یکی از مراسم و آیین های باستانی که در چند سال اخیر در میان زوج های ایرانی رواج یافته است عقد آریایی می باشد که در واقع نوعی عقد صوری و غیر رسمی بوده و در جامعه از جنبه قانونی برخوردار نمی باشد. این نوع عقد موجب حلال شدن زن و شوهر نمی شود و باید قبل از آن برای محرمیت عروس و داماد عقد رسمی و شرعی بین آن ها بسته شود. در همین زمینه قصد داریم در این مطلب به جهت آشنایی شما عزیزان نحوه انجام و برگزاری عقد باستانی را به طور کامل همراه با متن آن مورد بررسی قرار دهیم.
آشنایی با مراسم عقد آریایی
این نوع مراسم کاملا تشریفاتی بوده و حالت نمادین دارد که در دفترخانه های ازدواج به صورت رایگان انجام می شود و برخی از زوج ها امکان دارد آن را در خانه و یا تالار عروسی برگزار کنند. عقد آریایی در حقیقت در سنت باستانی زرتشت به منظور پیوند زناشویی رایج بوده است که هم اکنون نیز در جامعه امروزی طرفداران زیادی پیدا کرده است و افراد زیادی به انجام این آیین می پردازند.
زبان عقد آریایی در واقع با زبان فارسی سلیس می باشد که از جمله اصرار افراد برای اجرای این نوع عقد به خاطر همین موضوع می باشد. خطبه عقد در این مراسم تا حدودی با عقد در سنت مسیحی شباهت داشته و بر مبنای اظهار تعهدات و جمله های فارسی توسط عروس و داماد می باشد.
این نوع خطبه ها در حقیقت سوگند بر عهد و وفاداری بین عروس و داماد می باشد و در محتوای آن احترام گذاشتن به همسر و اظهار سوگند بر تعهد و وفاداری در زندگی زناشویی بوده که در دین اسلام این نوع آیین بوسیله عاقد از طریق وکالت عروس و داماد انجام می گیرد و با گفتن کلمه بله موافقت خود را اعلام می کنند. اجرای عقد آریایی بخصوص به جای عقد شرعی به همراه ثبت و انجام عقد باستانی در دفاتر ازدواج به نوعی تخلف به حساب می آید.
شیوه برگزاری عقد باستانی
نحوه انجام این نوع عقد به این گونه می باشد که عروس و داماد در مقابل یکدیگر قرار گرفته و سپس دستان یکدیگر را می گیرند. بعد از آن عاقد یا پیمان بان آغاز به گفتن عقد باستانی می کند. به طور معمول جمله هایی همچون عهد و وفاداری نسبت به همسر چندین بار در متن عقد تکرار می گردد. در آغاز قسم هایی از عروس و داماد شامل وفادار بودن آن ها به زندگی مشترکشان اخذ می گردد.
فردی که پیمان عقد آریایی را بین عروس و داماد به ثبت می رساند احتیاجی نیست که حتما فرد خاصی باشد همین که قسم های این نوع عقد را کاملا حفظ بوده و قادر باشد آن ها را برای عروس و داماد بگوید کافی می باشد. به چنین فردی در این نوع مراسم پیمان بان گفته می شود. متنی که به شکل صوتی بوده بایستی قرائت شود و قسم هایی که به تقلید از پیمان بان عروس و داماد بر روی زبان جاری می سازند به گونه ای می باشد که در ادامه شرح داده ایم.
متن پیمان آریایی
این نوع متن شامل یک سری سوگند زناشویی می باشد که عروس و داماد باید آن ها را بر زبان جاری سازند. در پرسش پیمان بان از داماد برای سوگند اول باید به شکل زیر پاسخگو باشد:
سوگند عهد داماد
- در نزد انجمن ( همراه با ذکر نام داماد ) آیا به طراوت بهاران سوگند یاد می کنی تا همواره آنچه بر خود روا می داری بر همسر خویش روا داری و آنچه بر خود نمی پسندی بر او نیز نپسندی ؟! برای او شوئی وفادار و برای فرزندانت پدری خردمند و راهگشا باشی ؟!
