خمیازه کشیدن یکی از حرکات کاملا طبیعی است که همه آن را تجربه می کنند که می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که اغلب افراد خستگی و بی خوابی را دلیل خمیازه کشیدن می دانند.
دلیل خمیازه کشیدن چیست؟
شاید برایتان پیش آمده باشد که با دیدن خمیازه فردی دیگر شما هم خمیازه بکشید، اغلب افراد بر این بارو هستند که خمیازه کشیدن مسری می باشد. خمیازه به دلایل مختلفی ایجاد می شود. ممکن است شما نیز از آن دسته افرادی باشید که بخواهید بدانید دلیل خمیازه کشیدن چیست و اینکه اینکار دارای چه فوائد یا مضراتی می باشد. جالب است بدانید که در فاصله ی بین دم و بازدم به شکلی عادی، توقف کوتاهی در چرخه ی تنفس ایجاد می شود که این توقف به شکل خمیازه نمود می یابد. این توقف زمانی فقط در خمیازه کشیدن اتفاق می افتد. خمیازه در واقع نوعی تنفس عمیق غیر ارادی می باشد که با باز نمودن دهان همراه بوده و در زمان بستن دهان بازدمی کوتاه و آرام از دهان خارج می گردد.
گفته می شود که خمیازه حرکتی است مسری که حتی با تماشا نمودن تصویر شخصی که در حال خمیازه کشیدن است، حس و میل به انجام این عمل در فرد ایجاد خواهد شد.
اغلب افراد وقتی از رختخواب بیرون می آیند یا وقتی خیلی خسته هستند و یا در زمان رفتن به خواب و همچنین در زمان هایی که گوششان در ارتفاعات پر از هوا می شود، خمیازه می کشند و کش می آیند. از همه مهمتر وقتی است که شاهد خمیازه کشیدن فرد دیگری باشید، به شکل غیر ارادی خمیازه خواهید کشید.
خمیازه کشیدن عملی است که تقریبا در تمامی مهره داران پیش می آید، این موضوع در بین پرندگان و ماهی ها نیز دیده می شود، آن ها به شکلی دهانشان را نشان می دهند که شبیه به خمیازه کشیدن است که در انسان ها دیده می شود. خمیازه کشیدن در انسان می تواند تا ۲۰ هفته بعد از لقاح آغاز شود. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا با دلیل های مختلف خمیازه کشیدن آشنا شویم.
خمیازه چیست؟
خمیازه حرکتی است هماهنگ از ماهیچه های قفسه سینه، دیافراگم و حنجره در دهان می باشد. با خمیازه کشیدن فرد به توزیع سورفاکتانت یا عامل خیس کننده، برای پوشاندن آلوئولی یا کیسه های هوای ریز در ریه ها کمک می نماید. به شکل کلی نمی توان خمیازه را فرمان دهی کرد و تصور می گردد که خمیازه یک عمل نیمه ارادی می باشد و تا حدی به وسیله انتقال دهنده های عصبی در هیپوتالاموس مغز کنترل می گردد و همینطور با افزایش سطح انتقال دهنده های عصبی، پروتئین ها و هورمون های خاص نیز همراه می باشد.
کمی ساده لوحانه است که تنها دلیل خمیازه کشیدن را خستگی و سر رفتن حوصله بدانیم. باید بدانید که در قرن چهارم بقراط دلیل این کار را روشی برای خارج شدن هوای بد یا همان دی اکسید کربن از بدن و همچنین بهبود رسیدن جریان اکسیژن به مغز می دانسته است و از آن به عنوان تشخیص تب نیز یاد کرده است. از آن دوره تا به حال در این مورد تحقیقات و پیشرفت های زیادی صورت گرفته است، ولی هنوز برخی از ناشناخته ها و موضوعات مشخص نشده اند. در حالت کلی دلایل مختلف خمیازه کشیدن می تواند یکی از موارد زیر باشد.
