شنیدن خبر های بد و ناگوار یکی از بد ترین تجربه های کودکان می باشد. برای توضیح دادن مفهوم مرگ به کودکان کمی سخت می باشد که بسیاری از والدین در این زمینه کمی مشکل دار هستند. برای این که بتوانید این مطلب را به کودک خود توضیح دهید بهتر است همراه ما باشید تا با این مورد بیش تر آشنا شوید.
توضیح مفهوم مرگ به کودک
تصادفات، مشکلات خانوادگی و سایر علت های مرگ که ممکن است کودک شما از درون اخبار آن ها را ببیند و یا بشنود می تواند برایش مشکل ساز باشد و در نهایت طرز تفکر و مشکلات روانی زیادی را برای فرزند شما ایجاد خواهد کرد. کودکان دارای احساسات و عواطف بسیار لطیفی می باشند که ممکن است مستقیما تحت تاثیر این اخبار بد و ناگوار باشند. اگر نتوانید این اخبار را به درستی با فرزندان خود در میان بگذارید قطعا تاثیرات بدی بر روی شما و کودک تان خواهد داشت.
برای توضیح دادن این مفهوم به کودکان می توانید از جملات زیر استفاده نمایید :
- بدن این فرد از کار افتاده و دیگر نمی تواند کار های خودش را انجام دهد.
- این فرد دیگر حرف نمی زند.
- این فرد دیگر راه نمی رود.
- این فرد نمی بیند.
- این فرد نمی شنود.
- این فرد خوشحال نمی شود.
- این فرد دیگر ناراحت نمی شود.
- این فرد سرد و گرمش نمی شود.
- این فرد نخوابیده است و مرگ بدین معنا است که دیگر بر نمی گردد.
در واقع توضیح دادن این مورد به کودکان زیر ۳ سال ممنوع می باشد و این کودکان واکنش زیادی به این مورد نشان نمی دهند. با این حال کودک دو تا شش سال خود محور می باشد و بدین معنا است که در هر لحظه تجربه می کنند و درک بسیار ناقصی از ۴ مولفه اصلی مرگ یعنی همگانی بودن، برگشت ناپذیری، قحط شدن علائم حیاتی و مرگ ناشی از رویداد خاص مثل بیماری ها و سانحه و کهولت دارند.
کودکان بین ۷ الی ده سال به همیشگی بودن مرگ پی می برند و در این میان برای خودشان هیچ مرگی را تصور نمی کنند. در واقع این کودکان فکر می کنند که مرگ برای آدم های پیر است. در واقع آن ها مرگ را به مصدومیت و …. ربط می دهند و علت های زیست شناختی را نمی شناسند. در ۱۲ سالگی به بعد تفکرات انتزاعی آغاز می شود و درک کودکان از مرگ کامل می شود و می توانند در این زمان بهتر آن را درک کنند.
پیری و کهن سالی
پیری یکی از مسائلی می باشد که باید این مورد را به کودکان اطلاع دهید و به این صورت این مسئله را باز بکنید که وقتی شخصی خیلی پیر می شود بدن او فرسوده شده و از کار خواهد افتاد.
بیماری های خاص
از دیگر مواردی که می تواند باعث بروز مرگ شود بیماری های مهلک هستند و بسیاری از پزشکان هستند که نمی توانند بیماری ها جلوگیری کند و بدن فرسوده شده و از کار می افتد.
تصادفات
از دیگر اتفاقاتی که خیلی بد است و منجر به آسیب دیدگی شدید می شود تصادفات هستند و باید این موارد را نیز به کودکان آموزش دهید.
سقط جنین
زمانی که یک بچه تازه شروع به رشد کردن می کند ممکن است اتفاقاتی بیفتد که مانع از رشد او شود و ما نمی توانیم علت آن را بیابیم و یا از آن پیشگیری کنیم بنابراین این جنین قبل از به دنیا آمدن در بدن مادر می میرد. در این موضوع هیچ فردی مقصر این اتفاقات نیست.
خودکشی
بعضی وقت ها بدن شخص مریض می شود و درست کار نمی کند. این موضوع را به صورت خودکشی برای کودکان بیان کنید. در واقع این افراد نمی توانند شرایط خود را به خوبی بررسی کنند و از مشکلاتشان دور شوند و راه حل آن ها این است که بدن خود را متوقف کرده تا دیگر کار نکند.
قتل
برای توضیح دادن قتل و آدم کشی می توانید بدین صورت این مسئله را بیان کنید که گاهی وقت ها آدم بزرگ ها کار های بدی می کنند تا با هم آسیب رسانند و این موضوع باعث می شود که یک یا دو نفر از آن ها باعث آسیب دیدن سایرین شود.
