هدف از ایجاد رشته مهندسی پزشکی ساخت سیستم های هوشمند پزشکی می باشد. علاقمندان به تحصیل در این رشته باید با وسایل الکترونیکی به ساخت وسایل پزشکی اقدام کنند. این رشته ترکیبی از مباحث و مفاهیم علوم ریاضی و تجربی می باشد. در ادامه با این رشته بیشتر آشنا می شوید.
آشنایی با رشته مهندسی پزشکی
رشته مهندسی پزشکی پل ارتباطی بین رشته های مهندسی و پزشکی می باشد. به بیان دیگر رشته ترکیبی از علوم مهندسی و علوم پزشکی است. این شاخه تحصیلی مناسب داوطلبانی است که با دروس فیزیک و ریاضی رابطه خوبی دارند. دانشجویان رشته مذکور در طی تحصیل با مسائل فنی و ریاضی بسیار سرو کار دارند.
به این ترتیب علاقمندی به این دروس در مهندسی پزشکی حائز اهمیت است. این شاخه تحصیلی ترکیبی مابین گروه علوم ریاضی و علوم تجربی محسوب می شود. به این ترتیب داوطلب این رشته بایستی تا حدودی به رشته تجربی نیز علاقمند باشد. در حیطه مهندسی پزشکی دانشجو یاد می گیرد چطور برای افراد نیازمند وسایل طراحی نماید.
به این ترتیب بایستی صبر و حوصله بسیاری هم داشته باشد. به طور کلی رشته مهندسی پزشکی با هدف ساخت سیستم های هوشمند پزشکی به وجود آمده است. دانشجو در این رشته به دنبال ساخت وسایل پزشکی با ابزار الکترونیکی می باشد. به این ترتیب این رشته ترکیبی از مفاهیم علوم تجربی و مهندسی می باشد.
این رشته در دانشگاه ها با اسامی مختلفی از جمله مهندسی زیست پزشکی و بیو پزشکی ارائه می شود. این رشته همانند دیگر رشته های گروه ریاضی در بین داوطلبان چندان شناخته شده نیست و از آن اطلاعات کمی دارند. از این رو تصمیم گرفتیم این مطلب را به رشته مهندسی پزشکی اختصاص داده تا شما عزیزان اطلاعات کافی از آن به دست آورید.
مهندسی پزشکی
قابل ذکر است همه دستگاه ها، تجهیزات و ابزاری که در علم پزشکی استفاده می شوند باید بر اساس فناوری و علم خاص در زمینه های مختلف طراحی گردند. تجهیزات پزشکی مهمترین ابزار برای جامعه پزشکی محسوب می شوند. این تجهیزات به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری های مختلف کمک می کنند.
از سویی اکثر بیماران به بیشتر به مراکز درمانی و بیمارستان هایی مراجعه می کنند که دارای لوازم پیشرفته پزشکی باشند. از این رو طراحی و ساخت تجهیزات پزشکی در یک کشور نقش شایانی در پیشرفت علم پزشکی آن دارد. مهندسی پزشکی یا بیوپزشکی علمی است که دقیقا در این راستا فعالیت می کند و فارغ التحصیل این رشته در صورتی که دارای مهارت خاصی باشد جایگاه شغلی بسیار مناسبی در سراسر دنیا کسب می کند.
آشنایی با علم مهندسی پزشکی به صورت جزئی و کلی برای داوطلبان مشتاق به تحصیل در این رشته امری ضروری است. موفقیت در رشته های پزشکی به استعداد و تفکر عمیقی نیاز دارد. این علم در زمینه های خیلی گسترده ای فعالیت دارد و از اهمیت خیلی بالایی در علوم پزشکی برخوردار می باشد.
پیشتر نیز اشاره شد این رشته یک پل ارتباطی بین رشته ای مهندسی و علوم تجربی است. رشته بیوپزشکی یک رشته جدید بوده و نیازهای پزشکی در زمینه ساخت وسایل پزشکی را توسط مهندسی برطرف می نماید. به این معنی که رشته بیوپزشکی ابزارهایی را با علوم مهندسی تولید که برای بیماران با مشکلات مختلف مفید است.
