در بسیاری از موارد والدین رفتار های خود را تحقیر آمیز نمی دانند ولی ممکن است با رفتار های خود به کودکشان آسیب برسانند و روحیه آن ها را آزرده کنند. این رفتار های تحقیر آمیز شامل مقایسه کردن فرزندان با دیگران، سرزنش کردن کودک در جمع، با تحقیر صدا زدن کودک، بی توجهی به کودک در جمع و نادیده گرفتن او، پریدن به میان حرف کودک و سرزنش کردن های مداوم می باشد.
تحقیر شدن در کودکی
در نظر داشته باشید که تحقیر کردن کودکان توسط والدین سه دلیل مشخص دارد. این رفتار والدین ممکن است به آینده کودک صدمه بزند و اعتماد به نفس و خود باوری او را کاهش دهد. این سه دلیل عبارت اند از :
تحقیر در دوران کودکی
در واقع بسیاری از والدینی که کودکان خود را سرزنش می کنند و آن ها را حقیر می کنند در دوران کودکی توسط والدینشان تحقیر شده اند. این افراد در گذشته خود در معرض رفتار های خشونت آمیز و تحقیر کننده والدین بوده اند برای همین به طور نا خود آگاه این روش را برای فرزندانشان هم اجرا می کنند. اگر جزء والدینی هستید که در گذشته تحقیر شده اید بهتر است به یک روان شناس و مشاور مراجعه کنید تا گذشته شما به صورت نا خود آگاه دوباره تکرار نشود و بتوانید کودکان خود را به خوبی تربیت کنید.
ویژگی های فردی
یکی از دلایل دیگری که والدین به تحقیر کردن کودکانشان می پردازند ویژگی های شخصیتی والدین می باشد. این والدین بسیار خود شیفته اند و خودشان را بالا تراز بقیه می دانند و در بیش تر موارد این افراد دچار افسردگی های مزمن هستند و مشکلات بسیاری را به کودکان خود انتقال می دهند که یکی از آن ها تحقیر کردن می باشد.
نا آگاهی
بسیاری از والدین از سبک های فرزند پروری اطلاعی ندارند و فکر می کنند می توانند با تحقیر کردن کودک او را وادار کنند تا بهتر از دیگران عمل کند و این روش را یکی از روش های درست فرزند پروری می دانند. معمولا این والدین از عواقب تحقیر کردن کودک آگاهی ندارند و نمی دانند در آینده ممکن است چه مشکلاتی را برای فرزندانشان بوجود بیاورند. اگر از روش های درست فرزند پروری اطلاعی ندارید توصیه می کنیم به کسب اطلاعات در این مورد بپردازید زیرا ممکن است به دلیل عدم آگاهی اشتباهاتی را در این مرحله انجام بدهید که این اشتباهات در آینده کودک شما تاثیرات منفی بگذارد.
عواقب تحقیر شدن در کودکی
باید بدانید که تحقیر شدن در دوران کودکی می تواند مشکلات بسیار زیادی را برای آن ها در آینده ایجاد کند. در ادامه این عواقب را برای شما مطرح می کنیم.
عوارض جسمی
تحقیر شدن ممکن است عوارض جسمی داشته باشد که این عوارض عبارت اند از :
- پرخوری عصبی
- بی اشتهایی عصبی
- داشتن هیجانات منفی
- ترس و اضطراب مداوم
- شب ادراری
- اختلالات خواب
- کابوس دیدن های شبانه
عوارض روحی
یکی دیگر از پیامد های منفی و بسیار مهمی که تحقیر کردن کودکان ممکن است بوجود بیاورد عوارض روحی می باشد. این رفتار ها روح و روان کودک را به خطر می اندازد و آن ها را در بزرگسالی دچار مشکلات بسیار زیادی می کند. در ادامه این عوارض را برای شما مطرح می کنیم.
کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس
در نظر داشته باشید که از بین رفتن اعتماد به نفس می تواند تاثیرات منفی بسیار زیادی بر زندگی افراد داشته باشد. وقتی کودکی را تحقیر می کنید اعتماد به نفس او را می گیرید و او به این باور می رسد که نمی تواند کاری را به نحو احسن انجام بدهد بنابراین این باور در او بوجود می آید و در ذهن او ماندگار می شود. تحقیر کردن کودک ممکن است آرزو ها و امید های او را دچار نقص کند و کودک در دوران کودکی و بزرگسالی برای ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار مشکل می شود. در سنین بالا حتی اگر به مراتب بالایی برسد باز هم احساس نا توانی می کند و این احساس کمبود تا زمان مرگ با او می ماند. البته راه های بسیار زیادی برای افزایش اعتماد به نفس وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید.
افسردگی
بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که تحقیر کردن مداوم در دوران کودکی می تواند باعث ایجاد افسردگی های مزمن در بزرگسالی شود. البته علاوه بر افسردگی گاها تحقیر کردن کودکان می تواند باعث ایجاد بروز اختلالات روانی در آن ها شود.
افزایش خشونت
باید بدانید والدینی که کودکان خود را به صورت مداوم سرزنش می کنند پرخاشگری را در کودکان افزایش می دهند. باید بدانید که این کودکان از نحوه رفتار والدین خود برای رفتار با دیگران استفاده می کنند. این رفتار در کودکانی که مورد تحقیر واقع می شوند بسیار زیاد می باشد.
افت تحصیلی
تحقیر شدن می تواند باعث افزایش استرس و اضطراب های مزمن شود. کودکی که مدام در حال تحقیر شدن می باشد نمی تواند به خوبی روی درس هایش تمرکز کند و باعث می شود که دچار افت تحصیلی شود. بسیاری از کودکانی که تحقیر می شوند در دراز مدت ممکن است ترک تحصیل کنند و انگیزه خود را برای داشتن آینده ای بهتر از دست می دهند.
