مهمترین بخش مورد استفاده گیاه جنتیانا ریشه آن است. به ویژه اگر ریشه سه ساله گیاه مورد استفاده قرار گیرد اثربخشی بیشتری خواهد داشت. اگر مایلید تا با خواص ریشه جنتیانا آشنا شوید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با خواص ریشه جنتیانا
گیاه جنتیانا با اسم علمی Gentiana Lutea یکی از گیاهان دارویی پرخاصیت می باشد که در درمان بیشتر بیماری ها به ویژه بیماری های گوارشی کاربرد وسیعی دارد. مهمترین بخش مورد استفاده این گیاه ریشه آن است. به ویژه اگر ریشه های سه ساله گیاه جنتیانا استفاده شود اثربخشی زیادی دارد.
می توان ریشه جنتیانا را به صورت دم کرده، روغن، جوشانده و تنتور مورد استفاده قرار داد. اگر مایلید تا با این گیاه و خواص ریشه جنتیانا بیشتر آشنا شوید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
گیاهشناسی گیاه جنتیانا
از آنجا که پادشاه رومی به اسم جنتوس توسط این گیاه نجات یافت اسم این گیاه را جنتیانا نامگذاری کردند. بعدها گیاه جنتیانا در طب سنتی توسط ابن سینا و زکریای رازی مورد استفاده قرار گرفت. طبع این گیاه گرم و خشک است و طعم تلخ و بوی نامطبوعی دارد.
از اسامی دیگر جنتیانا می توان به سپاسی، کوشاد، جنتیانه، ژانسیان، ژانسیانا و در عربی کف الذئب، دواء الخیه، قبطی الملک اشاره کرد. مفید ترین بخش مورد استفاده گیاه جنتیانا ریشه آن است که اثربخشی بیشتر آن در ریشه های سه ساله می باشد.
مصرف عصاره یا پودر ریشه جنتیانا به عنوان ضماد برای دردهای مفصلی مفید است. این گیاه بوته ای و علفی گونه های مختلفی دارد و در ارتفاعات و نواحی مرطوب در فصل بهار به طور خودرو رشد می کند. جنتیانا حدود ۴۰۰ گونه دارد.
ارتفاع گیاه به یک متر می رسد و ساقه آن استوانه ای و سبز رنگ است. برگ های گیاه سبز رنگ بوده و فرم نوک تیز و مثلثی دارند که به شکل متقابل با دمبرگ کوتاهی به ساقه متصل می شوند. گل های گیاه زرد رنگ بوده و برخی گونه ها گل های آبی مایل به خاکستری رنگ دارند.
ریشه جنتیانا ضخیم، گوشتی و به رنگ زرد تیره یا قهوه ای مایل به سرخ می باشد. طعم ریشه تلخ بوده و بوی ناخوشایندی دارد. تنوع زیاد جنتیانا سبب شده شکل های ظاهری متفاوتی داشته باشد. شکل برگ و ارتفاع ساقه نیز متفاوت است.
این گیاه در گونه های یکساله، دو ساله و چند ساله رویش دارد. برخی از گونه ها همیشه سبز بوده و برخی اینطور نیستند. برگ های گیاه گاه به شکل روزت بوده یعنی به شکل دایره ای دور ساقه در یک ارتفاع قرار دارند. گل های شیپوری شکل آن نیز معمولا آبی تیره یا لاجوردی می باشند.
ولی در رنگ های کرم، زرد، سفید یا قرمز هم وجود دارند. بیشتر گونه های جنتیانا از لحاظ رنگ گل چند شکل بوده و گل هایی با رنگ های متفاوت دارند. زمان برداشت ریشه گیاه از خرداد تا آبان ماه طول می کشد. میوه گیاه نیز کپسول مخروطی شکل با دانه های متعدد است.
گیاه جنتیانا اغلب در نواحی کوهستانی و معتدل آسیا، امریکا و اروپا به طور خودرو می روید. این گیاه بومی سلسله کوه های آلپ و دیگر کوههای اروپا است. برخی گونه ها در شمال غربی افریقا، شرق استرالیا و نیوزیلند نیز رویش دارند.