داماد پاسخ می دهد: سوگند یاد می کنم.
سوگند عهد عروس
در نزد انجمن ( همراه با ذکر نام عروس ) آیا به سرسبزی و باروری تابستان سوگند یاد میکنی تا با همسر خویش مهربان و همدل باشی و غرور و احترام او را همواره به جای آوری ؟! نیاز او را نیاز خود و در بی نیازی و بی آزی همساز و همگام وی باشی ؟!
عروس پاسخ می دهد: سوگند یاد می‌کنم.
سوگند مجدد داماد
در نزد انجمن ( همراه با ذکر نام داماد ) آیا به رنگارنگی پائیز سوگند یاد میکنی تا هماره پشتیبان و یاور وی باشی در شادی‌ها، غم‌ها، دارا و ناداری‌ها، تندرستی و بیماری، منزلت بانوی خویش را در تنهائی و در میان انجمن چون گوهری یگانه پاس داری ؟!
داماد پاسخ می دهد: سوگند یاد می‌کنم.
سوگند مجدد عروس
در نزد انجمن ( همراه با ذکر نام عروس ) آیا به سپیدی وپاکی زمستان سوگند یاد میکنی که همواره اجاق گرمی بخش، بختتان را روشن و پر فروغ نگه داری و برای او همسری وفادار و برای فرزندانت مادری دلسوز و مهربان باشی؟! به خانه ات شادی و گرمی بخشیده و هر آنچه در توان داری را در آذین بندی و پاکی آن به کار گیری ؟!
عروس پاسخ می دهد: سوگند یاد می‌کنم.
بعد از آن پیمان بان متن پیمان را که به شکل یک شعر زیبا می باشد شروع به خواندنش می کند و داماد بعد از او تکرار می کند:
به نام نامی یزدان
تو را من برگزیدم از میان این همه خوبان
برای زیستن با تو، میان این همه گواهان
بر لب آرم این سخن با تو، وفادار خواهم ماند
در هر لحظه، در هر جا، پذیرا می‌شوی آیا ؟
تو با من این چنین هستی که من با تو؟
بعد از آن عروس متن پیمان را به شکل زیر بعد از پیمان بان تکرار می نماید:
به نام نامی یزدان
پذیرا می‌شوم، مهر تو را از جان، هم اکنون
باز می گویم میان انجمن با تو، وفادار تو خواهم ماند
در هر لحظه، در هر جا برای زیستن با تو
تو هم با من چنان با مهر پیمان کن، که من با تو
عروس و داماد جمله های زیر را بعد از پیمان بان به طور همزمان با یکدیگر تکرار می کنند:
تو چون هم آشیان خواهی شد با من
تمام عمر خواهم بود یک جان در دو بدن با تو
بهشت عشق سازم خانه را
سرشار از مهر و نور و عطر و یاسمن با تو
شاهدان این پیوند: همایون باد این پیمان
همایون باد این پیوند
گرامی باد این سوگند
همایون باد، همایون باد، همایون باد
بعد از آن پیمان بان جمله زیر را بیان می دارد:
شادباش ما و انجمن را پذیرا باشید
بعد از بستن عهد و پیمان، پیمان بان شروع به خواندن نیایش می کند که در ادامه شرح داده ایم :
به نام دادار نیک اندیش
پروردگار دانا و توانا، ای یزدان پاک، ای دگرگون ساز دل ها و روشنی بخش چشم‌ها، ای به آئین گرداننده‌ی شبان و روزان، ای سامان بخش نابسامانی‌ها و ای زداینده‌ی پریشانی‌ها، ای هستی ده و هستی بخش. تو را سپاس می‌گوئیم که به این دو یار مهربان، مهر خویش ارزانی داشتی تا زندگی‌شان را با پیوند دست‌ها و دل هایشان آغاز نمایند.