بیوپزشکی به پزشک این امکان را می دهد تا عملکرد بهتری در درمان بیماری ها داشته باشد. فارغ التحصیلان این رشته برای ساخت وسایل مصنوعی مانند پای مصنوعی، چشم و دست مصنوعی و … برای راحتی بیماران آموزش می بینند. البته به این موضوع دقت کنید که ساخت اعضای مصنوعی فقط وظیفه مهندسان پزشکی نبوده و در حوزه های بسیاری فعالیت دارند.
در این رشته از سایر علوم مهندسی مانند کامپیوتر،مکانیک، الکترونیک به همراه رشت های پزشکی استفاده می شود تا وسایل مناسبی برای بیمار طراحی شود. دانشجو در این رشته فرا می گیرد چطور اندام های مصنوعی تولید کند. داوطلبان این رشته تجهیزات پزشکی مناسبی را در اختیار جامعه پزشکی می گذارند.
همه دستگاه ها و تجهیزات پزشکی بایستی زیر نظر مهندسان پزشکی به بازار وارد شوند.
گرایش های مقطع کارشناسی مهندسی پزشکی
این رشته جزو رشته های مهندسی بوده که تحصیل در مقطع کارشناسی ۴ سال طول می کشد. واحدهای درسی بیوپزشکی در ۸ ترم تحصیلی ارائه می شوند. داوطلب باید در این مدت زمان ۱۴۰ واحد درسی را پاس کند. واحدهای درسی شامل دورس عمومی، پایه و تخصصی می باشند.
دانشجو در طی این دوره بایستی ۲۰ واحد درس عمومی، ۲۶ واحد دروس پایه، ۴۷ واحد دروس اصلی و ۴۷ واحد دروس تخصصی بگذراند. این رشته در مقطع کارشناسی سه گرایش بیومکانیک، بیو متریال و بیو الکتریک می باشد. دانشجویان می توانند در ترم دوم یا سوم تحصیل یکی از گرایش های مورد علاقه خود را انتخاب نمایند.
قابل ذکر است رشته بیوپزشکی سه حیطه اصلی دارد. طراحی و ساخت، نگهداری، بهینه سازی و تعمیر و خرید و فروش. حیطه طراحی و ساخت به تجهیزات پزشکی می پردازد و دانشجو در جهت توانایی برای طراحی و ساخت ابزار پزشکی تعلیم می بیند. حیطه نگهداری بر حفاظت از دستگاه های پزشکی و تعمیر آن ها در صورت خرابی تمرکز دارد.
در حیطه خرید و فروش تجهیزات پزشکی یکی از پر سود ترین معاملات سطح جهان محسوب می شود. در این حیطه افراد به معرفی ابزار پزشکی به بازار کار پرداخته و وارد محیط تجارت بین الملل می شوند. هر فرد فعال در این حیطه بدون شک به علم کافی در زمینه بیوپزشکی نیاز دارد.
توانایی های لازم برای تحصیل در مهندسی پزشکی
تحصیل در این رشته به توانایی های لازم با آن نیاز دارد. زمینه ها و فعالیت های کاری مهندسان پزشکی فراتر از حد تصور است. از این رو هر فردی با هر بهره هوشی در این زمینه نمی تواند موفق باشد و کسب موقعیت های مناسب در این رشته به تلاش و استعداد زیاد نیاز دارد.
