در حال حاضر به دلیل افزایش ساخت و ساز ساختمان ها و بیشتر شدن جمعیت مشکل کمبود در اغلب مکان ها وجود دارد. در اغلب ساختمان های بلند با واحدهای زیاد و طبقات زیاد، ساکنین ساختمان دچار مشکل کمبود آب می شوند که باعث سلب آسایش و رفاه می شود. برای رفع این مشکل در ساختمان ها از پمپ آب استفاده می شود. از این رو در این مطلب می خواهیم با طرز کار پمپ آب آشنا شویم.
آشنایی با طرز کار پمپ آب
پمپ ها به ویژه پمپ های آب خانگی دستگاه هایی می باشند که انرژی مکانیکی را از یک منبع خارجی مثل الکترو موتور می گیرند و آن را به سیالی که از آن عبور می کند انتقال می دهند. در ادامه انرژی سیال بعد از خارج شدن از دستگاه پمپ بیشتر می شود. در حالت کلی تر پمپ دستگاهی می باشد که سیالات را از نقطه ای به نقطه ای دیگر جابه جا می کنند.
در صورتی که می خواهید پمپ آب برای منزل یا محل کار خود تهیه نمایید باید قبل از هر چیزی با طرز کار پمپ آب آشنا شوید و بدانید که چه پمپی مناسب محیط شما می باشد. همانطور که متوجه شدیم پمپ دستگاهی مکانیکی می باشد که نیروی برق را به نیروی محرکه تبدیل می نماید و آن را به سیالی که در آن در حال عبور می باشد انتقال می دهد و سپس آن را با فشار و انرژی زیاد عبور می دهد. پمپ، انرژی مکانیکی مورد نیاز را از الکتروموتور دریافت می کند و به محض ورود سیال به محفظه پمپ، پروانه یا پره های پمپ شروع به چرخیدن می کنند و با چرخیدن پره ها، انرژی شیمیایی به سیال در حال عبور انتقال می یابد. از این رو سیال انرژی بیشتری دریافت می کند و با سرعت و فشار بیشتری پمپاژ می گردد. در حالت کلی پمپ آب و طرز کار آن به این شکل می باشد که انرژی را به سیال منتقل نموده و فشار آن را بیشتر می کند.
انواع پمپ آب
به منظور شناسایی اجزای تشکیل دهنده پمپ های آب و طرز کار آن ها باید با انواع مختلف آن ها آشنا شویم. در حالت کلی پمپ های آب به دو دسته تقسمیم می شوند:
-
پمپ های دینامیکی:
پمپ های دینامیکی انرژی جنبشی را به شکل پشت سر هم و دائمی به سیال انتقال می دهند، نحوه کار در این نوع پمپ به این شکل می باشد که انرژی جنبشی تولید شده داخل پمپ به انرژی فشاری تبدیل می گردد و سیال با سرعت و فشار بالا از مجرای خروجی عبور می نماید.
- پمپ های گریز از مرکز:
در حال حاضر بیشتر از ۶۰ درصد پمپ هایی که استفاده می شوند از نوع پمپ های گریز از مرکز می باشند. طرز کار این نوع از پمپ ها به این صورت می باشد که انرژی جنبشی را به مایعات انتقال می دهند. در این پمپ ها آب از پروانه ای گردان که داخل محفظه پمپ قرار گرفته است، به منظور سرعت دادن و به حرکت درآوردن مایع استفاده می گردد و بخش دیگر این انرژی در مجرای خروج پمپ آب تبدیل به انرژی فشاری می گردد و آب را با سرعت بسیار بالا از پمپ خارج می نماید. از پمپ های گریز از مرکز به منظور انتقال آب یا سیال از سیستم های لوله کشی استفاده می نمایند.
دسته بندی پمپ های گریز از مرکز
پمپ های گریز از مرکز خود به سه دسته تقسیم می گردند که هر یک طرز کار متفاوتی دارند. در ادامه با این نوع پمپ ها آشنا خواهیم شد:
- پمپ های جریان شعاعی: نیروی اصلی این نوع پمپ های آب گریز از مرکز به منظور افزایش فشار سیال، نیروی گریز از مرکز می باشد.
