفی را دارند. این بخش وضعیت های هیجان انگیز، خطرات و وضعیت امن را به بدن گزارش می دهد و عکس العمل غیر ارادی را به دنبال خواهد داشت. حال تفاوتی که در مغز نوجوان وجود دارد تغییرات مداوم در این بخش است.
مغز عاطفی و رشد مغز در دوران نوجوانی
در ساختار مغز نوجوان بخش تصمیم گیرنده و برنامه ریز مغز یا به عبارتی قشر پیش پیشانی کاملا رشد نکرده و شکل نگرفته است. در این دوران مغز عاطفی تسلط بیشتری خواهد داشت. همین امر سبب می شود تا نوجوان ها در مقابله با مسائل، عاطفی و احساسی عمل کنند. اما بزرگسالان در مواجه با مسائل، کشمکش هایی در بخش پیش پیشانی و بخش عاطفی خود دارند.
با یک مثال این مطلب را به راحتی متوجه خواهید شد. مثلا فرض کنید هنگام رانندگی شخصی از فرد بزرگسالی سبقت بگیرد. او ممکن است در تصمیم گیری سبک سنگین کند. ممکن است در ابتدا او نیز تصمیم گرفته که سبقت بگیرد اما پس از فکر کردن با خود بگوید اگر من هم سبقت بگیرم و ممکن است منجر به تصادف شود. در نتیجه او طبق شخصیت شکل گرفته ی خود اقدام به عمل می کند. اما اگر همین اتفاق برای فرد نوجوان بیفتد به احتمال فراوان او احساسی و هیجانی تصمیم خواهد گرفت.
تغییر هویت با رشد ساختار مغز نوجوان
از آن جا که ساختار مغز در نوجوانی در حال تغییر می باشد، نوجوانان در این سن نیاز به هویت یابی خواهند داشت تا مشخص کنند که چه تمایل های و چه شخصیتی دارند تا بتوانند خود را تعریف نمایند. آن ها پس از هویت کودکی به دنبال هویت جدید خود می باشند.
در این میان برای یافتن هویت خود نوجوانان از هم سن و سالان خود بیشتر الگو گرفته و تحت تاثیر آن ها می باشند. آن ها طی این مسیر برای اینکه مشخص کنند که چه شغلی دوست دارند و چه شخصیتی را می خواهند داشته باشند، تجربه های زیادی را امتحان خواهند کرد. در این دوران والدین و معلمان باید شرایط مناسبی را برای رشد فکری این دسته از افراد قرار دهند.
رشد و تغییرات مغز نوجوانان
هنگام نوجوانی مغز با تحت تاثیر قرار گرفتن توسط هورمون ها نیازها و تجربیات تازه ای را باز سازی خواهد کرد. در این دوران به دلیل شتاب در سرعت انتقال اطلاعات، مسیرهای جدیدی در مغز شکل خواهد گرفت. در نوجوانی در واقع دیدگاه ها و واکنش های تازه ای شکل گرفته که ممکن است در چنین شرایط مسائل مطابق با روند عادی و معمولی زندگی پیش برده نشود. از دست رفتن ثبات شخصیت در این دوران با توجه به تغییرات پیش آمده در نوجوان قابل توجیه خواهد بود. در واقع نوجوانان در این بازه زندگی خود به روابط فردی، آینده و شغل خود بسیار تفکر می کنند.
تاثیرات تغذیه و مواد مخدر بر رشد مغز نوجوانان
استفاده از روی در این سن بسیار موثر است. زیرا روی به عملکرد مناسب سروتونین مغز کمک خواهد کرد. کمبود این ماده در مغز باعث ترشح گلوتامات شده که منجر به اضطراب در نوجوانان می شود. روی هم چنین باعث تنظیم خلق و خو خواهد شد. اگر روی کافی به مغز نرسد باعث ایجاد بداخلاقی و زود رنجی در نوجوانان خواهد شد. پس والدین به تامین روی نوجوان خود توجه داشته باشند.
دقت داشته باشید نوجوانان در این دوره تمایل دارند همه چیز را تجربه کنند. این گروه سنی نسبت به بزرگسالان بیشتر به الکل و مواد اعتیاد پیدا کرده و برای آن ها به یک عادت تبدیل خواهد شد. مصرف ای مواد باعث می شود که بخشی از مغز آن ها طبیعی عمل کرده و قسمتی از آن عملکرد ضعیفی داشته باشد.
نوجوانان در این دوران نیاز به مصرف چربی های سالم دارند. از آن جا که در این دوره مغز این افراد در حال فرآیند میلینه کردن است آن ها نیازمند به استفاده از اسید های چرب می باشند. پس توصیه می شود از ماهی ها که دارای امگا ۳ می باشند نوجوانان مصرف کنند. مصرف این چربی باعث کاهش افسردگی و احتمال خود کشی خواهد شد.
پس از آگاهی نسبی نسبت به ساختار مغز نوجوانان, برای شناخت آناتومی مغز انسان و یافتن ارتباط اندازه مغز با هوش می توانید از لینک های قرار داده شده استفاده کنید.
منبع : آرگا
