نحوه تکثیر و پرورش گل گلایل و اصولی که برای رشد بهتر این گیاه باید رعایت کنید

گیاه Gladiolus ssp یا همان گل گلایل، به خانواده زنبق (Iridaceae) تعلق دارد و جزو گونه های بومی آفریقای جنوبی و مرکزی و همچنین منطقه مدیترانه ای شامل مناطقی که از کوههای آلپ تا غرب آسیا امتداد دارد، می باشد. در حال حاضر تعدادی از این گونه ها برای کشت تجاری استفاده می شوند. بیشتر کشت این گیاه به لحاظ زیبایی صورت می گیرد. اگر قصد دارید تا در منزل یا مزرعه خود به پرورش این گل پردازید، در این مقاله با نحوه تکثیر و پرورش گل گلایل بیشتر آشنا خواهید شد.

آشنایی با گل گلایل و نحوه پرورش آن

گلایل در سراسر جهان به عنوان گیاه شاخه بریده معروف شده است. نام این گیاه از گلادیوس گرفته شده است که در زبان لاتین به معنای “شمشیر” است و آن را نوعی سمبل نیرو و پیروزی نیز می دانند. این گیاه به طور گسترده ای در مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری و معتدل کشت می شود. گلایل یک ریشه پیاز مانند ظریف دارد که نسبت به سرما بسیار حساس است. دو نوع از این گیاه کشت می شود. نوع استاندارد آن از یک پیاز، یک شاخه با حدود ۳۰ گل تولید می کند و نوع مینیاتور ممکن است از یک پیاز چند شاخه گل دهنده با طول کوتاه و گل های کمتری تولید کند. ارتفاع آن بین ۶۰ سانتی متر  تا ۱.۵ متغیر است. در ایران بیشترین پرورش گل گلایل در شهرهای محلات و دزفول انجام می شود. گونه بومی ایران گلایل وحشی یا Gladiolus persicus نام دارد. گلایل دارای گل های شیپوری با تنوع رنگی فراوان به جز رنگ آبی و سبز(واقعی) است. شکل برگ ها در گلایل شمشیری و ساقه ها به صورت کمانی است که سبب جذابیت این گل شده است. علاوه بر گل های آن از برگهایش نیز در گل آرایی استفاده می شود.

نحوه تکثیر گلایل:

تکثیر این گیاه از طریق پیازهای کوچک ایجاد شده بر روی پیاز اصلی صورت می گیرد. پیازچه گلایل را اوایل فروردین می کارند. در نقاطی که هوا مساعد باشد می توان پیازچه ها را تقسیم کرده و هر قسمت را ۲۰ روز بعد از کشت قسمت اولی بکارند در این حالت برای مدت طولانی تری می توانند گلایل تولید کنند. در ارقام زودرس، حدود ۶۰ تا ۷۵ روز برای گلدهی طول می کشد که از اوایل خرداد گلدهی دارند و ارقام دیررس ۱۱۰ تا ۱۲۰ روز طول دوره گلدهی آنهاست. که تا اواخر پاییز گلدهی می کنند. عواملی چون اندازه پیاز، رقم گلایل، عمق کاشت، تاریخ کاشت، شرایط انبار داری، و شرایط فصلی در پرورش گلایل تاثیر دارند.

چه خاکی برای پرورش گل گلایل مناسب است؟

بهترین خاک جهت پرورش گیاه گلایل خاک های رسی شنی است که در زمستان با کود شیمایی مخلوط شده باشند. در خاک های سبک، باید در پاییز به اندازه کافی با کود گاوی مخلوط شده باشد تا برای کشت بهاره آماده گردد. به محض شروع اولین سرما و یخبندان ساقه های هوایی آن را چند سانتی متر بالای سطح خاک قطع می کنند و روی آن را با برگ خشک می پوشانند در غیر ای صورت باید از زمین بیرون آورده و چند روز در معرض هوا قرار دهند تا رطوبت اضافی آن خارج شده و خشک گردد. سپس در انبار یا اتاقی که از سرما محفوظ است و زیاد گرم هم نیست نگهداری کرد. پیازچه ها را باید به فاصله ۲۵ سانتی متر از هم و به عمق ۱۲ سانتی متر در خاک کاشت.

طریقه کشت گل گلایل

برای کاشت و پرورش گل گلایل، ابتدا بهترین پیازچه را جهت کشت انتخاب کنید. پیازچه های توپر و سالم بهترین غنچه و گل ها را تولید می کنند. سپس در محیط مورد نظر (گلدان، مزرعه و..) شیاری با عمق حدود ۲۰ سانتی متر ایجاد کنید. طول شیار را طوری در نظر بگیرید که بتوانید پیازها را به فاصله حدود ۱۵ سانتی متر از یکدیگر بکارید. سعی کنید فضای کافی برای کشت ۱۰ پیاز گل و داشتن یک جلوه ی خوب، ایجاد کنید. سپس پیازها را به نسبت ۱۰-۱۰-۵ یا ۵-۱۰-۵ کوددهی کنید.

اطمینان حاصل کنید که خاک را به خوبی با کود مخلوط کرده اید. که این کمک می کند تا پیاز دچار سوختگی نشود. یک لایه خاک بدون کود را قبل از قرار دادن پیاز، درون شیار بریزید. آبیاری باید به صورت مرتب صورت گیرد  هرچند به رطوبت زیاد نیز حساس است. همچنین تنش خشکی باعث کوتاه ماندن و دفرمه شدن ساقه گل دهنده و کاهش تعداد گل چه ها می گردد. از لحاظ شرایط نوری به نور فراوان نیاز دارد. هر چه نور کمتر باشد طول خوشه گل کمتر می شود. نور کم، روزهای کوتاه و دمای پایین شبانه روز باعث کاهش تعداد جوانه های گل می شود.

