شیمی نساجی به شیمی و کاربرد آن در مهندسی نساجی و موضوعات وابسته به آن می پردازد. این گرایش رشته مهندسی نساجی با مواردی نظیر رنگ، چاپ و تکمیل کالای نساجی در ارتباط است. برای آشنایی بیشتر با این گرایش در ادامه به معرفی رشته شیمی نساجی می پردازیم.
معرفی رشته شیمی نساجی
در گرایش شیمی نساجی به موضوع دانش شیمی و کاربرد آن در مهندسی نساجی و موضوعات وابسته به آن پرداخته می شود. مواد شیمیایی و فرایندهای آن در تولید الیاف مصنوعی، آماده سازی و از بین بردن مواد زاید از الیاف طبیعی، کامل کردن کالای نساجی و رنگرزی نقش موثری ایفا می کند.
معمولا بعد از اتمام کارشناسی دانشجویان دانشکده نساجی برای ادامه تحصیل می توانند گرایش شیمی نساجی و رنگ را انتخاب کنند. شیمی نساجی یکی از گرایش های مهندسی نساجی بوده که به مواردی نظیر رنگ، چاپ و تکمیل کالای نساجی در ارتباط است.
برای تحصیل در این رشته کارهای آزمایشگاهی بسیاری انجام می شود. باید سعی کرد دانش شیمی به ویژه شیمی آلی را در این گرایش تقویت کرد. در ادامه بیشتر پیرامون این رشته صحبت می کنیم.
شیمی نساجی و رنگ
همه در طی روز از منسوجات رنگی مختلفی استفاده می کنند. گرایش شیمی نساجی به شیوه رنگرزی الیاف و ایجاد طرح های متنوع روی نخ، پارچه و دیگر منسوجات می پردازد. در این گرایش، تئوری های رنگرزی آموزش داده می شود و با انواع مواد رنگی و کارایی هر یک برای انواع الیاف آشنا می شوید.
همچنین شیوه کار با انواع ماشین آلات رنگرزی را می آموزید. در این گرایش انواع و اقسام مواد شیمیایی، رنگ های ویژه نساجی و تاثیرات آن ها از نزدیک را مشاهده می کنید. در ترم های پایانی دروسی مثل علم رنگ و شیمی رنگ نیز باید گذرانده شود.
همچنین چند واحد کارگاه ریسندگی و بافندگی، تعدادی آزمایشگاه رنگرزی هم باید بگذرانید. حس جالبی خواهید داشت وقتی پارچه سفید را به یک پارچه رنگی تبدیل می کنید. کامل کردن کالای نساجی از جذابیت های دیگر این گرایش است.
هر عملیاتی که سبب بهبود خواص کالا یا راحت تر شدن انجام فرایندهای بعدی روی پارچه گردد با عنوان تکمیل شدن کالای نساجی شناخته می شود. البته برخی رنگرزی را نیز جزو آن می دانند. از جذابیت های این حوزه می توان به تولید لباس های مختلف با خواصی مانند ضد آتش، ضد آب، ضد باکتری و … اشاره نمود.
چاپ کالای نساجی که زیر مجموعه فرایند رنگرزی است قسمت مهم این صنعت را به خود اختصاص می دهد. امروزه کمتر کسی از لباس طرحدار استقبال نمی کند و اکثر کارخانه و کارگاه های کوچک در این زمینه فعالیت می کنند. می توانید با سرمایه کمی خودتان در زمینه چاپ روی منسوجات کارآفرینی نمایید.
آینده شغلی شیمی نساجی
بعد از اتمام تحصیل می توانید در حوزه های بسیاری که مربوط به صنعت رنگرزی، چاپ و تکمیل است به فعالیت بپردازید. البته ممکن است در دوران دانشجویی شغلی در این زمینه پیدا کنید که احتمال آن کم است. آزمایشگاه های نساجی و خطوط رنگرزی کارخانه های نساجی از مکان هایی هستند که می توانید به عنوان مهندس نساجی با گرایش شیمی نساجی در آن جا به کار مشغول شوید.
ضمنا کارشناس فروش و بازرگانی در شرکت های تولیدی یا بازرگانی مواد شیمیایی و رنگرزی هم به مهندس شیمی نساجی نیاز دارند. با کسب تجربه لازم و داشتن سرمایه می توانید خودتان یک واحد کوچک چاپ را راه اندازی کنید.
