آشنایی با سیاره پلوتون و ویژگی های خاص و متفاوت آن

پلوتون، به فرانسوی و یا یا پلوتو، به انگلیسی به معنای خدای اموات دور می باشد، سیاره کوتوله کمربند کویپر در سامانه خورشیدی می باشد که از زمان کشف آن در سال ۱۹۳۰ تا ۲۴ اوت ۲۰۰۶ نهمین سیاره منظومه شمسی محسوب می شد. اما در حال حاضر بنا بر تعریف جدید انجمن بین المللی اخترشناسی به عنوان نخستین نمونه از رده جدید جرم فرانپتونی در نظر گرفته می شود. اگرچه برخی از ستاره شناسان با قراردادن پلوتو در رده سیاره های کوتوله مخالفند و همچنان آن را یک سیاره معمول می دانند. این مقاله به شناخت و آشنایی بیشتر با سیاره پلوتو می پردازد.

همه چیز درباره سیاره پلوتون

منشاء  پلوتون

ابتدا تصور بر این بود که پلوتون یکی از قمرهای نپتون است. اما وجود شباهتهایی بین ترکیبات و مدارهای پلوتو و یکی از قمرهای نپتون به نام تراتیون، نشانگر آن است که احتمالا هر دوی آن ها قبلا در مدارهای مستقلی به دور خورشید حرکت می کرده اند و بعدا سیاره نپتون، تراتیون را به دام انداخته است. اما با اینکه مدار سیاره پلوتو، مدار سیاره همسایه اش را قطع می کند، اما هرگز آنقدر نزدیک نشده که تحت نیروی گرانشی نپتون قرار گرفته و به دام افتد.

گروهی از ستاره شناسان با توجه به شباهتهای میان پلوتون و تراتیون با دیگر اجرام کمربند کوئیپر این طور بیان می کنند که هم قمر تراتیون و هم سیاره پلوتو حدود ۴.۵ میلیارد سال قبل، از این کمربند به بیرون پرتاب شده اند، اما گروهی دیگر با توجه به مدار عجیب و مرکز گریز آن اظهار دارند که ممکن است پلوتون ابتدا قمر یکی از سیارات منظومه شمسی(حتی زمین) بوده که بعد از آن رها شده است.

خصوصیات فیزیکی پلوتون

پلوتو کوچکترین و دورترین سیاره از خورشید بوده و کمترین دما و نیروی جاذبه را میان سیارت دیگر منظومه شمسی دارد. مدار بیضوی شکل این سیاره طولانی ترین مدار در منظومه خورشیدی است. روزهای سیاره پلوتون بسیار تاریک است و طول هر شبانه روز پلوتو(زمانی که سیاره، یک بار حول محور خود می چرخد) معادل ۱۵۳ ساعت زمینی می باشد. ماه این سیاره  که شارون نام دارد، در سال ۱۹۸۷ به طور تصادفی در رصدخانه مونت پالومار کشف شد. شارون در مدار همزمانی توسط پلوتون به دام افتاده و در نقطه ای ثابت به طور مداوم حول آن می چرخد.

به نظر تانگی برتراند پلوتو سیاره عجیبی است که برای درک ویژگی های آن به شبیه سازی و آزمایش نیاز است. مدار این سیاره حول خورشید، گرایش شدیدی دارد و فاصله متوسط آن از خورشید ۵.۹۱۵ میلیارد کیلومتر است که خورشید از آنجا تنها به صورت ستاره ای درخشان دیده می شود. پلوتو از سنگ و یخ تشکیل شده و اندازه اش کوچکتر از قمر زمین است. هنگام نزدیک شدن به خورشید جوی رقیق در اطراف آن شکل می گیرد که با دور شدن سیاره از خورشید یخ می بندد. مدار پلوتو بسیار طولانی بوده و بیشتر از سیارات دیگر نسبت به دایره البروج انحراف دارد.

دمای این سیاره با فاصله ای که از خورشید دارد احتمالا ۲۳۰- درجه سانتی گراد است. روی این سیاره مناطق تیره ای وجود دارد اما نمیتوان با اطمینان بیان کرد که در این مناطق نیتروژن با متان یخ زده وجود ندارد زیرا اگر چنین باشد این احتمال وجود دارد این مناطق اندکی گرمتر از بقیه بخشهای سیاره باشند. در دمای منفی ۲۳۰ درجه یخ همانند سنگی سخت و استوار است. بیشتر گازها بر روی سطح سیاره متراکم و تبدیل به مایع شده و روشنای روز با توجه به فاصله بسیار زیاد از خورشید به معنای روشنایی مدنظر ما زمینی ها نیست.

 قمرهای پلوتون

یکی از دانشمندان ناسا به نام الیوت سفن نش درباره پلوتو اظهار دارد که شارون دارای ۵ قمر بوده که بزرگترین قمر آن شارون نام دارد و چهار قمر دیگر به نام های استیکس، نیکس، کربروس و هیدرا در اطراف این سیاره یخی دیده می شوند. مواد تشکیل دهنده قمر شارون عمدتا از آب منجمد تیره و خود پلوتو از متان منجمد روشن پوشیده شده است این احتمال وجود دارد که مولکولهای متان به خاطر میدان جاذبه قویتر پلوتو از شارون جدا شده و جذب پلوتو شده اند. شارون دارای طول قطری به اندازه نصف قطر پلوتو بوده و ۱۲ درصد جرم منظومه مداری راتشکیل داده است. مانند تمام اجرامی که منظومه مداری دارند، پلوتو و شارون نیز حول یک مرکز جرم مشترک می چرخند.

جو پلوتون

اولین بار در سال ۲۰۱۵ انسانها توانستند سیاره پلوتو، را توسط کاوشگر فضایی ناسا به نام New Horizons (افق های نو) از نزدیک مشاهده کنند. دانشمندان عقیده دارند که سیاره پلوتو دارای چرخه های فصلی نیرومندی می باشد و این چرخه ها گویای برخی خصوصیات عجیب این سیاره هستند. به عقیده تانگی برتراند، یکی از رازهای این سیاره استوای آن است و نوعی اقلیم وجود دارد که اصلا شبیه به زمین و جای دیگری نیست. هیچ یخ نرمی در پلوتو وجود ندارد و تنها یخ معمولی در آن مشاهده شده که لایه ای شبیه به دوده روی آن را می پوشاند. این لایه تحت فتولیز یخ در اثر تابش فرابنفش ایجاد شده است. یخچال بزرگ نیتروژنی موجود در این سیاره وسعتی به اندازه کشور فرانسه داشته و پیش بینی می شود این یخچال بزرگ که به دشت اسپوتنیک معروف می باشد، چندین سال عمر داشته باشد.

 سیاره کوتوله دارای جو یا اتمسفر نازکی بوده که از نیتروزن، متان و مونواکسید کربن تشکیل شده است که این گازها در تعادل سهمی با یخ خود در سطح پلوتو هستند. میزان فشار سطحی این اتمسفر حدود ۰.۶۵ تا ۲.۴ پاسکال است که به صورت تقریبی یک میلیون تا ۱۰۰.۰۰۰ برابر کمتر از فشار جوی زمین است.  گمان می رود مدار بیضی شکل پلوتو در ایجاد این جو اثر مهمی داشته باشد. هنگامی که پلوتو از خورشید دور است، جو آن به تدریج بایستی یخ زده و تحلیل رود. و زمانی که به خورشید نزدیک تر است، افزایش دمای سطح جامد سبب تصعید یخ می شود. اتمسفر پلوتو حدود ۳۰۰ کیلومتر می باشد.

منبع : آرگا