اگرچه فصل بهار به عنوان یک فصل پرانرژی و نشاط شناخته می شود ولی بیشتر افراد در این فصل احساس کسلی و خستگی دارند. به نوعی افسردگی بهاری پیدا می کنند. در این مطلب با علت، علائم و روش های مقابله با این حالت آشنا می شوید.
علت، علائم و روش مقابله با افسردگی بهاری
عوامل محیطی مثل تغییر فصول می توانند بر روحیات انسان تاثیر منفی گذاشته و منجر به بروز اختلالاتی مثل افسردگی بهاری شوند. تغییر فصل با ایجاد بی نظمی در تایم خواب، به هم زدن ریتم خواب بر سیستم عصبی هم تاثیر می گذارد.
حساسیت های فصلی یا افسردگی فصلی هم ممکن است در هر فصلی از جمله بهار رخ دهند. افسردگی فصل بهار نسبت به افسردگی زمستانی و افسردگی تابستان بیشترین تاثیر را بر روح و روان افراد می گذارد و اغلب از روزهای اول بهار شروع و تا اواخر فصل تداوم دارد.
این افسردگی به جنسیت ربطی نداشته و در مرد و زن مشاهده می شود ولی معمولا در خانم ها و در سنین ۱۸-۳۰ سالگی بیشتر رخ می دهد. به این ترتیب اگرچه فصل بهار را فصل سرزندگی و شادابی تلقی می کنند ولی اغلب افراد در این فصل احساس کسل بودن و خستگی را تجربه می کنند.
این حس تا حدودی طبیعی است زیرا با تغییر فصل تغییرات هورمونی هم در بدن رخ می دهد. در صورتی که این حس بی حوصلگی و نبود انگیزه برای انجام امور بیش از حد شود و خلق و خو تحت تاثیر بسیاری قرار گیرد یک زنگ خطر برای تشدید افسردگی است. در ادامه بیشتر در مورد افسردگی بهاری صحبت می کنیم.
علت افسردگی در فصل بهار
با وجود تحقیقات مختلف دانشمندان هنوز دلایل قطعی برای ایجاد افسردگی فصلی به ویژه فصل بهار پیدا نکرده اند ولی احتمالاتی مبنی بر ارتباط این افسردگی ها با تغییرات هورمونی وجود دارد. برخی عقیده دارند تغییر در میزان نور دریافتی از خورشید در فصول مختلف می تواند بر خلق و خوی افراد تاثیرگذار باشد.
در این بخش به برخی علل بروز افسردگی در فصل بهار اشاره می شود:
افزایش سطح هورمون ملاتونین
ملاتونین اسم یک هورمون در مغز است که هنگام شب در پاسخ به تاریکی ترشح می شود و نقش موثری در خواب دارد. این هورمون در کمک به زمان بندی ریتم های شبانه روزی هم نقش دارد و با ازدیاد سن میزان تولید این هورمون در بدن کاسته می شود.
در فصول سرد سال که مدت زمان شب از روز طولانی تر است، میزان ترشح این هورمون بیشتر می شود. بنابراین وقتی فصل تغییر می کند و ریتم شبانه روز جابجا می شود این میزان هورمون اضافه در بدن سبب بروز برخی علائم مثل خواب آلودگی، بی حوصلگی یا حتی بدخلقی در افراد می گردد.
این اختلالات اکثرا در فصل بهار مشاهده می شود و از علل اصلی افسردگی در بهار تغییرات هورمون ملاتونین گزارش شده است.
کاهش سطح هورمون سروتونین
هورمون سروتونین یکی از هورمون های مهم در بدن است که نقش موثری در عملکرد سلول های مغز دارد. این هورمون به عنوان هورمون شادی شناخته می شود و ارتباط مستقیمی با احساس غم، ناراحتی و به طور کلی خلق و خو دارد.
در ضمن سرتونین به عنوان انتقال دهنده پیام عصبی به مغز هم عمل می کند. برخورد نور خورشید با جشم سبب انتقال پیام عصبی به مغز و رها سازی سرتونین در بافت های عصبی می گردد. از این رو در فصل بهار به دلیل ابری بودن هوا و بارندگی های مختلف که نور خورشید کمتری دریافت می شود میزان هورمون سرتونین در بدن نیز کاهش یافته و اختلالات روحی بروز می یابد.
علائم افسردگی در فصل بهار
افسردگی در فصل بهار نیز مثل انواع افسردگی ها یا برخی اختلالات روان دارای علائمی است که همه این نشانه ها در یک فرد بروز پیدا نمی کند. از جمله علائم افسردگی بهار عبارت است از:
- کاهش میزان انرژی: نخستین واکنشی که در افسردگی بهاره مشاهده می شود کاهش سطح انرژی می باشد. احساس خستگی مداوم در طی روز، عدم توانایی در انجام امور و کمبود انرژی فعالیت های روزانه را هم مختل می کنند.
- ایجاد حس بی قراری و اضطراب به صورت دائمی در بیشتر افراد مبتلا به افسردگی فصلی مشاهده می شود.
- از بین رفتن علاقه و میل به انجام کارها نیز از علائم افسردگی فصلی است. به طوری که فرد در انجام کارهای روزمره شوق و علاقه ای ندارد.
- کاهش یا افزایش اشتها هم از علائم افسردگی بهار است که در فرد بروز می یابد. این که فرد دچار کاهش یا افزایش اشتها شود به مکانیسم بدن او مربوط است و در تمام افراد یکی نیست.
- معمولا افراد به دلیل تغییر هورمون خواب دچار اختلال در خواب می شوند. این اختلال از علائم رایج افسردگی در بهار بوده و به طور مستقیم با سایر علائم هم مرتبط است.
چگونه با افسردگی بهار مقابله کنیم؟
افسردگی در فصل بهار هر چند کمتر شناخته شده می باشد، ولی می تواند بر اکثر افراد تاثیر داشته باشد. با رعایت برخی نکات می توان از بروز این افسردگی پیشگیری و به نوعی شدت آن را کاهش داد. در ادامه به راهکارهایی برای مقابله با این حالت اشاره می شود:
- سعی کنید بیشتر در معرض نور خورشید قرار داشته باشید. صبح ها پیاده روی کنید، برای فعالیت های بیرون از منزل برنامه ریزی داشته باشید و نور درمانی هم موثر است.
- رژیم غذایی سالمی را پیروی کنید. به این ترتیب آب کافی بنوشید، غذاهای سرشار از ویتامین دی استفاده و از میوه و سبزیجات فراوان غافل نباشید.
- برنامه خواب منظمی داشته باشید و برای تجربه خواب بهتر محیط خواب تاریک و آرامی انتخاب کنید.
- فعالیت های بدنی منظم برنامه ریزی کنید و به ورزش هایی بپردازید که از آن لذت می برید.
- سعی کنید روابط اجتماعی خود را تقویت نمایید. بیشتر با خانواده و دوستان وقت بگذرانید و در فعالیت های گروهی شرکت نمایید.
- از تکنیک های آرام سازی کمک بگیرید. از جمله این تکنیک ها می توان به یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق، نوشتن روزانه یا پرداختن به هنر مورد علاقه اشاره کرد.
- در صورتی که علائم افسردگی شدید بوده و با روش های اشاره شده بهبود حاصل نمی شود حتما به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.
منبع : آرگا