از جذابیت های این گرایش آن است که می توانید بعد از آن در زمینه های مختلفی تحصیل نمایید. به طور مثال می توانید رشته های پلیمر، مهندسی شیمی و مدیریت را انتخاب کنید. البته مهندسی شیمی نساجی در دوران ارشد، تحقیقات بسیاری برای کسب تجربه بیشتر شما به همراه دارد. ضمنا امکان تحصیل در مقطع دکترا در ایران و خارج از کشور نیز وجود دارد.
دروس شیمی نساجی و رنگ
دروس این گرایش در دانشگاه های مختلف، اسامی متفاوتی داشته ولی محتوای همه یکسان می باشد. در این گرایش با دروسی در زمینه چاپ، رنگرزی، تکمیل، شیمی تجزیه، و آزمایشگاه های مربوطه سر و کار دارید. در این گرایش دانشجو علاوه بر دروس مهندسی و پایه با اخذ دروس تخصصی در مورد شناخت، فناوری و کاربرد موارد شیمیایی و پلیمری در منسوجات شامل رنگ، چاپ، رنگرزی، تکمیل، نانو، زیست و پساب آموزش می بیند.
به این ترتیب دانشجو با شناختی که از فرایندهای متفاوت پیدا می کند و با توجه به توانایی شیمیایی کسبی می تواند در صنایع مختلف جذب شود. دانشجو دروس ریاضی فیزیک و شیمی پایه که برای همه دانشجویان فنی و مهندسی ارائه می شود را باید بگذراند. ضمنا دروس اصلی استاتیک، مقاومت مصالح، دینامیک، ترمودینامیک، ریاضیات مهندسی و مکانیک سیالات نیز ارائه می شود.
از جمله دروس تخصصی این رشته عبارت است از:
- الیاف و پلیمر: برای آشنایی دانشجو با مواد اولیه مصرفی در صنعت نساجی برای تولید کالا.
- فیزیک الیاف: جهت آشنایی دانشجو با انواع خواص فیزیکی الیاف.
- فرآیندهای تولید الیاف: برای آشنایی با روش های تولید الیاف مصنوعی و باز ساختی.
- فرایندهای رنگرزی: برای آشنایی با پدیده های جذب مواد رنگ زا و استفاده از مواد طبیعی و سنتزی به منظور رنگرزی کالای نساجی.
- فرآیندهای تکمیل: آشنایی با روش های مختلف تکمیل پارچه های مختلف.
- شیمی پلیمر: آشنایی با روش های سنتز پلیمرهای مختلف به منظور تولید الیاف و یا استفاده در فرآیندهای تولید محصولات نساجی.
- شیمی الیاف طبیعی: برای آشنایی دانشجو با ساختار الیاف طبیعی مانند سلولز، پروتئین، ابریشم.
- شیمی رنگ: برای آشنایی دانشجو با اصول شیمیایی مواد واسطه و رنگ زا.
- علم رنگ: برای آشنایی با اصول فیزیک اندازه گیری کمی رنگ ها.
- چاپ کالای نساجی: آشنایی با روش های مختلف چاپ.
- آزمایشگاه های مختلف: امکان انجام عملی هر یک از فرآیندها و بررسی تاثیر متغیرهای مختلف روی خواص نهایی کالا.
به این ترتیب با توجه به فرایندهای شیمیایی زیاد، دانشجو می تواند توانایی خوبی در زمینه آنالیز این فرایندها پیدا کند و قابلیت حضور در واحدهای متنوع رنگرزی و تکمیل و چاپ را پیدا می کند. ضمنا با توجه به توانایی های کسبی به علت گذراندن دروس مختلف می تواند در سایر صنایع شیمی جذب شود.
فارغ التحصیل این رشته می تواند در مورد عیب یابی عملیات صورت گرفته روی پارچه اظهار نظر عملی داشته باشد. همچنین امکان کار در آزمایشگاه های مختلف صنعت و ضمنا کنترل کیفیت محصولات را دارد. ضمنا در این رشته مهارت های آفیس را فرا می گیرد و از آن جا که با نمودارها بیشتر سر و کار دارید نرم افزار اکسل را باید خوب فرا بگیرید.
ضمنا نرم افزار متلب و برخی زبان های برنامه نویسی نیز آموزش داده می شود. البته بهتر است به واحد برنامه نویسی ارائه شده در دانشگاه اکتفا نکرده و در این زمینه تجربه خود را بیشتر افزایش دهید. در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با رشته شیمی دارویی و رشته مهندسی شیمی روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
