رشد گفتار کودک در سنین و ماه های مختلف زندگی

بیشتر کودکان در سنین ۱۰ تا ۱۴ ماهگی می توانند، اولین کلمات را به زبان آوند، البته این کلمات کامل نمی باشند، اما می توان متوجه منظور آن ها شد. در یک سالگی کودکان با آشنا شدن بیشتر با صدا ها و جمله ها می توانند، از کلمات ساده به شکل دست و پا شکسته استفاده کنند و برخی از کلمات را ادا کنند، که البته تعداد این کلمات بسیار محدود می باشد. رشد گفتار کودک در مراحل مختلفی اتفاق می افتد و به تدریج تکامل می یابد، در این مقاله با این مراحل آشنا می شوید و راه هایی برای افزایش رشد گفتاری فرزندتان می یابید.

رشد طبیعی گفتار کودکان در یک گستره متوالی و بر اساس الگوی رشد مشخصی انجام می گیرد. صحبت کردن و درک گفتار در کودکان پایا پای هم صورت می گیرد. کودک یک ساله تلاش می کند، تا صدا هایی که می شنود، را تقلید کند. البته گفتار در کودکان مختلف متفاوت می باشد.

رشد گفتار کودک

گفتار و ارتباط های زبانی برای رشد کودک بسیار مهم می باشد، چرا که ارتباط خوب نقش مهمی در زندگی افراد ایجاد می کند، گفتار این شرایط را برای کودکان فراهم می کند، تا بتوانند در جامعه حضور داشته باشند و  مهارت های و آموزش های کلاس درس و محیط زندگی را فرا بگیرند. گفتار وسیله ارتباط کلامی می باشد و فراگیری آن امری ضروری می باشد.

در ماه های ابتدایی تنها صدایی که توسط نوزادان ایجاد می شود، گریه و آوا های نامفهوم می باشد، در انتهای اولین ماه گریه های نوزادان دارای معنا می شود و والدین بخصوص مادر می توانند، تفاوت میان گریه ناشی از گرسنگی درد و خستگی را از هم تشخیص دهند.

 دو تا شش ماهگی

در سن دو ماهگی کنترل عضلات برای ادای صحیح کلمات و قدرت شروع و پایان صداسازی رشد می کند و حرکات دهانی بیشتر از قبل می شود، رشد گفتار کودک در بیشتر نوزادان دو تا شش ماه به این شکل است، که می توانند آواهایی بی معنی را تلفظ کنند و در سه ماهگی خندیدن و تقلید در ادای حروف را آغاز می کنند. از چهار ماهگی تلفظ هایی مانند قان و غون توسط نوزاد آغاز می شود و تلاش می کند، تا به صداهایی که می شنود پاسخ دهد.

در این مرحله والدین متوجه تسلط بیشتر نوزاد خود بر زبان می شوند و خود کودک نیز از تلاش خود برای صحبت و صداسازی لذت می برد، در پنج ماهگی تقلید آوا ها قوی تر می شود و در شش ماهگی نوزاد این توانایی را دارد، که صدا های حلقی و لپی ایجاد کند.

شش تا نه ماهگی

در شش تا نه ماهی babbling افزایش پیدا می کند و بیشتر شاهد شنیدن صدا هایی چون( بابابابا، دادادا، تاتاتاتا) خواهید بود. در این مرحله متوجه می شوید، که نوزاد نسبت به صدا هایی که خارج از دیدش قرار دارد، واکنش نشان می دهد و به دنبال منبع صدا می گردد، همچنین در این سن کودک به موسیقی گوش می دهد و از آواز هایی که برایش خوانده می شود، لذت می برد و علاقه دارد، تا با جغجغه و اسباب بازی هایی که صدا تولید می کنند بازی کند.

