ایران در نواحی مختلفی دارای تالاب های گوناگون می باشد. به ویژه در بخش هایی از خوزستان تالاب های متعددی وجود دارند که از موقعیت نسبی برخوردار می باشند. از مهمترین این تالاب ها می توان به تالاب هورالعظیم اشاره کرد. این تالاب در پرتگاهی قرار دارد و این روزها نیز حال و هوای خوبی ندارد. متاسفانه بخش های مهمی از آب های این تالاب خشک شده اند و در خطر هستند.
این تالاب یکی از مهمترین جاذبه های زیبا و مکان های دیدنی استان خوزستان است که از نظر زیست بومی نیز با اهمیت می باشد. در این تالاب گونه های مختلفی از جانوران و گیاهان وجود دارند که می توانید از نزدیک آن ها را ببینید. این تالاب در استان خوزستان واقع شده است و یکی از بزرگ ترین تالاب هایی است که در ایران قرار دارد. نقش این تالاب در رفع نیازهای ساکنین این منطقه بسیار پر رنگ است و از طریق آن اقتصاد و معیشت خود را می گذرانند. جالب است بدانید که اهمیت این تالاب از نظر کم کردن میزان گرد و غبار در این منطقه بسیار بالا است. از این رو حفظ این تالاب بسیار با ارزش و حیاتی است.
تالاب هورالعظیم خوزستان
در سال های اخیر این تالاب با مشکلات متعددی رو به رو بوده است. هجوم گونه های مختلفی از تیلاپیا زیلی ها به این تالاب از یک سو از سوی دیگر خشک شدن تدریجی آن وضع را در این منطقه وخیم کرده است. صید بیش از حد ماهی ها در این تالاب موجب شده است تا خطر انقراض در این گونه از آبزیان رو به افزایش باشد. عدم رعایت بسیاری از نکات موجب است تا این تالاب وضع مساعدی نداشته باشد و از نظر زیست محیطی خطر زیادی آن را تهدید کند. نبود رویکردهای مدیریتی در این منطقه موجب شده است تا خطرات زیادی در این منطقه وجود داشته باشد و اکوسیستم آن به خطر بیفتد.
این تالاب یکی از بزرگ ترین تلاب های مرزی است این تالاب مرز میان عراق و ایران است. مساحت این تالاب ۱۲۰ هزار هکتار است و در منطقه دشت آزادگان واقع شده است. بخش های مهمی از ذخایر بی در این تالاب از رود کرخه تامین می شود. ۱۳ انشعابی که به این تالاب متصل می شود تامین کننده آب های آن می باشد. یکی از مسائل اصلی که این تالاب با آن مواجه است عدم تشخیص عمق آن از طریق تصویرهای هوایی است. در بخش هایی از این تالاب عمق آب متفاوت است و در سال های اخیر نیز بخش های زیادی از آن خشک شده اند و رو به نابودی می باشند.
کم آبی های اخیر موجب شده است تا این تالاب وضعیت نامناسبی داشته باشد که به دلیل برداشت های غیر مجازی است که در این منطقه انجام گرفته است. تداوم تنش های آبی در این منطقه موجب شده است تا آمار مرگ و میر گونه های جانوری در این تالاب افزایش پیدا کند. این موضوع به دلیل عدم مدیریتی است که در این منطقه صورت گرفته است.
وضعیت کنونی تالاب:
این تالاب در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارد و شاهد نیزارهای زرد و خشکی هستید که بخش های مهمی از این تالاب را فرا گرفته اند. کم آبی های شدید در این منطقه موجب شده تا بخش های مهمی از خشک شود و گونه های مختلفی از ماهی ها و آبزیان این منطقه را از بین برده است. وجود شرکت های نفتی و بهره برداری های نادرست در این منطقه موجب شده است تا آسیب های زیادی به این تالاب وارد شود. کاهش حجم بارندگی ها و خشک سالی های اخیر نیز از دیگر دلایل عمده ای است که موجب شده این تالاب با چنین وضعیتی رو به رو شود.
این مشکلات موجب شده تا ماهی ها و گاومیش هایی که زیستگاه اصلی آن ها تالاب هورالعظیم است با مشکلات زیادی همراه باشند و تعداد زیادی از آن ها تلف شده اند. در حال حاضر گاومیش هایی را می بینید که در لجن های باقی مانده از این تالاب آب تنی می کنند و به زندگی خود ادامه می دهند. بخش های مهمی از زمین های کشاورزی در این منطقه خشک شده اند و از سویی موجب شده تا گرد و غبارهای این منطقه افزایش داشته باشند.
ادامه روند این مرگ و میرها می تواند خطرات بیشتری به همراه داشته باشد. همچنین می تواند تهدید بزرگی برای زندگی پرندگان و آبزیان در این منطقه باشد. از سویی موجب شده است تا بسیاری از روستاییان این منطقه شغل خود را که دامداری و صیادی است از دست بدهند و کشاورزی آن ها با خطرات و مشکلات جدی تری همراه باشد.
این تالاب از زیبایی های خاص خود نیز برخوردار می باشد و یکی از دیدنی های خوزستان برای گردشگران محسوب می شود. این تالاب از گونه های جانوری و گیاهی ارزشمندی برخوردار است. جگن، لوئی، گل میمونی، نی و … از مهمترین گونه های گیاهی است که در این تالاب رشد کرده اند. همچنین از گونه های جانوری در تالاب هورالعظیم می توان به لاک پشت ها، سمور آبی، سگ آبی، خفاش و … اشاره کرد. این گونه های جانوری بسیار با ارزش هستند و زیست بوم این منطقه را بسیار ارتقا داده اند.
در تالاب هورالعظیم می توانید گونه های مختلفی از آبزیان را نیز مشاهده کنید. گونه های مختلفی از ماهی ها و دیگر جانوران در این منطقه از نظر اکوسیستمی با اهمیت می باشند. این تالاب دارای زیبایی های دیگری نیز می باشد. به ویژه در دوران جنگ این تالاب نقش بسیار زیادی داشته است و هنوز آثار تاریخی جنگ ایران و عراق در این تالاب دیده می شود. در آن دوران تالاب خسارت های زیادی را متحمل شده است و فراز و نشیب های زیادی را تحمل کرده است. با این وجود هنوز این تالاب ارزش خود را دارد و برای مردمان خوزستان بسیار با اهمیت است.
بسیاری از علاقه مندان که به این تالاب سفر می کنند، سعی دارند تا در این سفر اطلاعات بیشتری از این تالاب کسب کنند و از طریق اطلاع رسانی بتوانند خدمات بیشتری به مردمان این منطقه و به ویژه این تالاب ارائه دهند.
همچنین برای بازدید و آشنایی با دیگر تالاب های ایران همچون تالاب بیشه دالان و تالاب سادوا می توانید از بخش های مختلف این تالاب دیدن کنید.
منبع : آرگا
