آزمایش پرولاکتین برای تعیین سطح پرولاکتین خون انجام می گیرد و نیز کسانی که مشکوک به بالا بودن پرولاکتین باشند، انجام این آزمایش برای آنها تجویز می شود. بالا بودن سطح پرولاکتین در خون می تواند با مشکلاتی از قبیل خروج شیر از سینه، تاخیر در زمان پریود، اختلالات بینایی و … همراه باشد.
آشنایی با آزمایش پرولاکتین
آزمایش پرولاکتین یا ازمایش PRL برای اندازه گیری سطح پرولاکتین خون انجام شده و به منظور تشخیص ناباروری و ناتوانی جنسی در مردان، تشخیص ناباروری در زنان و نیز تشخیص تومور تولید کننده پرولاکتین توسط بیمار درخواست می شود. افزایش پرولاکتین در بدن مردان و زنان منجر به بروز اختلالاتی می شود که در زیر به برخی از این موارد اشاره کرده ایم :
افزایش پرولاکتین در زنان موجب اختلال تخمک گذاری، نامنظم شدن دوران قاعدگی و ترشح شیر از پستان در زمانی غیر از بارداری و یا شیردهی می شود و در مردان با اختلالات عملکرد جنسی، ریزش مو و تاخیر در بلوغ همراه است.
برای انجام ازمایش پرولاکتین فرد ازمایش دهنده ملزم به رعایت نکات خاصی است که در زیر به این موارد اشاره کرده ایم.
لازم است قبل از نمونه گیری از انجام هر نوع فعالیت بدنی، ورزش، پیاده روی اجتناب شود.
حداقل تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش تماس جنسی، نزدیکی و تحریک سینه انجام نشده باشد.
در شب قبل از آزمایش لباس راحت و گشاد پوشیده و از پوشیدن لباس های تنگ به خصوص در قسمت سینه و پستان اجتناب نمایید.
زمان مناسب برای آزمایش، هنگام صبح و حداقل ۲ ساعت بعد از بیدار شدن می باشد.
در صورت نداشتن شرایط فوق بهتر است زمان آزمایش پرولاکتین را به روز دیگری موکول نمایید.
مقدار پرولاکتین نرمال در خون مردان و زنان ( بر حسب ng/ml) متفاوت بوده و در مردان بالای ۱۹ سال بین ۲ تا ۲۴ بوده و در زنان بالای ۱۹ سال، ۴ تا ۳۰ می باشد. همچنین در مقدار نرمال پرولاکتین در بدن زنان باردار به ۲۰ تا ۴۰۰ می رسد. در صورتی که که بر حسب واحد (mIU/l) باشد، مقادیر بین ۳۰ تا ۶۰۰ طبیعی می باشد.
مراحل انجام آزمایش :
قبل از انجام آزمایش رعایت برخی از نکات ضروری می باشد، از جمله اینکه تمام مواد و نمونه ها را به درجه حرارت اتاق رسانده و به خوبی تکان داده تا یکنواخت شود. به محض شروع آزمایش، همه مراحل بدون هیچ وقفه ای انجام پذیرد. برای هر نمونه از نوک سمپلر یکبار مصرف استفاده کنید. بعد از اضافه کردن محلول متوقف کننده، جذب نوری چاهک ها حداکثر تا نیم ساعت قابل رؤیت می باشد. به منظور کسب نتایج بهتر آزمایش، شست و شوی چاهک ها به طور کامل صورت گیرد و تخلیه چاهک به شورت کامل صورت گیرد. یکی از فاکتورهای مهم برای بدست آمدن نتیجه بهتر از آزمایش، زمان انکوباسیون مناسب می باشد. از این رو توصیه می شود قبل از شروع آزمایش تمامی مواد و محلولهای مورد نیاز را آماده کرده و درب محلولهای مورد نیاز را باز کرده تا وقفه ای در انجام آزمایش پیش نیاید و نتیجه بهتر حاصل شود.
در اولین مرحله، چاهک های مورد نظر را انتخاب کنید و دیگر چاهک ها را به همراه نمگیر داخل کیسه مخصوص برای نگهداری پلیت قرار دهید و درپوش آن را بگذارید.
استاندارد ها را برحسب مقدار غلظت آنها بچینید.
از بالا تا پایین ستون شماره ۱ میکروپلیت، به ترتیب غلظت از هر استاندارد به مقدار ۵۰ لاندا را در داخل چاهک ها بریزید.