نه ماهگی

در نه ماهگی نوزاد شروع می کند، به ایجاد کلمات محدود و تقریبا ناکامل در این زمان ممکن است، برای اولین باز از زبان نوزاد خود کلمات نیمه کاملی چون ماما یا بابا و یا دادا را بشنوید. به زودی متوجه خواهید شد، استفاده نوزاد از این کلمات بسیار به موقع است و صرفا از روی تکرار صدا هایی که می شنود نیست. در این سن نوزادان این توانایی را دارند، که به سوالات ساده و کوتاه پاسخ دهند، مانند پاسخ به این که مامان کجاست؟ یا آب میخوای؟

ده تا دوازده ماهگی

با افزایش تدریجی سن نوزاد به شکل قابل توجهی ساختار های هجایی بزرگسالان را فرامی گیرد و تکرار می کند و رشد گفتار کودک دچار رشد فراوانی می شود. در اواخر ده ماهگی می توان فهمید، که نوزاد به نام خود واکنش نشان می دهند و اسم خود را می شناسد و به راحتی معنای نهفته در کلماتی مانند بای بای و نه را می فهمد و می توان به بازی تکرار صدا واکنش نشان دهد، پس از ده ماهگی رشد گفتاری کودک مقداری فاصله دار می شود.

ماه های دوازده تا هجده

در این سن فرزند شما باید بتواند، به تدریج بیشتر از پنج کلمه را بیان کند، تمامی این کلمات باید معنادار باشند و این مسئله به جنسیت کودک ربطی ندارد نوزادان دختر و پسر هر دو باید بتوانند، بیشتر از پنج کلمه را بیان کنند، البته این امکان وجود دارد، که دختر ها بتوانند کلمات بیشتری نسبت به پسر ها ادا کنند.

در این سن کودکان قادرند، اعضای خانواده و اعضای بدن را تشخیص دهند، همچنین می توانند، در همه جهات به سمت منبع صدا بچرخند و توانایی بیان خواسته خود را دارند، حالت چهره با گفتار هماهنگ می شود و تکرار بعضی از کلمات شنیده می شود. در این سن برخی از کودکان می توانند به راحتی ریتم موسیقی را تشخیص دهند و با آن برقصند.

۱.۵ سالگی تا ۲ سالگی

بر اساس رشد گفتار کودک در این سن کودک شما قادر است، خواسته های دو بخشی که از او دارید را درک کند، برای مثال اگر از او بخواهید توپ را از زمین بردارد و به شما بدهد، می تواند منظور شما را درک کند و آن را انجام دهد. داستان های کوتاه و کودکانه برای او قابل فهم خواهد بود، معنای انواع عبارت ها را درک می کند و به پرسش های بله یا خیر با سر پاسخ می دهد، با فعل هایی مانند بیا، برو، بنشین، بخواب و غیره آشنا می باشد و آن ها را می فهمد.

این توانایی را دارد، که کلمات جدید را یاد بگیرد و تعداد جملات ساده را در گفتار خود افزایش می دهد، می توان اذعان داشت کودکان در ۲۴ ماهگی معنای ۲۵۰ تا ۳۰۰ لغت را می دانند و می توانند، بیشتر از ۳۰ کلمه بیان کنند و برخی مواقع عبارت های دو تا سه کلمه ای را تکرار می کنند. در صحبت هایش از نام خودش استفاده میکند و می توان بگوید (مال منه).

در این سنین کودکان از سوال های پرسشی بسیار ساده استفاده می کند و می پرسند، عروسک کجاست؟ ماشین کو؟ یا بیان همخوان های گ و ک شروع می شود، بازی های نمادین مانند ناز کردن یا خواباندن عروسک را آغاز می کنند. از اشیا به عنوان نماد استفاده می کنند و می توانند تظاهر کنند، کنترل گوشی موبایل است، یا در قابلمه فرمان ماشین است.

