به سال های اول زندگی دوران کودکی می گویند که جزو شیرین ترین و دلچسب ترین دوره ها به شمار می رود. کودک در سن یک تا هفت سالگی، درک زیادی از محیط اطراف خود ندارد. این سال ها سن تفریح و بازی کردن کودکان است. به همین خاطر والدین باید تا جایی که می توانند زمینه رفاه، شادی و آسایش کودک خود را فراهم کنند. اما یک مسئله مهم را از یاد نبرید. این مسئله مربوط به شکل گیری شخصیت کودک است که اگر در این سن از آن غافل شوید، شاید دیگر فرصت جبران برای آن وجود نداشته باشد. در این میان تأثیر والدین بر شخصیت کودک را نمی توان نادیده گرفت.
تأثیر والدین بر شخصیت کودک چگونه است؟
تأثیر والدین بر شخصیت کودک را نمی توان انکار کرد. آن ها بیشترین تعامل را با کودک خود دارند و می توانند با استفاده از روش های تربیتی مناسب، ویژگی های مثبت کرداری و اخلاقی را در آن ها پرورش دهند. علاوه بر این اگر شیوه های مناسبی را انتخاب نکنند، باعث ایجاد عاداتی مثل خودخواهی، زورگویی، پرخاشگری و ترس در کودک می شوند. مشاوران و روانشناسان بر این باورند که یک تا هفت سالگی دوران طلایی تربیت کودک است. زیرا در این سنین، او هنوز درک کاملی از پیرامون خود ندارد و کارهای شخصی خود را به طور مستقل انجام نمی دهد. در نتیجه والدین باید به او کمک کنند.
به همین خاطر امکان کنترل کودک در این سن تا حد زیادی وجود دارد و شما تأثیر مستقیم بر تربیت او را مشاهده خواهید کرد. البته علاوه بر روش های مهم تربیتی، رفتار خود شخص نیز اهمیت زیادی دارد. کودک والدین خود را می بیند. پدر و مادر قهرمانان زندگی او هستند. به همین خاطر تلاش می کند تا شبیه والدین خود رفتار کند. بنابراین اگر می خواهید ویژگی های مهمی را در کودک خود شکل دهید، باید خودتان آن صفات را داشته باشید. به طور مثال شما نمی توانید از فرزند خود انتظار داشته باشید که همیشه مؤدب و آرام باشد، در حالی که شما همیشه در مقابل چشمان او با همسر خود رفتار بدی دارید.
علاوه بر این اگر می خواهید کودک شما اعتماد به نفس بالایی داشته باشد به هیچ عنوان نباید او را در مقابل دوست و آشنا مسخره کنید. تمام این رفتارها در شکل گیری شخصیت کودک تأثیر دارند و در وجود کودک انباشته شده و کم کم به جزئی از شخصیت او تبدیل می شوند.
مهم ترین تأثیر والدین بر شخصیت کودک چیست؟
مهم ترین تأثیر والدین بر شخصیت کودک به شرح زیر است:
۱. الگوپذیری کودکان
همان طور که کودکان از همان ابتدای کار تقلید کردن را جزو فعالیت های ثابت شخصیت خود قرار می دهند. به همین خاطر تأثیر والدین بر شخصیت کودک را می توان با همین نکته بیان کرد. زیرا اگر والدین الگوی درستی برای کودک خود باشند، این موضوع می تواند در تربیت کودک تأثیر بگذارد. به همین خاطر اگر والدین بخواهند کودک دلبندشان زندگی باکیفیت تری داشته باشد، باید نسبت به نوع رفتار خود حساس تر باشند.
