برداشتن رحم در خانم ها که با نام هیسترکتومی شناخته می شود، روشی است که طی آن بخشی از رحم و یا کل آن در عمل جراحی برداشته می شود. بعد از سزارین این عمل جراحی یکی از شایعترین جراحی ها در خانم ها می باشد.
آشنایی با عوارض برداشتن رحم
رحم یکی از اعضای بدن است که شکلی شبیه به گلابی دارد و در داخل محوطه لگنی واقع شده است. به عمل جراحی که در آن قسمتی از رحم یا کل آن برداشته می شود هیسترکتومی یا زهدان برداری می گویند، با استفاده از این روش اغلب بیماری های رحم بهبود می یابد. عمل هیسترکتومی یکی از شایعترین عمل های جراحی در زنان می باشد به طوری که طی یک سال ۶۰۰ هزار زن این عمل را در آمریکا انجام می دهند. برداشتن رحم به منظور رفع برخی از مشکلات در زنان انجام می شود اما این روش ممکن است عوارض و مشکلاتی را نیز برای فرد بیمار به همراه داشته باشد.
انواع هیستروکتومی
برداشتن رحم یا همان هیستروکتومی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- هیستروکتومی کامل: این نوع از برداشتن رحم یکی از شایعترین های ان است که در طی آن رحم کامل برداشته می شود، در این روش دهانه نیز برداشته می شود.
- هیستروکتومی رادیکال: در طی این عمل جراحی نواربالایی مهبل، دهانه رحمف رحم و برخی بافت های نرم درون لگن را از بدن خارج می نمایند. این عمل وقتی صورت می گیرد که فرد دچار سرطان دهانه رحم باشد.
- هیستروکتومی جزئی: این نوع جراحی شامل برداشتن رحم بدون دهانه رحم می شود.
- هیستروکتومی بدون برداشتن تخمدان: در برخی موارد که نیاز به برداشتن تخمدان ها نیست این روش استفاده می شود و فقط رحم از بدن خارج می گردد.
- هیستروکتومی با برداشتن یک تخمدان: در این روش فقط یکی از تخمدان ها به همراه رحم خارج می شود و تخم دان دیگر همچنان وظیفه خود را در بدن انجام می دهد و نیازی به درمان های هورمونی ندارد.
- هیستروکتومی با برداشت دو تخمدان: همانطور که مشخص است در این روش هر دو تخمدان به همراه رحم خارج می شوند.
دلایل برداشتن رحم
- یکی از مهمترین و شایعترین دلایل برداشت رحم وجود خونریزی های نامنظم رحمی است که بیشتر در سنین بالای ۴۰ سال اتفاق می افتد، این مشکل به دلایل مختلفی ایجاد می شود که اغلب با مصرف دارو درمان می شود ولی در بعضی موارد خونریزی با دارو برطرف نشده و پزشک مجبور به برداشتن رحم می گردد.
- از دیگر علل هیستروکتومی افتادگی شدید رحم یا مثانه می باشد که با دارو جراحی های معمولی درمان نشود. در این مورد علاوه بر علائم ادراری بیمار دردهای شدید لگنی را نیز تجربه می کند که با انجام جراحی تا حدودی دردها برطرف خواهند شد.
- همچنین دردهای لگنی که به دلایلی مثل واریس یا اختلالات عروقی که در وریدهای لگنی به وجود می آیند، اگر با درارو و مسکن برطرف نشوند، بیمار مجبور به برداشتن رحم می شود که باز هم روشی کاملا نتیجه بخش نیست.
- یکی دیگر از دلایلی که باعث برداشتن رحم می شود بدخیمی ها یا همان سرطان دهانه رحم یا تخمدان می باشد.
- بیماری آندومتریوز نیز در برخی موارد باعث می شود تا پزشک نسبت به برداشتن رحم بیمار اقدام کند
- همچنین در مواردی که دردهای شدید ماهیانه در خانم ها وجود داشته باشد و هیچ نوع درمانی برای آن وجود نداشته باشد تنها راه برداشتن رحم است.
- در عفونت های لگنی که نتوان با آنتی بیوتیک جان بیمار را نجات داد از این روش استفاده می شود.
- بیماری آدنومیوز در زنان میانسال با خونریزی های طولانی و دردهای شدید در زمان قاعدگی همراه است که اگر با دارو درمان نشود باید رحم فرد بیمار برداشته شود.
- در موارد اورژانسی مانند خونریزی شدید بعد از زایمان پزشکان مجبور به خارج کردن رحم می باشند.
خطرات برداشت رحم و تخمدان
برداشتن رحم یا هیستروکتومی روشی تقریبا ایمن می باشد، با این وجود مثل هر نوع عمل جراحی ممکن است خطرات و عوارض را برای بیمار به همراه داشته باشد، از جمله این خطرات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
خونریزی، عفونت، آسیب به اندام های نزدیک به رحم، گسیختگی در یک تومور، گسترش سلول های سرطانی به شکل بالقوه، حفظ و نگهداری سلول های تخمدان که باعث ایجاد علائمی مثل درد لگن در زنان پیش یائسه ادامه می یابد، عدم بارداری در صورتی که هر دو تخمدان برداشته شوند، افزایش ریسک یائسگی زود رس.
عوارض هیستروکتومی
برداشتن رحم برای خانم هایی که در سن یائسگی هستند عوارض چندانی ندارد، اما اگر این موضوع قبل از سنین یائسگی پیش آید، باعث گرفتن شانس بارداری از بیمار می شود و در یائسگی بیمار عوارضی را به همراه خواهد داشت.
در برخی بیماران بعد از انجام این عمل مشکلاتی در میل جنسی وجود داشته است که با مشاوره تا حدودی می توان به بیمار کمک کرد، مشکل میل جنسی در این بیماران بعد از مدتی استراحت و با گذشت حدود دو ماه از زمان جراحی به حالت طبیعی باز خواهد گشت.
بیمار بعد از عمل حدود دو ماه درد هایی خواهد داشت که باید از آن اطلاع یابد، همچنین بیمار تا مدتی نباید اشیاء سنگین بلند کند و رابطه جنسی را تا دو ماه باید کنار بگذارد.
برخی از عوارض احتمالی هیستروکتومی
علاوه بر موارد گفته شده در بالا برداشتن رحم ممکن است برخی از عوارض احتمالی زیر را داشته باشد:
- تشکیل بافت اسکار و چسبندگی های شکمی
- شروع زود رس یائسگی
- عملکرد نا مناسب تخمدان باعث کاهش استروژن و خشکی واژن می شود.
- آسیب به مجاری ادرار در حین جراحی که ممکن است به منظور ترمیم جراحی دیگری نیاز داشته باشند.
- درد در قفسه سینه، تپش قلب
- اسپاسم ماهیچه ها
- بی خوابی و مشکل در خواب
- عفونت های ادراری مکرر و عفونت های قارچی
- بی اختیاری در ادرار
- تاثیرات عاطفی مثل افسردگی،اضطراب و نوسانات روحی
این روش برای زنانی مناسب است که نمی خواهند بچه دار شوند و از روش های دیگر درمانی نتیجه ای نگرفته باشند.
منبع : آرگا