به طور کلی افرادی که از این رشته فارغ التحصیل می شوند بایستی مهارت های کافی برای ساخت تجهیزات پزشکی را داشته باشند. اگر در این رشته فرد مهارت کافی و استعداد لازم را داشته باشد نسبت به دیگر افراد به راحتی وارد بازار کار خواهد شد و شغل مناسب خود را پیدا می کند. از جمله توانایی های مورد نیاز مهندسان پزشکی عبارت است از:
- تسلط بر علومی همچون ریاضیات، شیمی، فیزیک و زیست شناسی
- تسلط بر علم بازاریابی و فروش
- داشتن خلاقیت و نوآوری برای ارائه ایده های نو و مطابق با فناوری ها و پیشرفت های جهانی
- مسلط بودن به زبان انگلیسی
- علاقمند بودن به امور پژوهشی و تحقیقاتی
- تسلط بر انواع نرم افزارهای تخصصی و …
وظایف مهندسان پزشکی
همانطور که پیشتر ذکر شد مهندسی پزشکی تلفیقی از علوم تجربی و ریاضی می باشد و زمینه های کاری گسترده ای دارد. در ادامه به برخی از وظایف فارغ التحصیلان این رشته اشاره می شود:
- طراحی و تولید انواع تجهیزات پزشکی
- نصب و راه اندازی تجهیزات پزشکی
- آموزش شیوه استفاده از تجهیزات پزشکی در مراکز درمانی مختلف به پرستاران، پزشکان، پرسنل و کارمندان
- نظارت بر تجهیزات پزشکی و ارائه راهکارهایی جهت بهبود آن
- نظارت بر عملیات صادرات و واردات تجهیزات پزشکی
- تعمیر انواع تجهیزات و ابزار معیوب پزشکی و …
به طور کلی محدودیت خاصی برای کار مهندسان پزشکی در طراحی و تولید تجهیزات پزشکی وجود نداشته و اکثرا به صورت تیمی مشغول به کار شده و در راستای طراحی، تولید، نگهداری و خرید و فروش هر نوع ابزار، دستگاه و تجهیزات پزشکی به فعالیت می پردازند.
اگر اتاق عمل را در نظر بگیرید همه تجهیزات کوچک و بزرگ آن توسط مهندسان پزشکی بر اساس استانداردهای خاص تولید شدهاند. امروزه هم این فعالیت ها توسعه شده و کار به تولید اعضای مصنوعی مانند رگ مصنوعی، چشم و کلیه مصنوعی رسیده هر چند این سطح از علم فقط در کشورهای پیشرفته روی می دهد ولی با توسعه یافتن این تولیدات در بیشتر کشورهای جهان نیز دور از انتظار نیست.
گرایش های مقطع کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی
بعد از این که دانشجویان در مقطع کارشناسی این رشته فارغ التحصیل شدند برخی سریعا وارد بازار کار می شوند و برخی در مقطع ارشد ادامه تحصیل می دهند. در مقطع ارشد این رشته گرایش های مختلفی دارد و داوطلب با توجه به علاقمندی خود می تواند در یکی از این گرایش ها تحصیلات تکمیلی داشته باشد.
گرایش های مقطع ارشد رشته بیوپزشکی فراوان بوده و برخی از منابع آن را به سه دسته تقسیم بندی می کنند. در مقطع ارشد باید ۳۸ واحد درسی گذرانده شود. دروس این مقطع شامل دو واحد سمینار، ۲۴ واحد دروس تخصصی و ۱۲ واحد پروژه می باشد. دانشجو می تواند در مقطع ارشد گرایش های این رشته را از بین گرایش های مجموعه مهندسی برق و مهندسی مکانیک هم انتخاب کند.
به طور کلی گرایش های مقطع کارشناسی ارشد بیوپزشکی عبارت است از:
- گرایش مهندسی ورزش
- گرایش مهندسی بافت
- گرایش مهندسی بیومکانیک
- گرایش مهندسی بیوالکتریک
- گرایش مهندسی اطلاعات پزشکی
- گرایش مهندسی توانبخشی
- گرایش مهندسی بیومتریال
- گرایش مدلسازی سیستمهای فیزیولوژیکی
- گرایش مهندسی پردازش تصاویر پزشکی
گرایش های مقطع دکترا مهندسی پزشکی
از مهمترین مزیت های تحصیل در این رشته امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکترا می باشد. در مقطع دکترا مهندسی پزشکی دارای گرایش های مختلفی است و دوره دکترا آن به صورت آموزشی و پژوهشی ارائه می شود.مدت زمان این دوره ۴ سال بوده و دانشجو باید ۱۸ واحد درسی و ۱۸ واحد تدوین رساله را سپری نماید. به این ترتیب در مجموع ۳۶ واحد درسی باید گذرانده شود. گرایش های دکترا در این رشته عبارت است از:
- مهندسی بافت
- مهندسی رباتیک
- مهندسی بیومتریال
- مهندسی بیومکانیک
- مهندسی بیوالکتریک
بازار کار مهندسی پزشکی
شرایط بازار کار رشته مهندسی پزشکی به مهارت، میزان استعداد و قدرت علمی و عملی دانشجو بستگی دارد. این رشته بی شک از مهمترین و کاربردی ترین رشته هایی می باشد که کیفیت امور جامعه پزشکی به آن وابسته می باشد. ولی کار در این زمینه برای همه مناسب و یکسان نیست.