۲. اخلاق مداری والدین
بسیاری از تنش های اخلاقی و عصبی که کودکان دچار آن می شوند یا مشکلات جسمی که به هر دلیل برای آن ها رخ می دهد، به دلیل استرس و اضطراب های درون خانواده است. زیرا تأثیر والدین بر شخصیت کودک به حدی زیاد است که واکنش های خشن، تند و بداخلاقی ها کودک را با جهانی از استرس و ترس روبرو می کند. علاوه بر این مشکلات روحی و روانی فراوانی برای آینده کودک ایجاد می کند. به همین خاطر پدر و مادر باید در حضور کودک خود نسبت به رفتار و گفتار خود دقت کافی داشته باشند. زیرا کودکان به سادگی هر چه می بینند در ذهن خود جای می دهند و این مسئله موجب می شود که در آینده خاطره خوشایندی از خانواده خود نداشته باشند.
۳. مسئولیت پذیر بودن
فاکتورهای زیادی وجود دارد که والدین بتوانند به کمک آن به بهترین شکل کودک خود را تربیت کنند. در بین تمام فاکتورها مسئولیت پذیر بودن حرف اول را می زند. زیرا اگر یک شخص نتواند حس مسئولیت پذیری را در خود ایجاد کند، بی شک تا پایان عمر درگیر مشکلات فراوانی خواهد شد. مسئولیت پذیرفتن رفتار و اعمال خود و مسئولیت پذیری در برابر خانواده و دوستان باعث می شود تا فرد مسیر زندگی خود را به شکل مختلفی طی کند. به همین دلیل مسئولیت پذیری به تنهایی باعث می شود که وفای عهد ایجاد شود. به این ترتیب شخص از لحاظ روحی همیشه در آرامش خواهد بود. بر همین اساس در پروسه تربیتی فرزندان باید تأثیر والدین بر شخصیت کودک را جدی بگیرید.
۴. اهمیت خانواده
اهمیت تأثیر والدین بر شخصیت کودک به این علت است که نظام خانواده یکی از نظام های مهم در خصوص سلامت جسمانی و روانی کودک محسوب می شود. این مسئله موجب می شود که کودک با خیال راحت به زندگی خود ادامه دهد و با الگوپذیری فوق العاده ای که از والدین خود دارد به نقش هر یک از آن ها جدی تر بیندیشد و در این میان با خود فکر کند که چگونه باید نقش خود را در خانواده ایفا کند. به همین خاطر کودک استقلال شخصیتی دریافت می کند و هنگامی که در درون خانواده مشکلی ایجاد می شود، تأثیر والدین بر شخصیت و تربیت کودک بیشتر نمایان می شود.
تمام اعضای خانواده تلاش می کنند تا مشکل شما را حل کنند و این همکاری و همدلی موجب می شود تا کودک از همان ابتدای کودکی با ارزش های اخلاقی بیشتری آشنا شود. به این ترتیب آن ها مانند یک انسان درست به وظایف خود جامه عمل می پوشانند. زیرا از همان ابتدا در محیط خانواده ارزش های اخلاقی به دلیل نقش والدین در تربیت و شخصیت کودک ایحاد شده و در وجود او نیز نهادینه شده است.
۵. نقش و تأثیر مادر بر شخصیت کودک
کودکان زمانی که در منزل تنها می شوند، ادای زندگی پدر و مادر خود را در می آورند. این صحنه دیدنی و جذاب است. حتی گفته شده است که اگر می خواهید نقاط قوت و ضعف ارتباط درون خانواده ای خود را مشاهده کنید باید به نقاشی و بازی کودک خود توجه کنید. در این بین مادر با رفتار خود، صداقت، امانت و وفای به عهد را در کودک زنده می کند. مادر می تواند زمینه را برای هدایت فطری کودک خود فراهم کند. از لحاظ بعد عاطفی تأثیر مادران روی کودکان بسیار زیاد است. اگر مادری دچار ترس و واهمه باشد، کودک جسور و شجاعی پرورش نخواهد داد.