در ادامه استانداردها در هر چاهک، مقدار ۵۰ لاندا از سرم کنترل را به درون چاهک بریزید.
در ادامه کنترل ها، مقدار ۵۰ لاندا از نمونه هر بیمار را داخل هر چاهک بریزید.
سپس مقدار ۱۰۰ لاندا از آنزیم کنژوگه را در داخل کلیه چاهک ها ریخته و به مدت ۱۵ ثانیه، پلیت را تکان دهید تا محتویات درون چاهک ها به خوبی مخلوط شوند و آنگاه درپوش چاهک ها را به وسیله برچسپ مخصوص پلیت بپوشانید و چاهک ها را به مدت نیم ساعت در درجه حرارت اتاق انکوبه نمایید.
در مرحله بعد، ۱۰۰ لاندا از محلول رنگزا (CHROMOGEN-SUBSTRATE) به هر چاک اضافه کنید و چاهک ها را در مدت ۱۵ دقیقه در درجه حرارت اتاق و در فضای تاریک انکوبه نمایید.
با افزودن ۱۰۰ لاندا محلول متوقف کننده به هر چاهک، ادامه واکنش های آنزیمی را متوقف کنید.
به منظور سنجش جذب نوری چاهک ها می توانید از دستگاه الایزاریدر با فیلتر ۴۵۰nm استفاده کنید. ( از فیلتر ۶۳۰nm به عنوان فیلتر رفرانس استفاده شود)
دلیل بالا بودن جواب ازمایش پرولاکتین
در صورتی بالا بودن بیش از حد مقدار هورمون اندازه گیری شده در این آزمایش به آن هایپرپرولاکتینمی می گویند و همانطور که گفتیم وضعیتی است که در آن میزان هورمون پرولاکتین خون بیش از حد طبیعی می باشد.
عملکرد مهم پرولاکتین در بدن خانوم ها، فعال کردن روند تولید شیر پس از زایمان می باشد. از این رو طبیعی است که در دوران بارداری میزان پرولاکتین خون مادر بالا است.
همچنین پرولاکتین می تواند بر میزان تولید استروژن و تستوسترون (هورمون های جنسی) در بدن نیز تاثیر بگذارد.
شرایط انجام آزمایش
- هنگام انجام ازمایش پرولاکتین تا ۱۲ ساعت قبل از آن باید از مصرف مولتی ویتامین ها و مکمل های غذایی حاوی ویتامین B7 خودداری کنید.
- ۳ ساعت قبل از انجام آزمایش و نمونه گیری از خواب بیدار شوید.
- نیم ساعت قبل از انجام آزمایش در داخل آزمایشگاه حاضر باشید تا استرس نداشته باشید.
- تحریک پستان نباید شب قبل از آزمایش انجام گیرد.
- از پوشیدن لباس های تنگ و یا سوتین در شب قبل از انجام آزمایش خودداری کنید.
- در شب قبل از آزمایش، خواب کافی (۶ الی ۸ ساعت) داشته باشید.
- همچنین از مصرف دارو های متیل دوپا، استروژن، مورفین و کلرپرومازین پیش از انجام آزمایش اجتناب کنید.
رابطه پرولاکتین و باروری
گاهی مواقع بالا بودن سطح پرولاکتین، موجب ناباروری زنان می شود. تومور های پرولاکتینوما با تحت فشار قرار دادن غده هیپوفیز مانع تولید هورمون ها می شوند که در این صورت کم کاری هیپوفیز اتفاق می افتد و این مشکل در خانوم ها موجب ناباروری شده و در مردان موجب کاهش میل جنسی و ریزش مو های بدن خواهد شد.
هایپرپرولاکتیونوما، بارداری را برای خانوم ها سخت کرده و در تولید هورمون های استروژن و پروژسترون به طور طبیعی، وقفه ایجاد خواهد کرد، در نتیجه تخمدان ها به شکل نامنظم تخمک آزاد کرده یا اینکه این کار را متوقف می کنند.
استفاده از درمان های پرولاکتینوما و دیگر دارو ها موجب باروری اغلب خانوم ها می شود، حال برای درمان باید سریعا به پزشک مراجعه کنید، ضمن اینکه می توانید برای برداشتن همه تومور یا بخشی از آن اقدام کنید.
منبع : آرگا