شاید بازار کار این رشته در کشورهای پیشرفته خیلی عالی باشد. مهمترین فرایند کاری مهندسان پزشکی شامل طراحی، تولید و نگهداری تجهیزات پزشکی است. در کشورهای وارد کننده تجهیزات پزشکی ممکن است بازار کار خیلی مناسبی برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم نباشد.
به طور کلی همه افراد متبحر در علم مهندسی پزشکی با اندکی تلاش موفق می شوند که جایگاه شغلی مناسبی به دست آورند. محیط کاری این رشته عبارت است از:
- مراکز تحقیقات
- وزارت بهداشت
- وزارت صنایع
- موسسه استاندارد
- کارخانه های سازنده انواع تجهیزات و لوازم پزشکی
- بیمارستان های خصوصی و دولتی
- سازمان تامین اجتماعی
- موسسات آموزشی
- موسسات درمانی
- موسسات پژوهشی
ضمنا درآمد فرد شاغل در این رشته به میزان تجربه کاری و محل کاری اش بستگی دارد. طبیعی است افراد متبحر و با استعداد که توان تولید تجهیزات مختلف پزشکی را داشته باشند مورد توجه بسیاری قرار گرفته و درآمد بالایی به دست می آورند. البته رسیدن به این مرحله از کار به پشتکار و پیگیری های زیاد نیاز دارد.
بهترین دانشگاه های ایرانی ارائه کننده مهندسی پزشکی
بهترین دانشگاه ایرانی که مهندسی پزشکی را ارائه می دهند. عبارتند از:
- دانشگاه شهید بهشتی تهران
- دانشگاه صنعتی امیر کبیر تهران
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه صنعتی همدان
- دانشگاه صنعتی سهند تبریز
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه شاهد تهران
- دانشگاه غیر انتفاعی شیخ بهایی اصفهان
- دانشگاه غیر انتفاعی شهید اشرفی اصفهانی
- مرکز آموزش عالی فنی مهندسی بوئین زها
- دانشگاه غیر انتفاعی ایوانکی
بهترین دانشگاه های خارجی ارائه کننده مهندسی پزشکی
در صورتی که علاقمند هستید در یکی از دانشگاه های خارج از کشور به تحصیل در این رشته بپردازید به بهترین دانشگاه های ارائه کننده مهندسی پزشکی در ادامه اشاره می شود:
- دانشگاه MIT
- دانشگاه تگزاس در آستین
- دانشگاه واشنگتن
- دانشگاه ویرجینیا
- دانشگاه جان هاپکینز
- دانشگاه انستیتوی فناوری جورجینا
- دانشگاه کارنگی ملون
- دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو
دانشگاه های پذیرنده مهندسی پزشکی بدون کنکور
برخی از دانشگاه های کشور در این رشته بدون کنکور بر اساس سوابق تحصیلی به پذیرش دانشجو می پردازند از جمله:
- دانشگاه غیر انتفاعی علم و هنر یزد
- دانشگاه غیر انتفاعی آفرینش بروجرد
- موسسه غیر انتفاعی قوچان
- دانشگاه غیر انتفاعی علامه محدث نوری
- موسسه غیر انتفاعی پویندگان دانش چالوس
- موسسه غیر انتفاعی رحمان رامسر
- موسسه غیر انتفاعی خزر محمود آباد
- موسسه غیر انتفاعی سنا ساری
- موسسه غیر انتفاعی صنعتی مازندران بابل
- دانشگاه پیام نور فارس مرکز شیراز و
- موسسه غیر انتفاعی روزبهان ساری
- موسسه غیر انتفاعی کسری رامسر
- دانشگاه پیام نور اصفهان
- دانشگاه پیام نور البرز مرکز کرج
- دانشگاه پیام نور سمنان
- دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی مرکز مشهد
منبع : آرگا