خجالتی شدن
کودکی که تحقیر می شود و والدینش نسبت به او بی تفاوت هستند نمی تواند در جمع حضور پیدا کند و مانند هم سن و سال هایش بازی کند در نتیجه به او انگ خجالتی بودن می زنند و باعث می شوند که کودک با همان احساس شرم و خجالت بزرگ شود. کودکی که خجالتی بوده است در دوران بزرگسالی هم نمی تواند به راحتی در جمع حضور پیدا کند و با دیگران رابطه برقرار کند زیرا احساس می کند ممکن است جلوی دیگران تحقیر شود و این ترس از تحقیر او را از انجام فعالیت هایی که دوست دارد باز می دارد.
ایجاد شخصیت تضادی
تحقیر کردن کودک توسط والدین باعث می شود که کودک یک شخصیت ناسازگار پیدا کند و مقابل والدینش می ایستد و در بسیاری از موارد خلاف آن ها عمل می کند. بهتر است برای تربیت فرزندان خود سیاست به خرج بدهید و به جای این که آن ها را تحقیر کنید از روش های درست و مناسب برای تربیت آن ها استفاده کنید تا بتوانید آینده ای بسیار خوب برای آن ها بسازید.
احساس حقارت و خود کم بینی
یکی دیگر از آثار مخرب تحقیر شدن در کودکی این است که کودک خودش را کم می بیند و احساس می کند که نمی تواند هیچ کاری را به خوبی انجام بدهد و این حس تا بزرگسالی ممکن است همراه او بماند.
از دست دادن قدرت نه گفتن
یکی از شدید ترین آثاری که تحقیر شدن در کودکی به دنبال دارد کاهش توانایی نه گفتن می باشد. در واقع تحقیر کردن کودک اعتماد به نفس او را کاهش می دهد و به این ترتیب کودک نمی تواند در برابر خواسته های نابه جای دیگران نه بگوید. در واقع بسیاری از کودکان نه نمی گویند تا از تحقیر شدن خود جلوگیری کنند. برای برقراری روابط مناسب با کودک و نحوه صحیح بر خورد با اشتباهات او بهتر است از یک مشاور کودک کمک بگیرید زیرا رفتار های شما تاثیرات بسیاری بر آینده کودکان دارد. اگر کودک شما توانایی نه گفتن نداشته باشد ممکن است به انحرافات کشیده شود و افراد بسیار زیادی هستند که در کمین این کودکان اند تا از آن ها سوء استفاده کنند.
نمونه هایی از تحقیر کردن
تحقیر کردن روش های گوناگونی دارد و ممکن است بسیاری از والدین از آن ها خبر نداشته باشند در ادامه حرف ها و کار هایی را که می تواند باعث ایجاد حس حقارت در کودکان شود را برای شما مطرح می کنیم.
- مقایسه کردن کودک با دیگران مخصوصا مقایسه نمرات او با همسن و سالان او
- سرزنش کردن کودک در تنهایی و در جمع
- سلام نکردن به کودک
- جواب سلام کودک را ندادن
- نادیده گرفتن کودک در تنهایی و در جمع
- نظارت های بسیار زیاد بر کار های کودک
- تذکرات مداوم
- صدا کردن کودک با نام های زشت و نا پسند
- تحمیل کار هایی که از توانایی کودک خارج است
- اجازه ندادن به کودک برای کامل کردن حرف هایش
- بی توجهی به کودک و قول هایی که به او داده اید
- پوزخند زدن و مسخره کردن کودک در خانه و یا در مهمانی
تحقیر کردن در هر سن و سالی می تواند مشکلات بسیار زیادی برای افراد ایجاد کند ولی این رویه در دوران کودکی اثر گذاری بیش تری دارد. با توجه به تحقیقاتی که صورت گرفته است مشخص شده است که یک انسان در ۱۰ سال اول زندگی خود حدودا ۱۵۰ بار تحقیر می شود. بیش تر پیام های تحقیر آمیز شامل بکن نکن، تو هیچی نمیشی، شلخته، بی عرضه، خنگ، بی شعور، بی مسئولیت، دست و پا چلفتی، برو نرو، حرف نزن، نخور، بشین نشین، دست بزن دست نزن و به جز خراب کاری کار دیگه ای بلند نیستی و … می باشد. باید بدانید که در همه موارد خانواده هم مقصر نیست ولی درجه اول خانواده می باشد در درجه های بعدی دوستان و معلمان می باشند که این حقارت را به ذهن کودک وارد می کنند. البته باید بدانید که برخی از والدین از روش تحقیر کردن برای تلنگر زدن به کودک استفاده می کنند و سعی می کنند تا با این روش کودک خود را وادار کنند تا بیش تر تلاش کنند. در روایت های بسیار زیادی آمده است که باید به کودکان احترام بگذارید که یکی از این روایت ها از امام علی علیه السلام می باشد که می فرمایند «در خانواده خود با کودکان عطوف ومهربان باش و با بزرگ تر ها محترم باش» و در همین راستا پیامبر اکرم (ص) می فرمایند «به بزرگسالان احترام کنید و نسبت به کودکان خود ترحم و عطوفت نمایید. در ادامه می توانید با کلیک بر روی لینک های مقابل سایر مقالات آرگا را در رابطه با روانشناسی کودک و میزان تاثیر پرخاشگری والدین بر کودک را مطالعه کنید.
منبع : آرگا