خواب آلوده بودن
افراد وقتی خسته هستند، اغلب بسیار خمیازه می کشند. بعضی از اشخاص بر این عقیده هستند که دلیل این خمیازه ها محرکی برای خوابیدن می باشد. درست است که برای این نظر شواهد علمی خاصی یافت نشده است، ولی در اغلب موارد وقت خستگی و خواب آلوده بوده خمیازه کشیدن دست از سر افراد بر نخواهد داشت.
بی حوصلگی
بی حوصلگی می تواند یک دلیل برای خمیازه کشیدن باشد، افراد در زمان بی حوصله بودن یا اوقاتی که موقعیتی خسته کننده را تجربه می نمایند، شروع به کشیدن خمیازه می کنند.
دیدن خمیازه کشیدن دیگران
یکی از دلایل اصلی خمیازه کشیدن که اغلب افراد آن را عنوان می کنند، دیدن خمیازه دیگران می باشد، خمیازه مسری است و وقتی شما می بینید که شخصی در اطرافتان خمیازه می کشد نا خودآگاه و غیر ارادی شروع به خمیازه کشیدن می کنید.
دلایل مختلف شیمیایی
آندروژن هم مثل تستوسترون، اکسی توسین که هورمونی شادی بخش است و همچنین بعضی از داروها مانند پروزاک یا همان فلوکستین و دیگر داروهای ضد افسردگی ممکن است باعث بیشتر شدن بسامد خمیازه کشیدن می گردد. نظریه های مختلفی در این مورد عنوان شده اند که شواهد علمی دقیقی برای اثبات آن وجود ندارد. در هر صورت موارد شیمیایی می توانند دلیلی بر بروز خمیازه باشند.
مکانیزم حفاظت از گوش
یکی از علل دیگر خمیازه کشیدن می تواند تنظیم و ایجاد تعادل بین فشار هوای درون و بیرون گوش باشد، این عمل از راه باز شدن شیپور استاش درون گوش انجام می گردد. البته این روش چندان کامل و دقیق نیست. ایجاد تعادل فشار هوا بین گوش داخلی و هوای بیرون از ان به روش های دیگری مثل آدامس جویدن یا نوشیدن بهتر صورت می گیرد.
تنظیم دمای مغز
برخی از شواهد و تحقیقات نشان داده اند که تغییر دمای مغز می تواند یکی از دلایل خمیازه کشیدن باشد و بر آن تاثیر گذارد. استفاده از کیسه یخ بر روی پیشانی با بیشتر نمودن انگیختگی و تحریک مغز از افزایش تعداد خمیازه ها جلوگیری می کند. آب گرم برعکس یخ عمل می نماید. ساعت بیولوژیک بدن در خمیازه کشیدن تاثیر دارد.
واکنش به کاهش اکسیژن
در مورد خمیازه کشیدن دلیل دیگری نیز وجود دارد، زمانی که مقدار اکسیژن بدن کم می گردد، دی اکسید بدن بیشتر می شود، در این زمان است که بدن به خمیازه کشیدن نیاز پیدا می کند. در این مورد تا کنون اثبات علمی دقیقی وجود ندارد، اما نکته مهم در مورد خمیازه کشیدن این است که این موضوع غیر ارادی شکل می گیرد و یک واکنش ناخودآگاهانه می باشد و ناخواسته انجام می شود که نمی توان جلوی آن را گرفت. خمیازه دقیقا مانند پریدن پا است، وقتی که برای بررسی رفلاکس عصبی به ناحیه زانو ضربه وارد می گردد. پرش پا به هیچ وجه در کنترل فرد نیست و یک واکنش سریع محسوب می گردد.
انواع مختلف خمیازه
این عکس العمل غیر ارادی در بدن انواع مختلفی دارد که اغلب به آن دقت نداشته اند، برخی از انواع خمیازه عبارتند از:
- از راه بینی: مواقعی وجود دارد که در مرحله بیرون دادن نفس حین خمیازه لب های خود را می بندید و در واقع از راه بینی خمیازه می کشید.
