خلسه حالتی بین خواب و بیداری است که بدن از هوشیار ماندن فاصله می گیرد. در این مقاله همه چیز درباره حالت خلسه را مورد بررسی قرار می دهیم و با عالم خلسه بیشتر آشنا می شویم.
خلسه به دو نوع خلسه منفی و خلسه مثبت تقسیم می شود. وارد شدن به خلسه با اینکه هیجان انگیز و جالب است اما خطراتی نیز دارد.آیا شما می دانید خلسه چیست و طی آن چه اتفاقی می افتد؟ شما احتمالا حالت خلسه را کم و بیش در اولین لحظاتی که از خواب بیدار می شوید یا آخرین ثانیه ها قبل از خواب، زمان بیماری و مخصوصا وثتی تب دارید و … تجربه کرده اید، فرو رفتن به حالت نیمه خلسه در موقع گوش دادن به موسیقی مورد علاقه نیز چندان عجیب و غریب نیست. خلسه یک واژه عربی است که معادل فارسی آن را «ربودن» یا «یک بار ربودگی» می دانند، تعاریف مختلفی از خلسه ارائه شده است و روانشناسی، عرفان، شعر و ادب و… هر کدام برداشتی خاص از یان واژه دارند. اگر شما با هیپنوتیزم آشنایی دارید، باید بگوییم که خلسه شباهت های زیادی با هیپنوتیزم دارد. با یان تفاوت اساسی که هیپنوتیزم شدن آگاهانه است اما وارد شدن به خلسه اغلب زمانی اتفاق می افتد که ناآگاهانه باشد. در این مقاله شما با حالت خلسه، علت، انواع و خطرات آن بیشتر آشنا می شوید.
علت خلسه چیست؟
علت خلسه برآیند اتفاقاتی است که برای جسم و روح پیش می آید. در حالت خلسه حواس پنجگانه غیر فعال می شود، فرد به طور کامل از آگاهی فاصله می گیرد و هوشیاری او نسبت به اتفاقات اطراف بسیار کاهش می یابد. ذهن ناخودآگاه فعال می شود و افکار و احساساتی را تجربه می کند که در حالت طبیعی از آن ها آگاهی ندارد.
در دیدگاه عصب شناسی حالت خلسه تغییر در سیستم عصبی بدن است که با توجه به نوع خلسه یعنی مثبت یا منفی بودن آن، دلایل متفاوتی نیز خواهد داشت. در حالت خلسه مثبت، اعصاب پاراسمپاتیک فعال می شود و بدن به حالت آرامش یا ریلکسیشن در می آید. این در حالتی است که حالت آرامش اعصاب پاراسمپاتیک متعلق به خلسه مثبت است. در نوع دیگر خلسه یعنی خلسه منفی، سیستم عصبی سمپاتیک که رد زمان ترس و استرس فعال می شود، به کار می افتد و با تحریک شدید عضلات و اضطراب همراه است. در حالت خلسه مثبت ضربان قلب آرام می شود، امواج ذهنی در شرایط آلفا قرار می گیرد و ذهن کاملا آگاه و بیدار می شود. در این حالت تلقین پذیری نیز افزایش خواهد یافت که می تواند القای مثبت یا القای منفی صورت بگیرد. اگر از منظر عرفانی به حالت خلسه نگاه کنیم متوجه می شویم خلسه حالتی از جذبه و کشش به طرف خداوند است که عارف پس از طی مراحل سیر و سلوک به آن دست می یابد و از عالم ماده جدا می شود، با ابعاد الهی وجود خویش و ذات الوهیت ارتباط برقرار می کند. هر چند خلسه های طبیعی، از بی تعلق بودن و وارستگی روح می باشد. با تکنیک های متافیزیک نیز می توان به خلسه دست یافت.
انواع خلسه
الف) انواع خلسه از نظر عامل به وجود آورنده
- خلسه مرضی: این خلسه تحت تأثیر درد و رنج ناشی از بیماری یا لحظات بعد از بیهوشی به شخص بیماری دست می دهد. خلسه افرادی که هذیان می گویند در دسته خلسه مرضی جای می گیرد.
