داروی آسپاراژیناز با محدود کردن سلول های سرطانی به کند کردن رشد آن ها کمک کرده و می تواند اثربخشی شیمی درمانی را بهبود دهد. در این مطلب اطلاعات دارویی بیشتری از آسپاراژیناز ارائه می شود با ما همراه باشید.
موارد مصرف و روش استفاده داروی آسپاراژیناز
داروی آسپاراژیناز به گروهی از داروها به اسم آنزیم ها تعلق دارد که با کاهش سطح آسپاراژین اسید آمینه لازم جهت رشد و بقای سلول های سرطانی عمل می کند. آسپاراژیناز با محروم ساختن سلول های سرطانی از آسپاراژین رشد آن ها را کند نموده و عوارض شیمی درمانی را بهبود می دهد.
آسپاراژیناز یکی از داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی سرطان بوده و در درمان برخی انواع سرطان خون کارایی دارد. این دارو برای افراد بالای ۴ ماه تجویز می شود. در ادامه اطلاعاتی در مورد موارد مصرف، روش استفاده، عوارض جانبی و تداخلات دارویی آسپاراژیناز ارائه می شود.
موارد مصرف آسپاراژیناز چیست؟
از آسپاراژیناز برای درمان انواع خاصی از سرطان، بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد و لنفوم لنفوبلاستیک استفاده می شود. این دارو با محدود کردن رسیدن مواد مورد نیاز به سلول های تومورال و کند نمودن رشد آن ها عمل می کند.
مکانسیم اثر آسپاراژیناز چگونه است؟
آسپاراژیناز با تقلیل آنزیمی سطح اسید آمینه آسپاراژین در بدن عمل می کند. سلول های سرطانی بخصوص سلول هایی که در لوسمی حاد برای رشد و بقای خود به منابع خارجی آسپاراژین اتکا دارند. آسپاراژیناز با تجزیه آسپاراژین به اسید آسپارتیک و آمونیاک باعث می شود آسپاراژین مورد نیاز سلول های سرطانی کاهش یابد.
این کاهش آسپاراژین، قدرت سلول های سرطانی را برای سنتز پروتئین ها مهار کرده و در نهایت به مرگ آن ها منجر می شود.
نحوه مصرف آسپاراژیناز به چه صورت است؟
آسپاراژیناز به شکل عضلانی، زیر جلدی یا وریدی توسط متخصص و معمولا در بیمارستان تزریق می شود. دوز مصرفی طبق شرایط پزشکی و پاسخ به درمان می باشد. ممکن است پزشک برای پیشگیری از واکنش های آلرژیک، داروهای دیگری هم تجویز نماید.
اگر پزشک تجویز دیگری انجام نداده هنگام استفاده از این دارو مایعات فراوان بنوشید.
آسپاراژیناز چه عوارض جانبی دارد؟
از عوارض جانبی احتمالی این دارو عبارت است از:
- سردرد
- درد یا تورم در محل تزریق
- حالت تهوع و استفراغ
- گرفتگی عضلات شکم
- از دست دادن اشتها
- کمبود انرژی یا خواب آلودگی
حالت تهوع و استفراغ ممکن است شدید باشد و در برخی مواد به داروهای ضد تهوع نیاز شود. بنابراین اجتناب از مصرف غذا قبل از تزریق دارو می تواند به رفع حالت تهوع و استفراغ کمک کند. تغییر در سبک غذایی مثل خوردن چندین وعده غذایی کوچک یا محدود نمودن فعالیت به کاهش برخی اثرات کمک می کند.
در صورت شدید شدن و تداوم عوارض جانبی سریعا به پزشک مراجعه شود. اما به خاطر داشته باشید پزشک معالج این دارو را به خاطر فواید بیشتر آن نسبت به عوارض برای شما تجویز کرده است. اکثر افراد با تزریق آسپاراژیناز عوارض جانبی جدی تجربه نمی کنند.