- پمپ های جریان مختلط: در پمپ های جریان مختلط از دو نیرو جهت افزایش دادن فشار سیال استفاده می گردد. نیروی گریز از مرکز و نیروی بالا بر این دو نیرو هستند که از سوی تیغه ها این انرژی انتقال می یابد.
- پمپ های جریان محوری: در این نوع پمپ آب یک سری پروانه ورودی و جریان ورودی محوری و خروجی تقریبا محوری وجود دارد. از این مدل پمپ وقتی که افزایش فشار مورد نیاز است استفاده می گردد. همچنین به این نوع پمپ، پمپ پروانه ای نیز می گویند که فشار به وسیله پروانه ها و یا نیروی بالابری تیغه ها اعمال می گردد.
اجزای تشکیل دهنده پمپ آب
پمپ های آب مانند هر وسیله دیگر دارای اجزای مختلفی می باشند. هر یک از این اجزا در کیفیت طرز کار پمپ آب خانگی تاثیر گذار می باشند. اگر در هر یک از این اجزا مشکلی ایجاد شود، عملکرد کلی دستگاه نیر مختل خواهد شد. اجزای مهم و تاثیر گذار در پمپ های آب شامل موارد زیر می شوند:
- الکتروموتور: وسیله ای برای تامین نیروی مکانیکی برای چرخش پمپ
- پمپ آب: مجموعه ای می باشد که به لوله کشی سیال متصل می شود.
- محفظه بابرینگ یا یاتاقان: مکان قرار گرفتن بلبرینگ ها یا یاتاقان ها
- کوپلینگ: رابط متصل کننده شفت الکتروموتور به شفت پمپ
- پروانه: برای تامین فشار و انتقال سیال با توجه به کاربری انواع بسیار متنوعی از آن وجود دارد.
- مکانیکال سیل: آببندی شفت خروجی پمپ.
علت استفاده از پمپ آب خانگی در ساختمان ها
همانطور که مشخص است کم آبی باعث شده تا مشکل کمبود فشار آب در ساختمان ها به یک معذل تبدیل شود و آسایش ساکنین مختل گردد. برای حل این مشکل از پمپ های آب خانگی استفاده می شود. این مشکل در ساختمان های بزرگ با طبقات زیاد و واحدهای زیاد بسیار بیشتر است و کم فشار بودن آن بسیار دیده می شود. افراد زیادی امروزه برای جبران افت فشار آب از پمپ های آب خانگی استفاده می کنند.
در ساختمان هایی با مساحت کم برای بهتر شدن فشار آب و تقویت آن از پمپ های آب خانگی استفاده می شود و در ساختمان های متراژ بالاتر و واحدهای بیشتر به منظور رفع مشکلات فشار آب به ویژه در طبقات بالاتر ار بوستر پمپ آبرسانی استفاده می گردد که این بوستر از چند پمپ آب خانگی شکل گرفته می شود.
پمپ های نوع جابجایی مثبت
نوع دیگری از پمپ ها پمپ های نوع جابجایی مثبت هستند، طرز کار این نوع پمپ آب به این صورت می باشد که انتقال انرژی به سیال دائمی نمی باشد و دائما قطع و وصل می گردد و در هر دور کار این شکل از پمپ، مقدار مشخصی از مایع و یا سیال پمپاژ می گردد. این نوع از پمپ ها به دو دسته اصلی تقسیم بندی می شوند:
- پمپ های رفت و برگشتی:
در این دسته از پمپ ها آب با به وجود آوردن اختلاف فشار، سرعت پمپاژ مایع یا سیال را بیشتر می کند. در پمپ های رفت و برگشتی موتورهای الکترونیکی نیروی مورد نیاز برای پمپ آب را تامین می نمایند و حرکت رفت و برگشت با چرخش میل لنگ صورت می گیرد، به این شکل که با هر دفعه عقب رفتن پیستون مکش به وجود می آید و به محض حرکت کردن پیستون به جلو، دریچه ورودی بسته خواهد شد و سیال از یک خروجی با فشار به بیرون انتقال می یابد. در حقیقت به خاطر حجم ناشی از مکانیزم رفت و برگشتی پمپ آب حرکت سیال با فشار صورت می گیرد.
