عدس یکی از قدیمی ترین حبوبات شناخته شده در دنیا می باشد که بیش از ۹ هزار سال قدمت دارد. این گیاه برای رشد و باوری مطلوب تر به کود نیاز دارد. در این مطلب با مناسب ترین کود برای عدس آشنا شده تا محصول باکیفیت و مطلوبی را برداشت نمایید.
آشنایی با کود برای عدس
عدس یکی از مهمترین حبوبات کشاورزی از گذشته تا به امروز محسوب می شود و اندازه دانه های آن به تدریج درشت تر و به رنگ های مختلفی دیده می شود. گفتنی است عدس از قدیمی ترین حبوبات در جهان شناخته شده و قدمتی بیش از ۹ هزار سال دارد. این گیاه با ارزش در سراسر دنیا تحت کشت بوده و از منابع مهم پروتئین گیاهی به شمار می رود.
گزارش شده عدس در بین دیگر حبوبات حاوی میزان آهن بیشتری است. رشد سریع این گیاه حدود ۳-۴ ماه بوده و به دماهای بالا و پایین بسیار حساس است.
این گیاه به صورت دیم و آبی تحت کشت قرار می گیرد. برنامه کوددهی عدس در کشاورزی حائز اهمیت است زیرا بر بهبود عملکرد کیفی و کمی آن تاثیر زیادی دارد. به طور کلی تغذیه گیاهان چندین مرحله را شامل می شود. مرحله رویشی، نمو و گلدهی و مرحله میوه یا بذر.
گیاه برای رشد رویشی به ازت و برای رشد ریشه و سوخت ساز و به پتاسیم نیاز دارد که مسئول بسیاری از وقایع فیزیولوژیک گیاه است. گیاهی که به فاز گلدهی وارد نمی شود به دلیل رشد رویشی ناشی از مصرف کود ازته تضعیف شده است. فاز رویشی با استفاده از کود نیتروژن دار موجب آبدار شدن بافت گیاه می شود.
نسبت کربن به نیتروژن کمتر و سبب افزایش رشد طولی گیاه شده اما گلدهی را به دنبال ندارد. با استفاده از کود مخصوص گلدهی یا پتاس بالا سبب افزایش تعداد و کیفیت گل های تولیدی گیاه می شوید. به این ترتیب با توجه به مرحله ای که گیاه در آن قرار دارد به کود خاصی نیاز است. در ادامه پیرامون نیاز کودی عدس صحبت می کنیم.
نیاز کودی عدس
عدس به خانواده بقولات متعلق بوده و برای رشد به حدود ۲۰-۳۰ کیلوگرم کود نیتروژن دار به صورت استارتر و ۱۵-۳۰ کیلوگرم کود فسفردار قبل از کاشت نیاز دارد. به عبارتی عدس به عناصر مغذی فراوانی نیاز داشته تا بهترین عملکرد را ارائه دهد. از جمله این عناصر سه عنصر اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم می باشد.
همچنین علاوه بر عناصر ماکرو گیاه عدس به عناصر میکرو از جمله کلسیم و منیزیم نیز نیاز دارد. به این ترتیب برنامه کوددهی عدس باید طوری تنظیم گردد که این عناصر به میزان دقیق و در زمان های مناسب در اختیار گیاه قرار گیرد. انتخاب کود مناسب عدس به شرایط خاک و اقلیم مزرعه، رقم عدس مورد کشت، نیازها و محدودیت های منطقه بستگی دارد.
کودهای آلی و شیمیایی همواره گزینه های مناسب برای تقویت عدس به شمار می روند ولی با توجه به نیاز خاک و نوع خاک مزرعه نمی توان از هر کودی استفاده کرد. پر مصرف ترین کودهای ازته شیمیایی کودهای اوره، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم می باشند.
