فشار خون یکی از مهمترین معایناتی است، که باید به شکل دوره ای انجام بگیرد، طبق آمار یک میلیارد نفر از بزرگسالان سی تا هفتاد و نه سال در جهان به پرفشاری خون مبتلا می باشند و به شکل تخمینی چهل و شش درصد از آن ها از ابتلای خود به این بیماری آگاه نمی باشند، یکی از عوامل موثر در مرگ زود هنگام و ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی فشار خون بالا می باشد، بنابراین لازم است، با اصول مهم در اندازه گیری فشار خون آگاه باشید.
انجام معاینه فشار خون در سالمندان به شکل منظم بسیار ضروری می باشد، زیرا بیشتر افراد سالمند به فشار خون مبتلا هستند و از این ابتلا بی خبر می باشند، با معاینه دقیق در خانه و روش اصولی انجام این کار می توانید، در صورت غیر طبیعی بودن فشار خون در زمان مناسب برای درمان اقدام نمایید.
اندازه گیری فشار خون
فشار خون Blood Pressure همان نیرویی می باشد، که خون همواره به دیواره های شریان های خونی وارد می کند، مشکل از جایی شروع می شود، که مقدار آن از نرمال که ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه می باشد، فراتر رود. فشار خون بالا از مهم ترین معضلات در افراد سالمند می باشد، البته این موضوع می تواند، برای جوانان نیز به وجود آید و همین امر نشان دهنده اهمیت چک کردن فشار خون به صورت دوره ای می باشد.
پیش از این که به گرفتن فشار خون اقدام کنید، ابتدا برای چند دقیقه آرام بنشینید و چند نفس عمیق و بلند بکشید، دمای محیطی که در آن قرار دارید، باید متعادل باشد و آسیتین لباس تنگ نباشد، تا به راحتی بالا زده شود بهتر است، قبل از اندازه گیری و تعیین میزان فشار خون به دستشویی رفته باشید. ضربان قلب در این حین باید آرام باشد و از همین رو توصیه شد، که پیش از گرفتن فشار خون چند لحظه آرام بنشینید و نفس عمیق بکشید، سپس دست خود را در امتداد قلب قرار دهید و فشار خون را اندازه گیری کنید.
استفاده از فشار سنج در منزل
این امکان وجود دارد، که در منزل با استفاده از دستگاه های دیجیتال یا دستی به اندازه گیری فشار خون بپردازید، آشنایی با نکات کار با دستگاه فشار خون در اندازه گیری دقیق، بسیار موثر خواهد بود. برای اولین قدم باید با کمک انگشت اشاره نبض خود را پیدا کنید، در مرحله بعدی کاف را دور بازو خود ببندید در هنگام این کار دقت داشته باشید، تا کاف حداقل دو سانت بالاتر از خم آرنج بسته شود.
گوشی را در گوش خود قرار دهید و با فشار دادن پمپ دستی کاف را از هوا پر کنید، پس از پر شدن کاف از هوا به عقربه ها دقت کنید، در صورتی که چپ دست یا راست دست می باشید، باید فشار دست مخالف را اندازه گیری کنید و اگر پزشک از شما خواسته است، فشار هر دو دست را اندازه گیری کنید، از توصیه پزشک پیروی کنید. با کمک پیچ به سمت جهت گرد ساعت خروج جریان هوا را ببینید.
با باز کردن پیچ جریان هوا به آرامی خارج می شود، اولین صدایی که می شنوید صدای سیستولی می باشد، که باید آن را به خاطر بسپارید. زمانی که صدای نبض در گوشی قطع شد، با نگاه کردن به رقم می توانید، فشار دیاستولی را اندازه گیری کنید، در نهایت بعد از خارج شدن هوا به شکل کامل فشار سیستولی/دیاستولی نمایش داده می شود، ماننند مثال رو به رو ۸/۱۲.
اندازه گیری فشار خون با دستگاه های دیجیتالی بسیار آسان می باشد، دو عدد در نمایشگر دستگاه نمایان می شود، که عدد اول فشار سیستولیک و عدد دوم فشار دیاستولیک است.
واحد اندازه گیر در سنجش فشار خون میلی متر جیوه (mmHg) می باشد، سیستولیک که عدد بالاتر یا عدد اول می باشد، مربوط به زمانیاست، که قلب می تپد و خون را به داخل شریانها هدایت می کند و دیاستولیک عدد پایین تر و عدد دوم می باشد، که فشار داخل شریان ها را در زمان استراحت قلب بین دو تپش نشان می دهد.