۶. نقش و تأثیر پدر بر شخصیت کودک
کودک در مسیر رشد از بسیاری از افراد تأثیر گرفته و به شدت تحت تأثیر دیده ها و شنیده ها قرار می گیرد. تمام کسانی که در اطراف او هستند به گونه ای در او تأثیر می گذارند و الگوی کودک هستند. یکی از الگوهای مهم و مؤثر، پدر است که این اهمیت و تأثیرپذیری تا سنین نوجوانی ادامه دارد. رفتار پدر برای فرزند خردسال شامل همه صفات اخلاقی می شود. این صفات برای کودک درس و تربیت است. کودک در سن خردسالی همه چیز را از پدر خود الگوبرداری می کند. صفاتی مانند شفقت، محبت، وفاداری، رشادت، عزت نفس، سربلندی، درستکاری، خلوص و صفا را از پدر خود دریافت می کند. این امر از نظر مشاوران و روانشناسان تربیتی بسیار گسترده است، به طوری که برخی از آن ها رفتار کودکان را انعکاسی از رفتار پدران می دانند.
توصیه هایی به والدین برای داشتن درست ترین رفتار با کودک
نگرش های کلامی
شما باید به عنوان یک والد و با در نظرگیری تأثیر والدین بر شخصیت کودک، دقت زیادی در انتخاب واژگان خود زمان صحبت کردن با فرزند، همسر و سایر افراد داشته باشید. کودکان مانند یک ضبط صوت هستند که همه کلمات را ضبط و ذخیره می کنند. علاوه بر این وزن و بار معنایی بالای واژگان را نباید دست کم گرفت. شما نباید به هیچ عنوان با کودک خود حتی به شوخی از کلماتی که بار معنایی منفی دارند استفاده کنید. در این ارتباط بهتر است موارد زیر را جدی بگیرید:
- نام نیکو و مناسب برای کودک خود انتخاب کنید.
- با افراد نیکو سخن و مثبت اندیش ارتباط داشته باشید و ارتباط خود را با این اشخاص حفظ کنید.
- شما باید نسبت به همسر خود محبت کلامی داشته باشید.
- زمان تعریف و تمجید از کودک خود از القاب زیبا استفاده کنید.
- کلمات رکیک و فحش ها را به طور کامل از زندگی خود حذف کنید.
نگرش های رفتاری
- از تصمیمات کودک خود حمایت کنید.
- شما باید به قوانینی که در خانه و بیرون تعیین می کنید پایبند باشید.
- پیش از اینکه تصمیم به کاری بگیرید، با همسر خود در این خصوص مشورت کنید و به یک نقطه نظر مشترک برسید.
- از طریق قوانین و مرزهایی که تعیین کرده اید، هنجارها را به کودک خود بیاموزید. بدین ترتیب آن ها احساس امنیت بیشتری پیدا می کنند.
- به کودک خود مسئولیت های مناسب سنی که دارند بدهید.
- سعی کنید برای کودک خود تصمیم نگیرید، او را تشویق کنید تا خودش تصمیم بگیرد. البته در زمان انجام این کار نباید به هیچ عنوان خود را کنار بکشید.
- به هیچ عنوان کودک خود را با سایر افراد مقایسه نکنید.
- به صحبت های کودک خود گوش دهید.
- اجازه دهید کودک شما نیز گاهی اشتباه کند، در صورتی که مرتکب خطا شد کنار او قرار بگیرید.
- به جای تمرکز بر اشتباهاتی که کودک شما مرتکب شده است سعی کنید رفتار مثبت او را تشویق کنید. این تشویق کردن نیز حد و حدودی دارد.
- نیازهای کودک خود را درک کنید و به فرزندان خود به اندازه کافی توجه و عشق بدهید.
- اجازه دهید کودک شما نیز احساسات خود را بیان کند. در ادامه شما باید از احساسات او حمایت کنید.
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات تأثیر معلم بر کودک، نقش همسالان در تربیت کودک و مدیریت رفتار کودک را نیز مطالعه فرمایید.
منبع : آرگا