روز بلندی باعث تاخیر در گلدهی می شود اما کیفیت گل را افزایش می دهد. طول روز ۱۲ تا ۱۴ ساعت مطلوب است.  دمای ایده آل برای  پرورش این گل حدود ۲۲ درجه سانتی گراد می باشد. عدم تعادل نوری و دمایی سبب ضعیف شدن گیاه و کوتاه ماندن ساقه گل دهنده می گردد. زمانی که گلایل ها به ارتفاع ۱۵ سانتی متری رسیدند جهت محافظت آن ها از آفت ریشک بال از سمومی که حاوی مالاتیون و کرباریل هستند استفاده کنید. با بلندتر شدن گل ها آن ها را تیرک بندی کنید. گل ها را در ابتدای صبح یا عصر که در تازه ترین حالت خود هستند ببرید.

شرایط نگهداری و پرورش گلایل

خاک : خاک مناسب برای کاشت و پرورش این گل باید دارای PH بین ۶ تا ۶.۵ باشد، خاک ماسب برای این گیاه باید به گونه ای باشد که علاوه بر زهکشی بالا، بتواند رطوبت را از خود عبور دهد، زیرا رطوبت زیاد موجب پوسیده شدن پیاز خواهد شد، به منظور کاشت گلایل, بهتر می باشد که از خاک تازه و ضدعفونی شده استفاده کنید. به طور معمول در ایران از خاک رس و ماسه و مقدار کمی کود حیوانی استفاده می شود.

آبیاری : آبیاری این گیاه باید به طور منظم و مرتب انجام گیرد، این گیاه به میزان رطوبت بالا حساس است، در صورت مشاهده نشانه هایی همچون کج شدن یا کوتاه ماندن ساقه باید بدانید که گیاه به اندازه کافی آب دریافت نکرده است.

دما : میزان رشد این گل از مناطق سردسیر شروع شده و به سمت گرمسیر می رود و دمای مناسب برای رشد آن بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتیگراد می باشد، همچنین باید بدانید که رشد گلایل در دمای ۷ درجه و بالای ۳۰ درجه متوقف می شود.

نور : اگر نور کافی به گیاه نرسد، نابارور می شود و به همان اندازه هر چقدر نور کمتر باشد، طول ساقه های گل دهنده کاهش پیدا خواهد کرد، در فصل هایی که روز ها کوتاه تر هستند، معمولا این گیاه گلدهی کمتری دارد، اما در فصلهایی که روز های بلندتری دارد، شاید گلدهی آن به تعویق افتد ولی گلهایی با کیفیت بهتر خواهد داشت، بهترین زمان برای دریافت نور در ساعت ۱۲ تا ۱۴ روز می باشد.

دوره خواب : زمان مورد نیاز برای خواب گلایل نیز متفاوت است اما معمولا حدوداً ۵ ماه و در دمای ۵ درجه سانتیگراد به خواب نیاز دارد.

گلدهی : معمولا زمان گلدهی گلایل از اوایل خرداد شروع می شود و در صورت دیر گل دادن تا پاییز ادامه می یابد؛ از زمان کاشت تا حدود ۷۰ روز بعد از آن فرصت گلدهی وجود دارد اما در صورتی که گلایل دیررس باشد، ممکن است حدوداً ۱۲۰ روز تا گلدهی گیاه طول بکشد.

بیشتر بدانید:

• کشت گلایل را از اوایل بهار شروع کنید. سپس هر دو هفته چند کاشت جدید انجام دهید. طول دوره رشد و گلدهی گیاه حدود ۷۰ تا ۱۰۰ روز است. این تناوب کشت سبب می شود در طول تابستان هم گل داشته باشید. اگر گل ها در معرض باد قرار گرفتند آن را توسط یک وسیله چوبی قائم نگه داید.
• برای کشت و پرورش گلایل در مزرعه، فاصله پیازها را معمولا بر اساس اندازه شان در ردیف ها تنظیم می کنند. هر چه پیاز درشت تر باشد فاصله روی ردیف و بین ردیف را بیشتر می گیرند. به طور مثال به طور متوسط فاصله روی ردیف را ۲۰ سانتی متر و بین ردیف ها را ۳۰ سانتی متر در نظر می گیرند. عمق کاشت به طور متوسط ۷ تا ۱۰ سانتی متر و حداکثر ۱۵ است.
• جهت کشت در گلدان، پیازها را در گلدان هایی با سایز دهانه ۱۸ تا ۲۰ سانتی متر(در صورت تمایل بیشتر) و با همین نسبت ارتفاع قرار دهید. عمق کاشت هم در حدود ۵ تا ۱۰ سانتی متر است.
• در پرورش گل گلایل، کشت آن به صورت بذر به این دلیل که بوته های حاصل از بذر، زودتر از سه سال گل نمی دهند، معمول نیست. مگر هدف تولید رقمی جدیدی از گلایل باشد.

در پایان ضمن سپاس از همراهی تان در مطالعه مطالب آرگا، امیدواریم خواندن این مطلب برای شما علاقمندان به بخش گل و گیاه سودمند بوده باشد، در صورت تمایل برای آشنایی با انواع پرورش گل و کاشت گیاهان مختلف می توانید در اینجا کلیک کنید.

منبع : آرگا