در یک جمع بندی کلی باید بدانید عواملی چون عصبانیت، فعالیت بدنی شدید و پر بودن مثانه به شکلی کاذب فشار را بالا نشان می دهند، بنابراین طبق دستورالعمل زیر عمل کنید
- خونسردی خود را حفظ کنید
- کاف را دور بازو و بالای آرنج بندید
- گوشی پزشکی را زیر کاف قرار دهید
- پمگ متصل به کاف را چند بار فشار دهید
زمانی که گیج (دستگاه دارای عقربه و اعداد) به عدد دویست میلی متر جیوه رسید، با باز کردن پیچ پوآر کاف را به آرامی خالی کنید و با گوشی پزشکی به صدا هایی که می شنوید گوش کنید، اولین صدا فشار سیستولیک می باشد و بعد از متوقف شدن صدا ها گیج دستگاه به شما فشار دیاستولیک را نشان می دهد و شما موفق به اندازه گیری فشار خون می شوید.
فشار سنج مچی
تفاوت فشارسنج بازویی و مچی در نحوه بستن آن به دور دست می باشد، اما در نهایت اصل کار هر دو یکسان است، لازم به ذکر است، که دقت اندازه گیری در فشارسنج بازویی بیشتر از مچی می باشد، در حالت راحتی بنشینید و مچ بند را به مچ برهنه ببندید، استفاده از دستگاه بر روی لباس نازک هم احتمال اشتباه را افزایش می دهد، بنابراین فشار سنج را مستقیما روی دست ببندید.
مچ بند را به اندازه یک سانتی متر بالاتر از قوزک مچ قرار دهید، مچ بند باید محکم به دور دست بسته شود، اما تنگ نشود، فراموش نکنید که مچ بند باید هم سطح قلب قرار بگیرد، برخی از فشار سنج ها این قابلیت را دارند، که در صورتی که در وضعیت صحیح قرار بگیرند، علامت O.K روی آن ها ظاهر می شود و نمایشگر فعال می شود.
برای استفاده از دستگاه فشار سنج مچی ابتدا باید با فشار دادن دکمه خاموش/ روشن دستگاه را روشن نمایید، بعد از فعال شدن دستگاه، پمپ باد فعال می شود و فشار تا صد و نود میلی متر جیوه بالا می رود، در صورتی که دستگاه مچ بند هوشمند باشد، هنگامی که فشار هوا کافی نباشد، دستگاه به صورت خودکار سی میلی متر جیوه بیشتر پمپ می شود.
وقتی فشار اندازه گیری شد، فشار داخل مچبند تخلیه می شود و نتایج روی نمایشگر ظاهر می شود، هر گاه مایل بودید می توانید با فشار دادن دکمه خاموش/روشن دستگاه را خاموش نمایید و اندازه گیری فشار خون را متوقف کنید.
عوامل موثر در فشار خون بالا
مواردی که در ادامه ذکر می شوند، مهمترین عوامل موثر در افزایش فشار خون بالا می باشند. چنانچه یکی از والدین یا هر دوی آن ها به فشار خون مبتلا باشند، خطر ابتلا فرد به فشار خون افزایش می یابد و به همین دلیل عوامل ژنتیکی نیز در فشار خون بالا دست دارد. در صورتی که به فشار خون بالا مبتلا می باشید، از پزشک خود بخواهید، شما را با درمان فشار خون بالا و شناخت مواد غذایی موثر در کنترل فشار خون آشنا کند.
- چاقی و اضافه وزن
- استعمال دخانیات
- مصرف الکل
- مصرف نمک زیاد
- استرس
- کم تحرکی
- عوامل ژنتیکی
فشار خون نرمال
در سالمندان به دلیل بروز مشکلات قلبی و عروقی فشار خون نرمال کمی بالاتر از حد معمول می باشد، با این وجود بهتر است، فشار خون در محدوده ۸۰/۱۲۰ باشد. با این وجود چنانچه فشار خون در سالمندان با سیستولیک ۱۱۶ تا ۱۴۲ و فشار خون دیاستولیک بین ۸۱ تا ۸۹ باشد نرمال در نظر گرفته می شود.
اندازه گیری فشار خون نرمال در خانم ها بر اساس سن و شرایط جسمی در نظر گرفته می شود، با این وجود این میزان برای خانم های جوان ۱۱۰/۶۸ mm Hg و برای خانم هایی که در سنین چهل تا شصت هستند و در آستانه یائسگی قرار دارند، یا این که یائسه شده اند ۱۲۲/۷۴ mm Hg می باشد. در خانم های بالای شصت سال میزان فشار خون در محدوده ۱۳۳/۶۹ mm Hg نرمال قلمداد می شود.
فشار خون طبیعی در آقایان را نیز باید بر اساس سن مشخص نمود، بین ۳۸ تا ۳۹ سال فشار خون ۱۱۹/۷۰ mm Hg و در سن ۴۰ تا ۵۹ سال فشار خون نرمال۱۲۴/۷۷ mm Hg و در مردان ۶۰ سال به بالا فشار خون در اندازه ۱۳۳/۶۹ mm Hg نرمال محسوب می شود.
منبع : آرگا
