زخم های وریدی شایع ترین علت زخم در اندام تحتانی است و تقریباً ۱ درصد از جمعیت کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. علل زخم های وریدی شامل فرآیندهای التهابی است که منجر به فعال شدن لکوسیت ها، آسیب اندوتلیال، تجمع پلاکت ها و ادم بین سلولی می شود.
سلولیت، استئومیلیت و تغییرات بدخیم از عوارض مهم این آسیب ها هستند. اندازه زیاد و مدت زمان پایداری از عوامل نامطلوب این آسیب ها هستند. درمان زخم وریدی شامل جوراب واریس، پانسمان، پنتوکسی فیلین و آسپرین است. در زخم های بزرگ، طولانی یا مقاوم، درمان جراحی توصیه می شود.
زخم وریدی چیست؟
زخم وریدی (Venous ulcers) یک نوع زخم مزمن است که در ناحیه پا ایجاد می شود و بهبود آن بیش از دو هفته طول می کشد. این زخم ها را می توان در بالای قوزک و بخش های داخلی پا بیشتر دید.
زخم وریدی زمانی اتفاق می افتد که دریچه های سیاهرگ ها به درستی کار نکنند. دریچه های سیاهرگ ها مسئول هدایت خون از پاها به سمت قلب هستند. زمانی که دریچه ها به درستی کار نکنند، خون در پاها جمع می شود و باعث افزایش فشار در سیاهرگ ها می شود. این افزایش فشار باعث ایجاد زخم می کند.
علائم زخم های وریدی
زخم های وریدی، زخم های باز در ناحیه زیر زانو هستند که در اثر بیماری مزمن وریدی ایجاد می شوند. این بیماری باعث می شود که خون در رگ پا به درستی جریان پیدا نکند و فشار خون بالا برود. این افزایش فشار خون باعث آسیب به پوست و بافت های اطراف آن شده و در نهایت منجر به ایجاد زخم می شود. علائم زخم وریدی عبارتاند از:
- زخم باز در ناحیه زیر زانو، معمولاً در قسمت داخلی مچ پا یا بالای آن
- درد، تورم، خارش در ناحیه زخم
- تغییر رنگ پوست در اطراف زخم، به سمت تیره تر
- استشمام ترشحات بد بو از زخم
- زخم های وریدی پا معمولاً به صورت مزمن هستند و بهبود آنها زمانبر است.
علت ایجاد زخم وریدی
زخم های وریدی زمانی ایجاد می شوند که گردش خون کم شود. عواملی که باعث کند شدن جریان خون می شوند عبارتاند از:
دیابت
بیماری دیابت بر اثر بالا رفتن قند خون به وجود می آید. با گذشت زمان، قند خون بالا می تواند منجر به آسیب عصبی به نام نوروپاتی محیطی شود. این امکان وجود دارد که افراد دیابتی حس لامسه را در پاهای خود از دست بدهند. قند خون بالا نیز روند بهبودی زخم را کند می کند. در صورت درمان نکردن اصولی و صحیح، آسیب به زخم پوستی تبدیل می شود.
آترواسکلروز
آترواسکلروز زمانی اتفاق می افتد که شریان ها به دلیل رسوبات چربی به نام پلاک، باریک می شوند. سرخرگ ها به طور طبیعی خون را در سراسر بدن حمل می کنند. با این حال، با تنگ شدن رگ ها، گردش خون مختل می شود. اگر قسمتی از بدن خون کافی دریافت نکند، بافت پوست تجزیه می شود و زخم ایجاد می کند. دیابت خطر تصلب شرایین را افزایش می دهد.
فشردگی جریان خون
اگر فرد برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بماند، فشار ثابت، رگ های خونی را فشرده می کند. این فشرده سازی جریان خون را در پوست مسدود و در نهایت منجر به مرگ پوست و زخم می شود.
نارسایی مزمن وریدی
نارسایی مزمن وریدی زمانی رخ می دهد که شریان ها قادر به پمپاژ خون از پاها به قلب نباشند. لخته شدن خون در شریان های پا می تواند باعث تورم شود. اگر تورم شدید باشد، می تواند به پوست فشار وارد کند و باعث کبودی شود. واریس و لخته شدن خون باعث علل نارسایی وریدی می شوند.
خارش پوست
برخی از افراد مبتلا به زخم های وریدی دچار عفونت و تورم می شوند. این علائم اغلب به دلیل اگزمای واریسی ایجاد می شوند و می توان آنها را با محصولات مرطوب کننده درمان کرد. در موارد نادر ممکن است بیمار برای درمان بیماری های پوستی به متخصص پوست ارجاع داده شود. آلرژی به لوازم آرایشی و لوسیون نیز می تواند باعث تحریک پوست شود. بیماران باید از خارش پوست خود اجتناب کنند؛ زیرا این کار می تواند به پوست آسیب برساند و باعث زخم های بیشتر شود.
تفاوت زخم شریانی و وریدی
زخم شریانی و وریدی دو نوع زخم هستند که در اثر اختلال در جریان خون در رگ های خونی ایجاد می شوند. تفاوت اصلی بین این دو نوع زخم در اثر اختلال در جریان خون شریانی است، در حالی که زخم وریدی در اثر اختلال در جریان خون وریدی ایجاد می شود. رگ های شریانی خون را از قلب به اندام ها و بافت ها می رسانند. رگ های وریدی خون را از اندام ها و بافت ها به قلب می رسانند.