برخورد با کودک عزا دار
در برخورد با کودک داغ دیده باید توجه داشته باشید که بهترین زمان در جریان قرار دادن کودکان دقیقاً بعد از مراسم تدفین می باشد. همچنین اگر یکی از نزدیکان کودک فوت شود باید او را به مراسم تدفین ببرید. البته به شرطی که او را قبل از اینکه این موارد را ببیند با این موضوعات آشنا کرده باشید. همچنین به این کودک باید توضیح دهید که چه اتفاقی افتاده است و از او بخواهید تا خودش تصمیم بگیرد که در مراسم شرکت کرده و یا شرکت نکند. بهتر است کودک متوفی را ببیند تا باور کند که دیگر بر نخواهد گشت. باید در نظر داشته باشید که در حین یک واقعه ای که رخ می دهد کودکان به صورت متفاوت تحت تاثیر قرار گرفته و واکنش هایی که نشان می دهند می تواند با سایر کودکان متفاوت باشد.
از نظر تالوار هریس و اسلیفر عوامل فردی عبارت اند از :
کودکان به مرگ بر اساس عواملی مانند سن، سطح رشدی، ماهیت ارتباط با متوفی، احساس ایمنی کودک در روابط فعلی، تجارب زندگی و عوامل شخصیتی شان واکنش نشان می دهند.
مطالعات راویس ، سیگل و کاروس عبارت اند از :
دختران و کودکان کم سن و سال تر نسبت به پسر ها و کودکان بزرگ تر در پی از دست دادن والد دچار مشکلات سازگاری بیش تری می شوند. همچنین پسران گرایش به برونی سازی و تجربه مشکلات رفتاری در محیط های مختلف و مشکلات تحصیلی دارند در حالی که دختران به سمت مشکلات درونی سازی و تجربه اضطراب، افسردگی و نشانه های جسمانی متمایل هستند.
در عوامل فردی باید به این نکته توجه داشته باشید که ترس از شدن و عزت نفس پایین می تواند می شود تا کودک نتواند با این مشکل کنار و مشکلات بیش تری را در پیش خواهید داشت.
عوامل خانوادگی
والد گری مثبت و انضباط داشتن در خانواده باعث می شود که کودک کم تر دچار مشکلات بهداشت روانی شود و همچنین اگر هرگونه سابقه اختلالات روانپزشکی در نسل پیش خود باشد در صورت فوت نزدیکان امکان بروز این سابقه وجود دارد. سابقه قبلی افسردگی و افزایش اتفاقات منفی در زندگی کودک داغ دیده می تواند خطر افسردگی در کودکان را افزایش دهد.
عوامل مرتبط با مرگ
برخی دیگر از عوامل نیز وجود دارد که باعث می شود تا کودک داغ دیده بتواند با این مورد کنار بیاید. در واقع اولین عامل تاثیرگذار بر کودکان رابطه ای است که با فرد فوت شده دارد. اگر والدین و در مرتبه بعدی خواهر و برادران باشند تاثیرات بیش تری روی کودک خواهد داشت. هر چقدر فاصله نزدیکی بیش تری بین کودک و فرد فوت شده وجود داشته باشد احساسات فقدان بیش تری را با خود به همراه دارد و این مورد می تواند کودکان را بسیار آزار دهد.
عامل تاثیرگذاری بعدی میزان ارتباط کودک با فرد فوت شده می باشد و کودک شما باید بتواند با این فرد خداحافظی کند تا رفتن او را باور کرده و دیگر منتظر برگشت این فرد نباشد. تعیین کننده دیگری نیز وجود دارد به نام نوع مرگ که می تواند باعث بروز انواعی از مشکلات در کودکان شود. در واقع مرگ هایی که ناگهانی و غیر منتظره هستند بیش ترین آسیب را به کودکان وارد می کنند.
مرگ می تواند با درد مزمن یا بدون درد اتفاق بیفتد در واقع علت مرگ از نظر اجتماعی اگر پذیرفته شده باشد باعث کنار آمدن راحت کودک با این موضوع می شود و یا برخی از مرگ ها که امکان دارد با برچسب های اجتماعی مانند خودکشی یا ایدز همراه باشد باعث ایجاد سرافکندگی در کودک شده و او نسبت به این موضوع خشمگین تر می شود.
تحقیقاتی که محققان انجام دادند نشان داده شده است که اگر مرگ غیر منتظره و ناگهانی باشد کودکان تجربه بسیار بد و دشوار تری در این زمینه خواهند داشت. برای مثال هنگامی که یک کودک والدین خود را بر اساس یک قتل یا مشکلات این چنینی از دست می دهد نسبت به کودکی که والدینش بر اساس عوامل طبیعی فوت کردند مشکلات بیش تر با ثبات تر شدید تر و طولانی تری را تحمل می کنند.
در توضیح مفهوم کودکان به کودکان باید از روانپزشکان و عوامل مرتبط در این زمینه کمک بگیرید در غیر این صورت امکان بروز از مشکلات روانشناختی ممکن است در کودک شما ایجاد شود و پیگیری این موضوعات زمان زیادی را از شما خواهد گرفت.
منبع : آرگا