در حال حاضر در کشورهای مختلفی محصولات غذایی متعددی مانند سویا، ذرت و … به صورت تراریخته مورد کشت قرار می گیرند. منظور از محصولات تراریخته محصولاتی است که از لحاظ ژنتیکی با هدفهایی همچون مقابله با گرسنگی، پیشگیری از فرسایش خاک، افزایش بهره وری و کاهش استفاده از آفت کش ها دستکاری شده اند.
آشنایی با نحوه تشخیص محصولات تراریخته
سازمان بهداشت جهانی تراریخته را این طور تعریف می کند گیاه، جانور یا موجود ذره بینی که از لحاظ ژنتیکی طور تغییر یافته اند که در طبیعت از روش جفتگیری یا نوترکیبی این اتفاق نخواهد افتاد. در دو دهه اخیر تکنولوژی تولید محصول تراریخته در کشورهای توسعه یافته مانند آلمان، فرانسه، ژاپن، استرالیا و حتی کشورهای درحال توسعه مانند چین، هند فیلیپین و … بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
در سراسر دنیا کشت محصولات تراریخته در حال رشد می باشد و محصولاتی مانند ذرت، سویا، کتان و کانولا بیشترین سطح کشت را به خود اختصاص داده اند. محصولاتی که مورد دستکاری ژنتیک قرار گرفته اند هر چند فواید متعددی دارند اما ممکن است با ضررهایی نیز همراه باشند، بنابراین تشخیص محصولات تراریخته از محصولات دیگر نیز دارای اهمیت می باشد. قابل ذکر است که در مورد استفاده از محصولات تراریخته، اظهارنظرهای موافق و مخالف زیادی وجود دارد.
تاثیرات مفید و زیان آور محصولات ترا ریخته
روند روبه رشد جمعیت جهان و افزایش تقاضا برای مواد غذایی سبب بکارگیری روشهای جدید بیوتکنولوژی در تولید محصولات غذایی شده است. در حال حاضر اثرات منفی محصولات تراریخته از نظر علمی و به طور قطعی مشخص نشده است. البته با توجه به اظهار نظر قاطع و صریح سازمان بهداشت جهانی استفاده از محصولات تراریخته مقاومت انسان را به آنتی بیوتیک ها افزایش داده است. بنابراین متخصصین در این حیطه نمی توانند از اثرات احتمالی این محصولات بر سلامت انسان غافل بمانند.
از فواید تولید محصولات تراریخته می توان به کاهش هزینه های تولید، افزایش محصولات غذایی، مقاوم شدن گیاهان خوراکی به آفتها، کاهش مواد حساسیت زا در مواد غذایی گیاهی یا جانوری، بهتر شدن طعم و کیفیت مواد غذایی و … اشاره نمود. همچنین می توان در مناطق لم یزرع گیاهانی که محصول دهی بالایی داشته باشند را به ثمر رساند.
جریان تولید محصولات غذایی تراریخته
در سطح جهان سازمانهایی همچون محیط زیست و کشاورزی که متولی امور بهداشتی می باشند درباره محصولات تراریخته اظهارنظرهای متفاوت و متناقضی دارند. در این میان انتخاب این محصولات در کشورهای مختلف توسط مردم نیز متفاوت است. به طور مثال اروپایی ها که به سلامت و ایمنی مواد غذایی خود بسیار اهمیت می دهند از مصرف مواد تراریخته تا حد زیادی اجتناب می کنند. هرچند تا سال ۲۰۱۴ روند کشت محصولات تراریخته سیر صعودی داشت اما در سال ۲۰۱۵ سطح زیر کشت این محصولات کاهش یافت. به این ترتیب به نظر می رسد به طور عمومی مصرف این نوع محصولات کاهش یابد.
چطور محصولات تراریخته را شناسایی کنیم
ملاحظات صورت گرفته درباره ایمنی محصولات تراریخته منجر به برچسب گذاری این محصولات در سالهای اخیر شده است. اتحادیه اروپا از سال ۱۹۹۷ شرکت ها را ملزم به برچسب گذاری محصولات خود با عنوان تراریخته یا GMO نمود. این انتظار می رود هر کشوری که از مواد غذایی تراریخته یا محصولات غذایی مهندسی شده استفاده می کند برچسب تراریخته را بر روی محصولات ارائه دهد و تشخیص این نوع مواد غذایی به آسانی امکان پذیر باشد. در کشور ما طبق اظهارات رئیس سازمان غذا و دارو در سال ۹۵ دو محصول سویا و ذرت به طور تراریخته یا اصلاح ژنتیک شده در بازار وجود دارند و درج برچسب تراریخته نیز روی این مواد غذایی اجباری گردیده است.
تولید محصولات تراریخته در کشور
درباره تولید این محصولات در کشور آمارهای متناقضی وجود دارد. برخی افراد مدعی هستند در سالهای ۸۳ تا ۸۵ به تولید این محصولات در کشور پرداخته اند و طبق ادعای پژوهشگرانی در این رابطه ۴۷ درصد برنجهای تولیدی و وارداتی را تراریخته دانستند ولی در عمل وزارت جهاد کشاورزی اظهار می دارد که تاکنون مجوزی برای تولید محصول تراریخته صادر نشده است.
منبع : آرگا
