یکی از موضوعات آموزشی که این روز ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از فیلم های مطرح با هدف آموزش بعضی از مفاهیم و مدل های ذهنی می باشد، که به فیلم درمانی یا فیلم تراپی شهرت یافته است. تماشای فیلم انسان را به دنیای جدیدی می برد و موجب می شود، تا تجربه های جذاب و هیجان انگیزی داشته باشد، بنابراین باید گفت علاوه بر جنبه سرگرمی، تماشای فیلم تاثیرات عمیقی بر احساس، عواطف و افکار انسان می گذارد.
فیلم تراپی این توانایی را دارد، که با کمک تاثیر عمیق بر احساسات و افکار به بهبود مشکلات روحی و روانی در افراد کمک کند، این توانایی در زمان های قدیم نیز تاثیر خود را نشان داده بود و در یونان باستان از تئاتر برای کاتارسیس یا پاکسازی روحی و روانی تماشاگر استفاده می شد.
فیلم درمانی
فیلم تراپی روشی موثر و جدید در حوزه درمان می باشد، که به شکلی فعال از فیلم ها و محتوای آن ها به عنوان ابزاری درمانی برای رسیدن به هدف های درمانی استفاده می شود، در این روش از بیماران خواسته می شود، تا فیلم هایی را تماشا کند، که بازتاب موضوعاتی می باشند، که به چالش های ذهنی و روحی آن ها مربوط است.
استفاده از این فیلم ها کمک می کند، تا ارتباط احساسی و هویتی بین بیمار و شخصیت داستان ایجاد شود. از مزایای این نوع تراپی باید به ایجاد ارتباط احساسی بین بیمار و شخصیت های داستان، افزایش امید بهبود و تغییر، کاهش اضطراب و افسردگی، افزایش احساس تحمل و توانایی مقابله با مشکلات و کمک به خودشناسی و ارتقا روان شناختی اشاره کرد.
یکی از مهم ترین مزیت های استفاده از فیلم به عنوان یک ابزار نوین و کارآمد در درمان مشکلات روحی و روانی، قدرت تاثیر گذاری روانی فیلم ها و توانایی آن ها در ترسیم دنیا های متفاوت و واقعی نمایی احساسات و رفتار ها می باشد. این روش کمک می کند، تا بیمار به شکلی مستقیم و غیر مستقیم احساسات خود را در دنیای داستان ها بیابد و با کمک این فرایند درک عمیق تری از خود و مشکلاتش کسب کند و راه های مقابله با این مشکلات را بیابد.
در یک بیان کلی فیلم درمانی افراد را به عمق بیشتری از خودشان می رساند و به کمک ارتباط و همدلی با شخصیت های داستان فرصتی مناسب برای بهبود روحی و روانی بیمار فراهم می شود. استفاده از این روش به عنوان مکملی در کنار درمان اصلی بسیار تاثیر گذار خواهد بود.
همذات پنداری
یک فیلم مناسب و تاثیر گذار می تواند، نوعی از الگو های احساسی و رفتاری را برای بیمار به نمایش بگذارد، تا بیمار بتواند با آن الگو ها همذات پنداری کند و از این الگو ها سرمشق بگیرد، بدین صورت بیمار با بالا بردن جسارت و شهامت خود می تواند، به ارتقا جسارت و شجاعت بپردازد و نگرش او دست خوش تحول شود، تا در نهایت به بهبودی برسد.
فیلم های خوب و فاخر موجب می شوند، تا بیمار به بازیابی سلامتی خود امیدوار باشد و این ذهینت را پرورش دهد، که در پایان هر سختی یا پس از هر شکستی موفقیت نیز وجود دارد و نباید دست از امید کشید.
نمایان شدن هیجانات
فیلم تراپی با هیجانات بیمار مرتبط می باشد و این امکان را فراهم می سازد، تا هیجانات را در هنگام تماشا یا پس از دیدن فیلم تحلیل کند، هنگام تماشای فیلم کنش ها و واکنش هایی در ضمیر ناخودآگاه انسان روی می دهد، که منجر به بروز احساساتی چون خشم، شادی و خنده و گریه می شود.
در نهایت برخی احساسات پنهان از ضمیر ناخودآگاه به ضمیر آگاه جریان پیدا می کند و تخلیه هیجانی و رهایی انرژی های روانی انباشته شده فراهم می شود، این پدیده برای بیمار آرامش را به ارمغان می آورد، ارسطو در کتاب بوطیقا خود آورده است:« تراژدی باید رحم و ترس را برانگیزد، تا تخلیه هیجانی ممکن است.»
