مسجد جامع از جمله زیباترین مکان های دیدنی یزد، است این مسجد دارای ۷ ورودی و زیربنای ۹۸۰۰ متر است بخش هایی از این مسجد کاشی کاری شده است و وجود کتیبه قدیمی نیز بر قدمت آن افزوده است و اطلاعات مهمی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهد. طبق شواهدی که وجود دارد این مسجد از بناهای ارزشمندی است که در دوران صفویان ساخته شده است. در برخی دیگر از کتاب های نیز اینگونه اشاره شده است که این بنا طی دوران مختلفی و د دوران صفویان، تیموریان، آل مظفر و قاجاریان به مرور ساخته شده و بنای آن تکمیل شده است. اولین شخصی که دستور ساخت این مسجد تاریخی را در این شهر صادر کرده است عمرو لیث صفاری است. 
آشنایی با مسجد جامع یزد:
بعد از اینکه لیث صفاری دستور اولیه ساخت این مسجد را صادر کرده است علاالدوله کالنجار نیز از بانیانی بوده است که در سال ۴۷۴ قسمت های دیگری از این مسجد را تکمیل کرده است. بعد از او دخترانی از خاندان کاکویی بخش های بزرگ تری را به مسجد اضافه کرده اند. قدمت این مسجد به قدری است که بخشی از قسمت های قدیمی آن تخریب شده و از بین رفته اند و تنها بنای اعظم از این مسجد برجای مانده است.
بخش اعظم که یکی از قسمت های باقی مانده از بنای مسجد جامع است در دوران مختلفی توسط افراد صاحب منصب مورد مرمت قرار گرفته است و در حفظ این بخش توجه زیادی شده است. کتیبه هایی که در این مسجد یافت شده اند از کتیبه های تاریخ دار هستند که به خوبی تاریخ را نشان می دهند. یکی از این کتیبه ها که در بخش ورودی شرقی آن نصب شده است شامل وقفنامه بنای مسجد است.
همچنین دیگر کتیبه ها و لوح های سنگی نیز در این مسجد یافت شده اند که هر یک دارای اهمیت تاریخی هستند. جدای از تاریخی بودن این بنا می توان آن را از حیث نوع معماری که دارد خارق العاده ترین بنا در دوران گذشته و حال دانست. در معماری این مسجد باشکوه ایوان های مرتفع، گرم خانه، گنبد خانه، شبستان و بخش های مختلف دیگری به کار رفته شده است.
جالب است بدانید اولین بازسازی های این بنا در دوران قاجار شکل گرفته است که در آن بنای ظاهری مسجد دچار تغییرات زیادی شده است و به شکل کنونی آن درآمده است.
این مسجد یکی از مساجد بزرگ و تاریخی در یزد است و به همین دلیل مراسم مختلفی در آن برگزار شده است نام دیگر مسجد جامع یزد مسجد عتیق است که این نامگذاری به دلیل قدمت بالای این مسجد است.
منبع : آرگا
