قبل از اینکه با شیوه تهیه زغال آشنا شوید، قصد داریم در اینجا برخی از موارد مصرف آن را به شما معرفی نماییم؛ زغال چوب مصارف متعددی دارد و معمولا از آن برای سوخت در منقل و یا اجاق استفاده می کنند، از کاربرد های دیگر زغال، در تهیه قلیان می باشد، از جمله کاربرد های سنتی زغال چوب استفاده از آن در تهیه فولاد است و نیز در گذشته برای ساخت باروت نیز کاربرد داشته است.
روش تهیه زغال صنعتی
همانطور که گفتیم، زغال ماده ای سیاه رنگ و اسفنج مانند است که به نوعی می توان آن را کربن خالص دانست. زمانی که چوب و یا برخی اندام های یک جانور می سوزد، در اثر حرارت زیاد، آب و گازهای نهفته موجود در آنها از دست رفته و در نتیجه جسم جامدی برجای خواهد ماند که به آن زغال می گویند. طیقه تهیه زغال چوب به دو صورت است که در زیر، هر دو روش آن را توضیح داده ایم.
در روش اول برای بدست آوردن زغال، لازم است تا مقداری چوب و هیزم را بر روی هم انباشته و آنها را در هوای آزاد آتش بزنند. اگر چه قرن های زیادی است که از این روش در جنگل های اروپا استفاده می کنند، اما این روش معایبی هم دارد، از جمله اینکه در این روش از تهیه زغال، گازهای متصاعد شده از چوب در هوا پراکنده شده و هدر خواهد رفت.
در روش دوم، چوب ها را بعد از جمع آوری، توسط نقاله هایی به کوره های مخصوصی منتقل کرده و آتش می افروزند، سپس دریچه تنور را بسته تا چوب ها در فضایی بسته به تدریج تبدیل به زغال شوند. در اینجا برخلاف روش قبل به منظور استفاده و جلوگیری از هدر رفتن گازهای متصاعد، بخشی تعبیه شده است که از طریق منافذی که به کوره راه دارد، به آنجا هدایت می شود و در آن قسمت گازها به شکل الکل، چوب، استون و اسید استیک در خواهند آمد.
در گذشته برای تهیه باروت از زغال چوب استفاده می کردند، به این دلیل که به صورت عایق عمل می کرده و حرارت را به صورت خیلی ضعیف هدایت می کرده است.
زغالی که امروزه استعمال می شود، همان زغالی است که در جریان جنگ جهانی اول کشف شد، دانشمندان به این مساله پی برده بودند که اگر زغال را در معرض حرارت شدید قرار دهند، نیروی جذب گاز در آن افزایش پیدا خواهد کرد، از زغالی که به این روش تهیه می شد، برای ساخت ماسک ضد گاز مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه این نوع زغال را زغال زنده می نامند.
در حال حاضر، تهیه زغال زنده به این صورت است که بخار بسیار گرمی را از میان زغال عبور می دهند و بدین وسیله سوراخ های اسفنجی آن بیشتر خواهد شد؛ در صورتی که گازهای سمی از میان این نوع زغال عبور کند، مولکولهای گازهای سمی بر روی سطح زغال زنده نشسته و در نتیجه از بین خواهند رفت.
از جمله خواص زغال زنده، این است که می تواند گازهای سمی را به مقدار زیاد جذب کند، اما توانایی آن در جذب اکسیژن اندک می باشد، بنابراین در ماسک های ضد گاز زمانی که به صورت زده می شوند، شخص می تواند به راحتی اکسیژن را دریافت نموده و از تنفس گازهای سمی در امان بماند.
امروزه یکی از مرغوب ترین زغال هایی که تهیه می شود، زغال جهرم می باشد که علت تفاوت این نوع زغال با زغال های دیگر، طریقه بدست آوردن آن می باشد؛ عدم استفاده از آتش مستقیم، عدم استفاده از سوخت های فسیلی و نیز استفاده از شلتوک (پوسته برنج) از سه شیوه تهیه زغال جهرم می باشند که آن را از دیگر زغال ها متمایز کرده است.
روش درست کردن زغال در خانه
در این قسمت می توانید با طیقه تهیه زغال در خانه آشنا شوید، برای این کار لازم نیست حتما چوب مرغوب داشته باشید، بلکه حتی می توانید از تکه های چوب به درد نخور استفاده کنید. توجه داشته باشید که تهیه زغال را حتما در فضای باز انجام دهید. از دیگر وسایلی که برای این کار لازم دارید، یک قوطی فلزی خالی مثل قوطی رنگ، زیرا هم درب آن به طور کامل بسته می شود و هم می تواند به خوبی فشار را تحمل نماید، منقل یا هر روش دیگری برای روشن کردن آتش، گیره، عینک ایمنی و دستکش می باشد.
در ابتدا، قوطی رنگ را از تکه های چوب پر کنید، چوب ها را طوری بچینید که ظرفیت قوطی حداکثر شود.
سپس درب آن را محکم ببندید و به وسیله میخ و چکش سوراخی را بر روی درب قوطی ایجاد نمایید.
در مرحله بعدی آتش منقل را روشن کرده و زمانی که شعله هایش زیادتر شد، قوطی را در وسط آتش قرار دهید. سپس بعد از چند دقیقه از سوراخی که بر روی در قوطی ایجاد کرده اید، دود خارج خواهد شد.
حال زمانی که فشار دود کم شد، یک کبریت روشن را به دهانه سوراخ نزدیک نمایید تا آتش بگیرد، سپس صبر کنید تا آتش خاموش شود، بعد از خاموش شدن، دوباره آن را روشن کنید.
وقتی که مطمئن شدید که دیگر دود به راحتی تبدیل به شعله نمی شود، زغال شما آماده خواهد شد.
در این زمان با مراقبت کامل و رعایت نکات ایمنی، درب قوطی را باز کرده و اجازه دهید تا زغال ها خنک شوند، بنابراین می توانید از آنها استفاده نمایید.
منبع : آرگا