متاستاز استخوان شرایطی است که سلول های سرطانی از تومور اصلی جدا شده و از طریق خون به استخوان ها منتقل می شوند. تقریبا همه سرطان ها به استخوان گسترش یافته و متاستاز ایجاد می شود. برای دانستن علت، علائم و درمان متاستاز استخوان با ما همراه باشید.
علت، علائم و درمان متاستاز استخوان
متاستاز یا متاستازیس استخوان برای توصیف تومورهایی است که از دیگر بافت های سرطانی بدن سرچشمه گرفته و به استخوان می رسند. تقریبا همه سرطان ها می توانند به استخوان گسترش یافته و اصطلاحا متاستاز ایجاد شود. ولی در برخی سرطان ها مانند سرطان سینه، سرطان کلیه، سرطان ریه، سرطان پروستات و سرطان تیروئید این وضعیت احتمال بیشتری دارد. در ادامه به علت، علائم و راه های درمان متاستاژ استخوان می پردازیم.
علائم متاستازیس استخوان
شایان ذکر است که این عارضه گاهی مواقع هیچ علامتی ندارد ولی در حالت کلی با علائم زیر همراه می شود:
درد استخوان
نخستین و مهمترین نشانه سرطان، درد استخوان است که به ممکن است پایدار نبوده و مقطعی باشد. به طور مثال در مقطعی از زمان ایجاد و چند ساعت بعد از بین می رود. روش های بسیاری برای درد ناشی از این حالت وجود دارد. درمان با توجه به نوع سرطان و ضمنا تعداد و محل های متاستاز استخوان بستگی دارد.
در مواقعی دارو برای متوقف کردن اثرات سرطان اصلی روی استخوان تجویز می شود و گاهی درمان های موضعی مثل پرتو درمانی یا جراحی به تسکین درد کمک می کند.
شکستگی استخوان
شکستگی ممکن است با افتادن یا جراحت فرد روی دهد. حتی یک استخوان ضعیف هم می تواند در طول فعالیت های عادی بشکند. این شکستگی اغلب سبب درد ناگهانی و شدید می شود. شکستگی ها غالبا در استخوان های بلند بازو و پاها و استخوان های ستون فقرات روی می دهد. به طور مثال درد ناگهانی در وسط کمر ممکن است به معنی شکستن استخوان در ستون فقرات باشد.
در این شرایط داروهایی برای تقویت استخوان تجویز می شود که به جلوگیری از شکستگی کمک می کند. اگر اشعه ایکس نشان دهد که بازو یا پای فرد شکسته شده احتمالا از جراحی برای قرار دادن میله فلزی در قسمت ضعیف استخوان استفاده شود.
سطح بالای کلسیم خون
هنگامی که سلول های سرطانی به استخوان برسند کلسیم بیش از حد استخوان به جریان خون وارد می شود. سطح بالای کلسیم خون موجب مشکلاتی از جمله یبوست، دفع مکرر ادرار، احساس سستی یا خواب آلودگی، احساس تشنگی و نوشیدن مایعات زیاد، ضعف عضلانی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، بی حسی،گیجی، نارسایی کلیه، دردهای عضلانی و فلج می شود.
درمان این شرایط شامل مقادیر زیادی مایعات داخل وریدی جهت محافظت از کلیه های آسیب دیده و تجویز دارو برای کاهش سریع سطح کلسیم خون می باشد. وقتی سطح کلسیم به حالت نرمال برگشت درمان سرطان به جلوگیری از افزایش مجدد کلسیم کمک خواهد کرد.
فشرده سازی نخاع
باید اشاره کرد سرطانی که در استخوان پشت بدن ایجاد می شود می تواند به نخاع فشار آورد. یکی از نخستین علائم فشردگی نخاع، درد پشت یا گردن است. اگر فشردگی نخاع سریع درمان نشود فرد ممکن است فلج شود. بازوها، پاها و نخاع گردن تحت تاثیر فشرده سازی نخاع هستند.
فشردگی طناب نخاعی به صورت کمردرد، بی حسی پاها یا شکم، از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع، ضعف پاها یا مشکل در حرکت دادن پاها می باشد. در صورت مشاهده این علائم سریعا به پزشک مراجعه شود. اگر سرطان به تازگی به نخاع فشار وارد کرده درمان به جلوگیری از فلج و کاهش درد کمک می کند.
پرتو درمانی به عنوان بخشی از درمان به کار می رود و گاهی مواقع داروی استروئید یا کورتیکواستروئید استفاده می شود. در صورتی که نخاع نشانه هایی از آسیب را نشان می دهد جراحی فوری و سپس پرتودرمانی ممکن است بهترین روش درمانی باشد.
علت بروز متاستازیس استخوان
هنوز مطالعات با قطعیت نمی توانند عنوان کنند که چه عاملی سبب مهاجرت بخشی از سلول های سرطانی به سایر نواحی بدن می شود. استخوان از سلول های استئوبلاست و استئوکلاست تشکیل شده است.
وقتی که سلول های سرطانی به استخوان گسترش یابند در عملکرد این سلول ها اختلال به وجود آمده و عملکرد آن ها مسدود یا تسریع می یابد. در این شرایط استخوان یا بیش از حد شکسته می شود یا بیش از حد ساخته می شود. هر یک از این تغییرات می تواند سبب کاهش استحکام استخوان ها گردد.
تشخیص و درمان متاستازیس استخوان
تشخیص متاستازیس از طریق تصویربرداری اغلب صورت می گیرد. در انواع مختلفی از عکسبرداری این عارضه قابل شناسایی است. پزشک ممکن است در تصویر اشعه ایکس، سی تی اسکن یا اسکن استخوان به متاستاز سلول های سرطانی پی ببرد.
درمان این عارضه ممکن است شامل روش های شیمی درمانی، پرتو درمانی، ترکیبات هدفمند و در مواردی جراحی باشد. لازم به ذکر است یکی از موارد مهمی که می تواند طول عمر بیمار درگیر با متاستاز را تعیین کنید تشخیص این عارضه در مراحل اولیه است. تشخیص زودهنگام امکان کنترل آن را بیشتر کرده و طول عمر فرد هم بیشتر خواهد شد.
شایان ذکر است که متاستازیس در کودکان نیز ممکن است روی دهد و بیشتر استخوان های لگن، ران و بازو را درگیر می کند. نشانه هایی مانند خستگی، بی حالی شدید و درد از علائم این نوع متاستاز می باشد. ضمنا مطالعات نشان می دهد متاستازیس در بیماران مبتلا به سرطان های ریه، سینه و پروتسات بیشتر از دیگر انواع سرطان رخ م یدهد.
البته در بیماران کمتر از ۲۵ سال ، سرطان غدد درون ریز و بافت نرم بیشتر سبب بروز متاستاز استخوان می گردد. تقریبا همه انواع سرطان می توانند به استخوان منتقل و سبب متاستازیس شوند. در حقیقت استخوان سومین بافتی است که میزبان سلول های سرطانی نشات گرفته از دیگر بافت ها می گردد.
گفته شده تقریبا ۷۰ درصد افراد مبتلا به سرطان پیشرفته سینه یا پروستات این عارضه را تجربه می کنند. در این راستا رادیو داروها جهت افراد مبتلا به متاستازیس متعدد تجویز می شود که به کنترل درد ناشی از این عارضه کمک می کند. شیمی درمانی و هورمون تراپی هم از دیگر درمان های مربوط به متاستازیس استخوان می باشد.
منبع : آرگا