کود سولفات آمونیوم به علت داشتن گوگرد محلول و قابل جذب برای گیاه همواره جزو گزینه های پیشنهادی می باشند. از آنجا که خاک های ایران عمدتا آهکی و قلیایی هستند نیاز است تا به کمک گوگرد میزان پی اچ خاک متعادل شود. سولفات آمونیوم حاوی ۲۴ درصد گوگرد محلول و ۲۱ درصد نیتروژن به فرم آمونیوم می باشد.
آمونیوم دارای یون مثبت بوده و همین امر موجب می شود تا با ذرات خاک که دارای یون منفی هستند، پیوند مستحکمی برقرار و از آبشویی نیتروژن جلوگیری کند. به این ترتیب علیرغم غلظت نه چندان بالای نیتروژن نسبت به سایر کودهای شیمیایی ازته مانند اوره، ماندگاری و کارایی عنصر نیتروژن برای گیاه بالاتر خواهد بود.
کود نیترات آمونیوم به علت قابلیت انفجار و خطرناک بودن، خیلی توصیه نمی شود. خرید، فروش و انبارداری آن هم دارای ضوابط خاص و اخذ مجوزهای لازم می باشد. کود اوره علیرغم درصد بیشتر محتوای نیتروژن نسبت به سولفات آمونیوم به علت آبشویی و تبخیر زیاد نیترات آن و همچنین بروز شوری خاک، برای عدس توصیه نمی شود.
میزان مصرف کود نیتروژن دار
مقدار کود نیتروژن دار سولفات آمونیوم در کشت عدس به شرایط خاک مزرعه، رقم عدس و نیازهای گیاه در مراحل مختلف رشد بستگی دارد. در ادامه به میزان مصرف متداول کود سولفات آمونیوم با توجه به سه عامل اصلی برای عدس اشاره می شود:
با توجه به میزان نیتروژن
مصرف نیتروژن از مهمترین فاکتورها در تعیین میزان کود سولفات آمونیوم می باشد. ممکن است در مراحل اولیه رشد بین ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه شود و این میزان می تواند در مراحل بعدی رشد عدس افزایش یابد.
با توجه به آزمایش خاک
آزمایش بیوشیمیایی دقیق خاک اهمیت زیادی دارد. اگر آزمایش خاک نشان دهد که خاک به سولفات یا نیتروژن نیاز دارد، میزان این کود ممکن است افزایش یابد.
با توجه به رقم عدس
برخی از ارقام عدس به سولفات آمونیوم حساس بوده و به مقدار بیشتری از این کود نیاز دارند. بنابراین، رقم عدس تحت کشت نیز بر میزان کود سولفات آمونیوم تاثیر دارد.
به عنوان یک میزان تقریبی و بر اساس متوسط مصرف گیاه، نیاز عدس به سولفات آمونیوم ممکن است حدود ۲۰-۵۰ کیلوگرم در هکتار باشد. با این حال دقت کنید این میزان در شرایط مختلف مزرعه متغیر بوده و بهتر است قبل از استفاده با کارشناسان کشاورزی مشاوره تا با توجه به آزمایش خاک و نوع رقم عدس میزان دقیقی از کودهای مورد نیاز گیاه مشخص شود.
چند نکته
در راستای استفاده از کود جهت حبوبات از جمله عدس توصیه می شود به نکات زیر دقت نمایید:
- توصیه می شود در خاک های قلیایی و شور مصرف کودهای گوگردی و کودهای هیومیک اسید تکرار شود.
- در صورت شور بودن خاک از ترکیب ضد شوری دی سالین کمک بگیرید.
- به منظور حلالیت بهتر کود و یا سموم پودری ابتدا آن را در یک گالن به تدریج و کاملا حل نموده بعد به تانکر مرکزی انتقال دهید.
- برای استفاده از چند کود و یا سم ابتدا آن ها را در مقادیر کوچک تست و سپس مورد استفاده قرار دهید.
در پایان این مطلب پیشنهاد می شود در صورت علاقمندی برای آشنایی با کود برای لوبیا و نحوه کاشت عدس روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