- خلسه محیطی: قرار گرفتن در محیط تاآشنا و غریب اگر بی نهایت زیبا و یا بسیار وحشتناک و ترس آور باشد، ممکن است برخی از انسان ها را شوکه کند و در حالتی خلسه مانند وارد کند.
- خلسه تلقینی: این نوع خلسه با علم هیپنوتیزم در ارتباط بوده و از طریق القائات کلامی و یا غیر کلامی صورت می گیرد.
- خلسه دارویی: مصرف برخی داروها، مواد روان گردان و هم چنین مواد مخدر موجب می شود که فرد در یک حالت خلسه قرار بگیرد. در این خلسه فرد از خود بی خود می شود و در حالت خوشی کاذب قرار گرفته، محیط و اطراف خود را کاملا فراموش می کند.
ب) انواع خلسه از نظر کیفیت
- خلسه مثبت: این خلسه با آرامش بسیار زیادی همراه است. بدن شخص در حالت آرام و ضربان قلب موزون است. عمیق، آرام و منظم نفس می کشد. سیستم های مختلف بدن در وضعیت عادی خود قرار دارند.
- خلسه منفی: تشویش، دلهره و اضطراب مشخصات خلسه منفی هستند. در این حالت بدن برانگیخته می شود. ضربان قلب بیشتر می شود، فشار خون بالا می رود. تنفس تند و نامنظم می شود، فعالیت دستگاه گوارش کاهش یافته، سیستم دفع ادرار فعال می شود و شخص احساس ادرار خواهد داشت.
چگونه به خلسه وارد شویم
طبق تعاریف مختلف، وارد شدن به حالت خلسه به صورت طبیعی رخ می دهد اما با روش های تلقینی نیز می توان حالت خلسه را تجربه کرد. برای وارد شدن به حالت خلسه به محیطی آرام با نور کم و تهویه مناسب نیاز است. شخص باید قابلیت وارد شدن به این حالت را داشته باشد و به خودش تلقین کند که به خلسه فرو خواهد رفت. این تلقین به تمرکز فکری بالا نیاز دارد، به ان معنا که در طول مدت زمان وارد شدن به حالت خلسه به هیچ چیز دیگری فکر نکند. شخص در جایی آرام و بی حرکت می نشیند یا دراز می کشد. هیچ یک از اندام ها نباید منقبض باشند. سپس حالت بی حس شدن را از نوک انگشتان پا تا سر به خودش تلقین می کند، به یان صورت که تصور می کند اندام هایش هیچ حسی ندارند و بدن سنگین شده است. در همان حالت عمیق و منظم نفس کشیده و اعداد را به صورت معکوس از پنجاه تا صفر می شمارد. شمارش اعداد به آهستگی صورت می گیرد و با هر عدد فرد به خودش تلقین می کند که آرام و آرام تر می شود. پس از آنکه جسم به آرامش رسید، نوبت به ذهن آگاهی می رسد. فرد برای فعال شدن ذهن ناخودآگاه به نقطه روبروی خودش خیره می شود و در حالی که پلک نمی زند، به تصاویر مبهم نقطه روبرو دقت می کند و به صداهای مبهم درونش گوش می کند، فرد می تواند چشمانش را ببندد تا تصاویر را پشت پلک هایش ببیند. مشکل بستن چشم ها این است که شخص ممکن است دقایقی به خواب برود. فردی که شرایط روحی وارد شدن به خلسه را داشته باشد، پس از حدود پانزده تا سی دقیقه تصاویری مشاهده خواهد کرد که مربوط به زمان و مکان دیگری است. کسی که به خلسه وارد شده، برای خارج شدن از حالت خلسه نیاز به تلقین های متضاد یا تلقین های ابتدایی دارد. از انگشت کوچک پا شروع کند، به آرامی آن را تکان دهد و به خودش القا کند که حس به اندام هایش برگشته و بدنش وزن طبیعی خود را دارد، پس از آن بدن که اندکی سرد شده بود، کم کم گرمای طبیعی خود را به دست می آورد.
خلسه چه خطراتی دارد
منبع : آرگا