دستیابی به بینش و نگرش
از دیگر فواید فیلم درمانی باید به دستیابی به بینش و نگرش در افراد اشاره کرد، فیلم ها قادر هستند، به افرادی که نسبت به وجود چیستی و چگونگی بینش ندارند، بینش و نگرش لازم را القا کنند و این امر در درمان بسیار موثر می باشد. یکی از مهم ترین مزایای در روان درمانی و زوج درمانی استفاده از فیلم های سینمایی یا سریال ها می باشد، که می توانند، تاثیرات شگرفی در مراجعان برای رسیدن به به بینش داشته باشد، به یاد داشته باشید، برای پدید آوردن انگیزه و اراده آغاز و قاطعیت کافی برای ادامه این امر بسیار کلیدی می باشد.
فیلم تراپی برای زوج ها
فیلم تراپی برای زوج ها و خانواده ها نیز تاثیر خوبی دارد، هرچند پژوهش ها درباره فیلم تراپی عمدتا بر مطالعات موردی متکی بوده است و بیشتر توصیفی می باشد، دلیل این امر نیز این است، که فیلم های منتخب باید منحصرا با نیاز های مراجعه کننده همخوانی داشته باشد.
در یک پژوهش کوچک که با شرکت شش زوج صورت گرفت تلاش شد، تا از چند فیلم برای ارزیابی توانایی های حل مسئله، مدیریت موقعیت های استرس زا، عدم تشخیص دیدگاه شریک زندگی، نداشتن مهارت در تشخیص یا بیان افکار و احساسات و تمایل به ویژگی های منفی بررسی شود.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند، که شرکت کنندگان مراحل همانند سازی را طی کردند، ولی تمامی آن ها به بینش نرسیدند، با این وجود فیلم ها برای تسهیل بحث و ایجاد فرصتی مناسب برای برقراری ارتباط و رفع مشکلات به شیوه ای متفاوت مفید واقع شده بودند.
در یک پژوهش کوچک دیگر از فیلم درمانی برای کمک به درک احساسات کودکانی استفاده شد، که والدینشان مراحل طلاق را پشت سر می گذاشتند. نتایج این پژوهش آشکار کرد، که کودکان پس از تماشای این فیلم ها می توانستند ، بهتر احساسات خود را تشخیص دهند و آن ها را بیان کنند و به این ترتیب مهارت های مقابله ای برای رویارویی با طلاق والدین را در خود ایجاد می کردند و احساس تنهایی در آن ها کاهش می یافت.
مدیریت خشم
در پژوهشی دیگر از فیلم تراپی در یک مرکز درمانی دخترانه از پروسه فیلم تراپی استفاده شد و در طی آن پژوهشگران از جلسات گروهی فیلم تراپی ماهانه استفاده کردند. فیلم ها با موضوعات روابط مادر و فرزند، پدران غایب، دوستی و شناسایی همتایان بود.
در نتیجه این پژوهش محققان به این نتیجه رسیدند، که دختران در طول جلسات و پس از تماشای فیلم این توانایی را در خود می دیدند، که مشکلات خود را شناسایی و با آن ها مقابله کنند و این شرایط بهتر از جلسات درمانی تک نفره بود، چرا که در جلسات گروهی بهتر می توانستند، احساسات خود را درباره خانواده و روابط اجتماعی خود بیان کنند.
سخن پایانی
فیلم تراپی یک درمان نوین مانند کتاب درمانی می باشد، آشنایی با این امر که کتاب درمانی چیست؟ و چه تاثیری دارد، می تواند یاری بزرگی در حل مشکلات افراد علاقمند به مطالعه باشد. با استفاده از فیلم درمانی به تقویت بینش و ایجاد جرقه تغییر در بیماران کمک می شود، این روش درمانی می تواند، برای شکستن مقاومت بیمار و تسهیل مکالمه بسیار سودمند باشد، استفاده از روش فیلم تراپی می توان در جلسات تک نفره، گروهی، با زوج ها یا خانواده ها انجام شود و جلسات را به شیوه های مختلف به پیش برد.
بر اساس نتایج بدست آمده از این روش می توان گفت با کمک فیلم تراپی می توان به ایجاد ارتباط و از بین بردن موانع صمیمیت کمک کرد، درک تغییرات بزرگی چون مهاجرت یا طلاق با این روش درمانی بسیار موثر می باشد و زوج ها نیز می توانند، از این روش برای رفع مشکلات خود بهره ببرند.
منبع : آرگا