ای آگاه‌ترین آگاهان
سختی‌ها، ناپاکی‌ها، ستیزها، رنج‌ها و شکنجه های زمانه را از ایشان دور ساز و دروازه های نیکی، خوشبختی و به زیستی را به رویشان بگشای. هر روزشان را چون امروز گرم و درخشان و شادمان ساز. سفره‌ی زندگی‌شان را همواره گسترده و پر برکت بدار. به آنان فرزندانی ببخش تا با نیکی در پندار، کردار و گفتار در بهبود خانواده و جهان خویش کوشا باشند. عشق و مهر این خانواده را به استواری دماوند، به لطافت گل‌ها و روشنائی خورشید، به زلالی دریاها، به طراوت باران، به نسیم بهاری، به سرسبزی جهان همواره استوار و پایدار بدار.
پروردگارا
جام عشق، احترام، دوستی، گذشت، پیروی، همدردی، همراهی، همسازی و مهرورزی را میان این دو یار نشکن و آن را همواره لبریز و جاوید نگه دار
پروردگارا
هر روزشان را روزی نو و شب‌هایشان را پر ستاره و چون مهتاب پائیزی درخشان ساز. طلوع هر بامداد زرین را به نگاه پر مهرشان ببخش تا با عشق خویش، گرما‌بخش وجود یکدیگر باشند. سال‌های زیستن شان را پایدار و وفاداری به همسر را در نهادشان جاوید و ابدی بدار.
پروردگارا
بختشان را بلندای آبی رنگ آسمان، غرورشان را شکوه ستیغ های بیراه البرز، آرامش‌شان را به نرمی گندم زارهای دشت مغان و مهرشان به یکدیگر را به ژرفای دریای پارس همانند گردان تا در پرواز زندگی هم بال یکدیگر چون عقابان تیز پرواز زاگرس، پشتیبان و یکدل باشند و آشیان خویش را از دسترس بدخواهان دور نگه دارند.
پروردگارا
چونان فرمای تا شقایق های خود رویِ دشت‌های دور در هنگامه رقص با نسیم بهاران قصه گوی مهرشان باشند و گل های کوهی روئیده در کنار سنگ‌های تفته از آفتاب در چشم انداز جویبارهای زلال و لغزنده یاد آور پیمان و وفاداری شان به یکدیگر گردند.
پروردگارا
کین، ناسازگاری، دروغ و کج اندیشی و اهریمنی را از نهادشان دور ساز و مشعل مهر و راستی، همدلی و خرمی اهورائی را در دل‌هایشان بیفروز. باشد که چون نیاکام مهر آئین خویش ستایشگر تو باشند و نیکی‌ها، سپیدی‌ها، پاکی ها و زیبایی هایت را همواره به خاطر سپارند.
شاهدان پیمان آریایی
سه بانویی که در مراسم عقد آریایی حضور دارند با عنوان های سپندارمذ که نماد الهه مادر زمین بوده و آناهیتا که نماد الهه آب و نعمت بوده و همچنین میترا که نماد الهه پیمان و دوستی می باشد به منظور سابیدن قند و بر زبان آوردن پیمان حضور یافته، به گونه ای که یکی از آن ها یک کاسه عسل در دست دارد و یک نفر از آن ها حلقه داماد را در دست گرفته و سومین نفر حلقه عروس را در دست دارد، در کنار داماد و عروس قرار گرفته و به همراهی پیمان بان می پردازند. بعد از این که عروس و داماد سوگند یاد کردند این جمله را تک تک بر زبان جاری می سازند:
«گواهی می دهم پیمان بستن شما را … سعادتمند و خوشبخت باشید».
عیوب عقد باستانی
- عدم پذیرفتن قانونی بودن ازدواج
- دارای جمله هایی بدون اصلیت تاریخی در ایران
- کاهش ارجمندی و متانت زنان در اجتماع و مقابل همسر
- نداشتن تعهد طرفین از لحاظ قانونی
در مطلب ارائه شده نحوه اجرای عقد آریایی و متن پیمان باستانی را به طور کامل برای آشنایی شما عزیزان شرح دادیم که امیدواریم مورد توجه و پسندتان قرار گرفته باشد. همچنین جهت معرفی وسایل سفره عقد عروس و داماد و مشاهده انواع مدل سفره عقد سنتی می توانید کلیک نمایید.
منبع : آرگا