در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی نادر زیر سریعا به پزشک مراجعه شود:
- درد شدید معده به همراه تهوع و استفراغ
- تغییرات خلقی و ذهنی
- لرزش
- گرفتگی عضلات
- درد مفاصل و تورم دست و پا
- زردی چشم و پوست
- خونریزی غیر طبیعی
- کبودی و خونریزی بینی
- علائم قند خون بالا مانند تشنگی غیر نرمال و تکرر ادرار
- تب غیر طبیعی
- تغییرات بینایی
- سردرد شدید و سرگیجه
- غش و تشنج
- درد شدید قفسه سینه
آسپاراژیناز می تواند قدرت بدن در مقابله با عفونت را کاهش دهد. در صورت بروز علائم عفونت مثل تب، لرز، زخم دهان و لب و گلو درد مداوم به پزشک مراجعه کنید. واکنش آلرژیک جدی به آسپاراژیناز به ندرت روی می دهد. با این وجود اگر تحریکات پوستی، خارش، تورم زبان و گلو، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی روی داد سریعا به پزشک مراجعه شود.
موارد احتیاط و منع مصرف آسپاراژیناز کدامند؟
از جمله موارد احتیاط و منع مصرف این دارو عبارت است از:
- در صورت حساسیت به ترکیبات آسپاراژیناز یا هر نوع آلرژی دیگری قبل از تزریق پزشک را در جریان قرار دهید.
- پیش از تزریق دارو سابقه پزشکی خود بخصوص بیماری کبدی و پانکراتیت را به پزشک اطلاع دهید.
- آسپاراژیناز ممکن است سبب سرگیجه شود. استفاده از ماریجوانا یا الکل سرگیجه را تشدید می کند.
- تا موقعی که از بی خطر بودن کارهایی مثل رانندگی و هرکاری به هوشیاری نیاز دارد مطمئن نشده اید از انجام آن ها بعد از تزریق این دارو خودداری کنید.
- بدون مشورت با پزشک واکسیناسیون انجام ندهید و از تماس با افرادی که اخیرا واکنش آنفولانزا یا فلج اطفال را از طریق بینی دریافت کرده اند اجتناب کنید. دست ها را خوب شستشو داده تا عفونت شیوع نیابد.
- زمان استفاده از اشیای تیز مانند تیغ یا ناخن گیر با احتیاط عمل کرده و برای کاهش احتمال کوفتگی و آسیب دیدگی از فعالیت هایی مثل ورزش پرتماس خودداری کنید.
- در صورت بارداری یا قصد بارداری قبل از تزریق این محلول آن را به پزشک اطلاع دهید. هنگام استفاده از آسپاراژیناز بارداری ممنوع است. زیرا به نوزاد آسیب می زند.
- حداقل سه ماه بعد از قطع درمان از اشکال قابل اطمینان کنترل بارداری استفاده شود.
آسپاراژیناز با کدام داروها تداخل دارد؟
همانطور که می دانید تداخل دارویی می تواند نحوه عملکرد دارو را تغییر دهد و خطر بروز عوارض جانبی جدی را بیشتر نماید. از این رو بهتر است اسم همه داروهای مصرفی خود از جمله با نسخه یا بدون نسخه را به پزشک اطلاع دهید. بدون تایید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید.
به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید. مصرف این محصول می تواند نتایج برخی آزمایشات را تغییر بدهد. بنابراین به پرسنل آزمایشگاه مصرف این دارو را اطلاع دهید. افرادی که دارای حساسیت مفرط شناخته شده یا واکنش آلرژیک شدید قبلی به دارو می باشند نباید از این دارو استفاده کنند.
بیماران با سابقه پانکراتیت نباید از آسپاراژیناز استفاده کنند. این دارو به صورت محلول شفاف در ویال یا سرنگ برای تزریق استفاده می شود. مصرف همزمان آسپاراژیناز و منوترکسات می تواند خطر مسمومیت کبدی را بیشتر نماید.
وقتی این داروها با هم استفاده شوند نظارت دقیق بر عملکرد کبد الزامی است. آسپاراژیناز همچنین می تواند اثربخشی داروی مرکاپتوپورین را کاهش دهد. تنظیم دوز یا استراتژی های درمانی جایگزین ممکن است نیاز باشد. از دیگر داروهایی که آسپاراژیناز با آن تداخل دارد داروهای ضد انعقاد می باشد.
آسپاراژیناز ممکن است اثرات داروهای ضد انعقاد را بیشتر کرده و خطر خونریزی افزایش یابد. وقتی این داروها با هم مصرف می شوند نظارت دقیق بر فاکتورهای انعقاد توصیه شده است.
منبع : آرگا