۲ تا ۲.۵ سالگی

در این سن گفتار نامفهوم به شکل قابل توجهی کاهش می یابد و تعداد کلماتی که کودک بیان می کند به ۲۰۰ تا ۳۰۰ کلمه هم می رسد و می تواند، سوالات ساده را مطرح کند. عبارت های پیچیده تری چون این جا بشین را درک می کند، کاربرد بسیاری از کلمات را می داند و از آن ها استفاده می کند،  معنای عبارت هایی چون غذا را با چی می خوریم؟ با نشان دادن قاشق پاسخ می دهد، درک مفهوم های اندازه گیری مانند بزرگ و کوچک را شروع می کند.

در این سن رشد گفتار کودک پیشرفت کرده است و می تواند، فرق بین یکی و همه را درک کند، به کارگیری از حروف اضافه را آغاز می کند و در جملاتش از (برای، به ، تا) استفاده می کند. اکنون می تواند ضمیر هایی مانند ( آن ها و ما) را تشخیص دهد، معنای ۵۰۰ کلمه را می داند، از کلمات دارای دو بخش بیشتر استفاده می کند، تقاضای خود را در عبارت های دارای دو کلمه یا بیشتر بیان می کند و احتمالا قادر است، بگوید دست نزن یا ماشین کجاست؟

می تواند، در هنگام استفاده از ضمیر من به خودش اشاره کند و نشان دهد معنای آن را درک می کند، برای اولین بار شروع به بیان رنگ ها  می کند یا تا دو عدد می شمارد، سرود و ترانه های کودکانه را از بر می شود و آن ها را می خواند، عبارت های کوتاه را به خوبی تکرار می کند، تلفظ صدا ها در این سن رشد یافته است و تقریبا بیشتر از نصف گفته ها کودک قابل فهم می باشد، می تواند اسباب بازی ها را با توجه به عملکرد آن ها مورد استفاده قرار دهد،

علاوه بر رشد گفتار کودک متوجه خوهاید شد، در حین بازی کردن، فعالیت های مرتبط به هم را با هم انجام  می دهد، برای مثال ابتدا دست های عروسک را بشوید و پس از آن به عروسک غذا دهد،  مفهوم عدد یک و دو را تشخیص می دهد، همبازی شدن با سایر کودکان را آغاز می کند و تلاش می کند، تا از گفته های طولانی تری برای صحبت کردن استفاده کند.

تحریک گفتار کودک

با استفاده از برخی روش ها می توان به تحریک گفتار در کودکان کمک کرد، آشنایی با بازی درمانی کودک و فواید انجام آن می تواند، برای شما در این زمینه مفید واقع شود و با نگاهی به بهترین بازی های کودک یک ساله و سرگرمی های جالب برای این سن می توانید بهترین تفریح را برای فرزند خود بیابید و به گفتار بهتر او کمک کنید. تحریک گفتاری با روش های چون نمونه های زیر امکان پذیر می باشد.

• زمان بیشتری را برای صحبت با کودک خود اختصاص دهید
• از شش ماهگی علاوه بر صحبت کردن از زبان اشاره نیز کمک بگیرید
• به چیز هایی که در زاویه دیدش می باشد، شاره کنید و آن ها را نام ببرید
• هنگام توصیف اشیا از صدا های اغراق آمیز استفاده کنید
• در بیشتر اوقات برای او آواز های کودکانه بخوانید
• کتاب داستان های مصور برایش بخوانید
• از کودکان بزرگتر بخواید آهنگ بسازند و برایش بخوانند
• ترانه های عجیب در رابطه با ویژگی های مثبتی که دار،د برایش بسازید و بخوانید

انتظار گفتار کودک

مطالعات انجام شده، در زمینه رشد گفتار کودک نشان می دهد، که قادر است در محدوده سنی هجده تا بیست و چهار ماهگی تا پنجاه کلمه بیان کند، چنانچه فرزند شما از این روند پیروی نمی کرد، نیازمند بررسی تخصصی می باشد. البته برای شروع گفتار باید تا دو ونیم سالگی کودک صبر کرد، اما نباید تا چهار یا پنج سالگی منظر ماند.

منبع : آرگا