بزرگترین مزیت در این نوع پمپ های آب این است که تحت هر شرایطی می توان فشار پمپ را بیشتر کرد، اما باید متوجه باشید که مسیر خروجی مسدود نشده باشد. چون می تواند باعث ترکیدن پمپ آب و خسارت های سنگین مالی و جانی گردد.
- پمپ های چرخشی، گردشی و یا چرخ دنده های:
این نوع پمپ از دو جزء شکل گرفته است. قسمت ثابت یا جداره ثابت و قسمت دوار که شامل یک محور گردان و چرخ دنده است. طرز کار این پمپ آب یه این صورت می باشد که سیال را بین دنده ها به دام انداخته و با چرخش چرخ دنده ها سیال و یا مایع با سرعت به بیرون انتقال می یابد.
نکته مهمی که در این نوع پمپ باید به آن توجه داشته باشید این موضوع است که هیچ وقت با شیر بسته خروجی پمپ آب را روشن ننمایید، زیرا اگر شیر اطمینانی در مسیر آن قرار داده نشده باشد ممکن است باعث سوختن پمپ آب و ترکیدگی لوله ها گردد. از این رو باید در زمان نصب به این موضوع توجه داشته باشید.
علاوه بر این باید در مسیر خروجی منبع آی یک والو تعبیه نمایید، تا در مواقعی که پمپ آب به تعمیرات نیاز دارد، خروجی را مسدود نمایید. به منظور جلوگیری از سرریز شدن آب باید بر روی ورودی منبع آب یک شیر شناور قرار داده شود.
همچنین اگر از کلید اتومات استفاده می شود، بعد ار نصب پمپ آب باید فورا اتومات پمپ آب را تنظیم نمایید.
تنظیم اتومات دیجیتال پمپ آب خانگی
بعد از طی نمودن مراحل نصب پمپ باید توجه داشته باشید که برای تنظیم اتومات دیجیتال پمپ آب کلید اتوماتیک پمپ آب باید متناسب با مقدار مصرف، ارتفاع، تعداد نفرات و در حات کل دبی تنظیم گردد. در صورتی که اتومات به شکل اصولی تنظیم گردد، فشار و کار پمپ تحت کنترل خواهد بود. این عمل از دائم کار نمودن پمپ آب جلوگیری کرده و همچنین باعث صرفه جویی در مقدار مصرف برق نیز شود.
- نکته: وقتی که درب کلید اتومات را باز می نمایید دو پیچ مهره دار یا شیار دار را خواهید دید. با شل و سفت نمودن این پیج هامی توانید دبی و یا فشار آب را کنترل نمایید. با چرخاندن پیچ بزرگتر می توان فشار آب را بیشتر نمود. اگر بخواهید فشار را بالاتر ببرید و تعداد دفعات روشن شدن پمپ را نیز تنظیم نمایید باید از پیچ کوچکتر استفاده نمایید. در حالت کلی یک قانون کلی در مورد پمپ های آب خانگی در نظر داشته باشد که بهتر است مقدار این محدوده حدود ۲ تا نهایتا ۳ بار شود، اگر این بازه کمتر از ۲ بار، مثلا ۱/۵ باشد به منظور برداشتن حتی حجم کمی آب پمپ روشن می شود و اگر بازه بیشتر از ۳ باشد با هر دفعه روشن شدن پمپ آب فشار سیستم کمتر می شود و ضربه به لوله ها وارد می گردد. این موضوع می تواند سبب تخریب اتصالات گردد.
روش هایی برای کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری سیستم آبرسانی
برای کاهش دادن هزینه های تعمیر و نگهداری سیستم آبرسانی روش های زیر را در نظر داشته باشید:
- استفاده از متریال مرغوب و با کیفیت
- توجه داشته باشید که فشارهای وزنی لوله کشی مستقیم بر روی پمپ و سیستم وجود نداشته باشد.
- به شکل دوره ای و مرتبا پمپ و موتور خانه را به وسیله تعمیر کار مجرب سرویس نمایید.
- با دیدن هر نوع نشتی و شنیدن هر نوع صدای غیر متعارف و ضربات آبی باید با تعمیرکار تماس گرفته و مشکل را حل نمایید.
منبع : آرگا