- با چشم های باز: اغلب در زمان خمیازه کشیدن چشم های خود را تنگ کرده و یا اینکه چشم ها به خودی خود بسته می شوند. حالا اگر بخواهیم در حین خمیازه چشمان خود را باز نگه داریم، خمیازه متوقف می شود و تنگ نمودن چشم گویی محرکی برای خمیازه کشیدن می باشد.
- فشار دادن دندان ها: برخی اوقات زمانی که خمیازه می کشیم، زمان دم دندان ها بر روی هم قرار گرفته و فشرده می شوند، این فشار سبب می شود تا خمیازه به شکل صحیحی صورت نگیرد.
مزایای کشیدن خمیازه
اینطور به نظر می رسد که در خمیازه کشیدن مزایایی وجود دارد، در ادامه با مزایای خمیازه کشیدن آشنا خواهیم شد:
- با خمیازه کشیدن امکان ایجاد تعادل بین فشار درون و بیرون گوش ایجاد می شود.
- با کمک خمیازه می توان برخی از حرف ها را به شکلی غیر مستقیم زد، به عنوان مثال وقتی که فردی بی وقفه حرف می زند و حوصله شما را سر می برد، با خمیازه کشیدن می توانید به او نشان دهید که دیگر حوصله گوش کردن به حرف های او را ندارید. البته این واکنش می تواند به ضرر شما باشد.
- از طرفی دیگر خمیازه کشیدن در زمان خواب آلودگی می تواند محرکی برای هوشیاری فرد شود. این هوشیاری نیز نتیجه ی تحریک گیرنده های شریان ها و شاهرگ های موجود در قسمت گردن می باشد.
- برخی از نظرات می گویند که خمیازه کشیدن سبب می گردد تا شش ها عملکرد بهتری از خود نشان دهند.
- خمیازه کشیدن می تواند سبب تجدید ماده ی فعال سطحی در شش ها شود و تنفس را برای فرد بهتر نماید.
- مواد در لوزه ها باقی می مانند که با کشیدن خمیازه خارج می گردند.
آیا خمیازه مسری است؟
خمیازه حالتی است مسری، احتمالا برای شما اتفاق افتاده است که با دیدن فردی که خمیازه می کشد، شما هم خمیازه بکشید. محرک های اصلی در خمیازه کشیدن به صورت زیر می باشند:
- دیدن کسی که خمیازه می کشد.
- دیدن عکس عکس که در حال خمیازه کشیدن است.
- شنیدن صدای خمیازه کشیدن فردی دیگر.
تجربیات نشان داده اند که خمیازه کشیدن در بین افرادی با همبستگی اجتماعی بیشتر، مسری تر می باشد. به عنوان نمونه اگر در محل کار فردی خمیازه بکشد، به احتمال بالا همکار او نیز این عمل را تکرار خواهد کرد. جالب است که بدانید کودکان زیر ۵ سال به خاطر نداشتن تجربه ی روابط اجتماعی، دچار خمیازه مسری نمی گردند.
تاثیرات اجتماعی خمیازه کشیدن
بعضی از محققان بر این عقیده هستند که خمیازه کشیدن یک نوع عملکرد تاکیدی مبتنی بر درک و کنترل احساسات می باشد. این قضیه با بررسی اشخاصی که میل کمتر به خمیازه کشیدن دارند پیگیری شده، به عنوان نمونه اشخاص مبتلا به اسکیزوفرنی یا اوتیسم در زمان بهتر شدن حال شان، خمیازه بیشتری می کشند.
در یک نظریه دیگر بیان شده است که خمیازه یک نوع حالت ذهنی را در قالب ارتباطات کلامی نشان می دهد. خمیازه کشیدن بیان کننده سر رفتن حوصله و خواب آلودگی می باشد که در محیط های اجتماعی عملی غیر محترمانه محسوب می گردد، همچنین می تواند نشان از گرسنگی و استرس خفیف در افراد نیز باشد.
برای کسب اطلاع در رابطه با دیگر حرکات غیر ارادی انسان نظیر خمیازه می توانید از قسمت دانستنی های علمی دیدن نمایید.
منبع : آرگا