جنتیانا با گل آبی در نیمکره شمالی غالب بوده و گونه های گل قرمز در کوه های آند رویش دارند. گونه های با گل سفید نیز در نیوزیلند غالب می باشند.
ریشه گیاه جنتیانا چه خواصی دارد؟
از جمله خواص گیاه جنتیانا عبارت است از:
- افزایش اشتها
- افزایش دهنده گلبول های قرمز و سفید خون
- موثر در درمان کم خونی و بیماری های عفونی
- ضد التهاب و درد
- بهبود آرتروز و رماتیسم
- تب بر
- بهبود بیماری مالاریا
- بهبود درد نقرس
- دفع حرارت و رطوبت از بدن
- ادرار آور
- رفع گرفتگی روده
- بهبود اختلالات قاعدگی
- کاهش فشار خون
- بهبود لک های پوستی
- تسکین دهنده درد
- تصفیه خون
- تقویت معده و بدن
- تحریک بزاق دهان و بهبود عملکرد گوارشی
- بهبود بیماری های عفونی
- صفرا آور
- معرق
- ضد اسهال و ضد کرم
- بهبود ناراحتی های عصبی
- بهبود خارش های پوستی
- بهبود بیماری های دهان مانند التهاب گلو
- بهبود خارش های پوستی
- ضد نفخ و گاز معده و روده
- کمک به بهبود دیابت
- بهبود ورم طحال
- التیام زخم ها
- قابض
- بهبود مسومیت با سموم حیوانی
- کمک به درمان هپاتیت
- تقویت قلب
- رفع خستگی روحی و ضد استرس و افسردگی
- بهبود یبوست
- بهبود سینوزیت و التهاب بینی و گلو
- تسکین دردهای سیاتیک
روش مصرف ریشه جنتیانا
همانطور که اشاره شد می توان ریشه گیاه را به صورت دم کرده، جوشانده|، روغن، عصاره و تنتور استفاده کرد.
- برای تهیه جوشانده جنتیانا حدود ۲۰ گرم ریشه خرد شده گیاه را در یک لیتر آب جوش بریزید و حدود ۲۰ دقیقه اجازه دهید با حرارت ملایم بجوشد. سپس از صافی عبور داده و روزی یک فنجان از این جوشانده را قبل هر غذا میل کنید. البته میزان مصرف مجاز ریشه جنتیانا برای هر فرد بهتر است توسط متخصص طب سنتی تعیین شود.
- در حالت دمنوش ۵ گرم ریشه جنتیانا را در یک لیوان آب جوش بریزید و درب آن را ببندید. بعد از چند ساعتی که گذشت آن را صاف کرده و میل کنید.
- در حالت تنتور می توان آن را از عطاری یا برخی داروخانه ها تهیه کرد.
- عصاره و پودر جنتیانا به صورت ضماد برای تسکین دردهای مفصلی کاربرد دارد.
- روغن جنتیانا به دو شکل خوراکی و موضعی قابل استفاده است.
عوارض و ممنوعیت مصرف جنتیانا
مصرف جنتیانا به روش درست و با دوز مناسب عوارض جانبی جدی به دنبال ندارد. اما مصرف بیش از حد سبب تحریک معده و استفراغ و حالت تهوع می شود. ضمنا مصرف این گیاه در موارد زیر ممنوعیت دارد:
- در دوران بارداری و شیردهی استفاده از این گیاه ممنوع است.
- افراد با فشار خون بالا نباید از جنتیانا استفاده کنند.
- در صورت وجود مشکلات دستگاه گوارشی مثل زخم معده و زخم روده مصرف ریشه جنتیانا ممنوع است.
در صورتی که داروی خاصی استفاده می کنید به منظور جلوگیری از بروز تداخل دارویی با پزشک خود مشورت داشته باشید. در پایان این مطلب همچنین برای اطلاع از خواص ریشه قسنی و خواص ریشه زعفران روی لینک ها کلیک و از این مطالب نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