زخم شریانی معمولاً در اندام های انتهایی بدن، مانند پاها، ایجاد می شود. این زخم ها اغلب دردناک، قرمز و متورم هستند. زخم شریانی ممکن است به دلیل آسیب به رگ های شریانی، مانند آسیب ناشی از ضربه یا جراحی، ایجاد شود. همچنین ممکن است به دلیل بیماری های شریانی، مانند تصلب شرایین، ایجاد شود.
زخم وریدی معمولاً در پاها یا مچ پا ایجاد می شود. این زخم ها اغلب دردناک، قرمز و با خارش همراه هستند. زخم وریدی ممکن است به دلیل گردش خون ضعیف در رگ های وریدی ایجاد شود.
|
ویژگی |
زخم شریانی |
زخم وریدی |
|
نوع رگ |
شریانی |
وریدی |
|
جهت جریان خون |
از قلب به اندام ها |
از اندام ها به قلب |
|
محل شایع |
اندام های انتهایی، مانند پاها |
پاها، مچ پا |
|
علائم |
درد، قرمزی، تورم |
درد، خارش، قرمزی |
|
علت شایع |
آسیب به رگ های شریانی، بیماری های شریانی |
گردش خون ضعیف در رگ های وریدی، بیماری های وریدی |
چه کسانی بیشتر در معرض زخم وریدی هستند؟
زخم وریدی یک مشکل پزشکی جدی است که معمولاً به علت نقص در عملکرد رگ ها و افزایش فشار خون در آنها ایجاد میشود. اگر این افراد از بیماری خود آگاهی پیدا کنند می توانند با انجام اقدامات مناسب مانند حفظ وزن، انجام فعالیت های ورزشی منظم باعث کاهش خطر ابتلا شوند.
- خطر ابتلا به زخم وریدی در افراد بالای ۵۰ سال بالاتر است.
- اگر یکی از اعضای خانواده شما به زخم وریدی مبتلا باشد، احتمال مبتلا بودن نزدیکان او زیادتر است.
- اضافه وزن یا چاقی می تواند فشار روی رگ ها را افزایش دهد.
- ایستاده یا نشسته کار کردن برای مدت طولانی می تواند فشار روی رگ ها را افزایش دهد.
- در دوران بارداری فشار روی رگ ها بالا رفته و ممکن است زمینه ساز ایجاد زخم وریدی باشد.
- افرادی که سابقه بیماری های قلبی یا عروقی دارند می تواند خطر ابتلا به زخم وریدی را افزایش دهد.
بهترین روش درمان زخم وریدی
برای تشخیص زخم های وریدی، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد. او ممکن است آزمایش های دیگری را برای تشخیص زخم های وریدی تجویز کند. بهترین درمان زخم وریدی به عوامل مختلفی از جمله شدت زخم، علت آن و وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. در برخی موارد، درمان های خانگی یا دارویی کافی باشند، در حالی که در موارد دیگر ممکن است نیاز به جراحی باشد.
درمان های خانگی و دارویی
درمان های خانگی و دارویی می توانند به بهبود زخم های وریدی خفیف تا متوسط کمک کنند. این درمان ها عبارتاند از:
بالا نگه داشتن پاها: بالا نگه داشتن پاها به کاهش فشار خون در وریدهای پا کمک می کند. این کار را می توانید با قرار دادن پاها روی یک بالش یا صندلی در هنگام نشستن یا خوابیدن انجام دهید.
پوشیدن جوراب های واریس: این جوراب ها فشار روی رگ ها را کمتر کرده و باعث بهبود جریان خون می شوند. در نتیجه پوشیدن جوراب های واریس از تشکیل لخته خون جلوگیری می کنند.
استفاده از پمادهای موضعی: استفاده از پمادهای موضعی می تواند یکی از راهکارهای درمانی برای مدیریت زخم های وریدی باشد. برخی از پماد ها با توجه به نیازهای خاص زخمها تجویز می شوند.
مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): NSAIDs می توانند به کاهش التهاب و درد ناشی از زخم وریدی کمک کنند. این داروها در برخی از افراد ممکن است باعث حساسیت یا تداخل دارویی شود.
جراحی
جراحی ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی برای زخم های وریدی در نظر گرفته شود، به خصوص زمانی که سایر روش ها موثر نباشند یا وضعیت بیمار به جراحی نیاز دارد. در زیر تعدادی از روش های جراحی برای درمان زخم های وریدی را با هم مرور می کنیم:
اسکلروتراپی: اسکلروتراپی یک روش غیر جراحی است. در این روش، یک ماده شیمیایی به نام اسکلروزانت به داخل ورید تزریق می شود.
اکوسکولارتراپی: یک از روش های جراحی کم تهاجمی که با کمک امواج صوتی، ورید را منقبض می کند.
واریسکتومی: این روش با برداشتن ورید واریسی به صورت یک روش جراحی تهاجمی بیماری را درمان می کند.
راه های پیشگیری از زخم وریدی
- برای پیشگیری از زخم وریدی، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- به طور منظم ورزش کنید.
- وزن خود را کنترل کنید.
- خانم ها بهتر است از کفش های پاشنه بلند زیاد استفاده نکنند.
- اگر شغل شما به گونهای است که مجبور هستید مدت زیادی بایستید یا بنشینید، هر ۳۰ دقیقه یک بار از جای خود بلند شوید و چند دقیقه راه بروید.
منبع : آرگا
