دستگاه آی یو دی برای پیشگیری از بارداری استفاده می شود. آی یو دی اگر به درستی جایگذاری شود، می تواند به مدت ۵-۱۰ سال از بارداری جلوگیری کند. ولی با وجود همه مزایای این دستگاه ولی نباید عوارض آی یو دی را نادیده گرفت. با ما همراه باشید تا در این زمینه اطلاعات کافی کسب کنید.
آشنایی با عوارض آی یو دی
در حال حاضر یکی از بهترین روش های غیر هورمونی برای پیشگیری از بارداری، استفاده از دستگاه آی یو دی می باشد. این دستگاه تی شکل، اگر به درستی جایگذاری شود، به مدت ۵-۱۰ سال می تواند از بارداری جلوگیری کند. از طرفی این روش بازگشت پذیر است و خانم ها هر زمان که قصد بارداری مجدد داشته باشند، می توانند آن را از بدن خارج و باردار شوند.
با وجود همه مزایای این دستگاه ولی عوارض آی یو دی را نباید نادیده انگاشت. برخی از این عوارض شایع بوده یعنی در اکثر افرادی که از آی یو دی استفاده می کنند، دیده می شود. در حالی که برخی عوارض شایع نیستند و ممکن است به علت عدم تجربه کافی پزشک در شیوه قرار دادن دستگاه برای فرد ایجاد شود. در ادامه مطلب به عوارض آی یو دی می پردازیم.
۱. درد پریودی و افزایش خونریزی
اگرچه درد هنگام پریودی و افزایش خونریزی از عوارض دستگاه جلوگیری بارداری می باشند ولی این مشکل دو تا سه ماه پس از کارگذاری آی یو دی برطرف می شود. در صورت نیاز به درمان، معمولا داروهایی نظیر مفنامیک اسید یا ایندومتاسین(روزانه سه بار و هر مرتبه دو کپسول ۲۵۰ میلی به مدت ۵ روز) تجویز خواهد شد.
توصیه شده مکمل آهن نیز هر روز استفاده و اگر این مشکل بعد از چند ماه هنوز وجود داشت، فرد برای بررسی های لازم و در صورت ضرورت برداشتن آی یو دی به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نماید.
۲. لکه بینی بین پریودی ها و خونریزی نامنظم
اکثر خانم ها با استفاده از این دستگاه، خونریزی و لکه بینی را شاهد هستند که در دو تا سه ماه اول کارگذاری آی یو دی معمولا این عوارض برطرف می شوند ولی در صورت ادامه داشتن باید به پزشک مراجعه شود.
۳. افزایش ترشحات واژینال
بسیاری از خانم ها با کارگذاری این دستگاه، معمولا افزایش ترشحات واژن را تجربه می کنند. این دسته افراد حتما باید به پزشک مراجعه و تحت نظر درمان خود را شروع کنند. این ترشحات عفونی معمولا بدبو همراه با سوزش و خارش هستند و رنگ آن با ترشحات غیر عفونی متفاوت است. از این رو مشکلات بسیاری را به همراه می آورد.
۴. آسیب به رحم
یکی از مهمترین عوارضی که بعد از استفاده از دستگاه جلوگیری از بارداری وجود دارد، سوراخ شدن و آسیب به رحم می باشد. این زخم هایی که بعد از کارگذاری دستگاه در رحم به وجود می آیند، ممکن است سبب بروز مشکل ناباروری شده ولی استفاده از آی یو دی به هیچ وجه برای افراد ناباروری به همراه ندارد.
۵. حاملگی خارج رحمی
افرادی که از دستگاه آی یو دی استفاده می کنند به احتمال خیلی پایینی باردار می شوند. ولی اگر بارداری روی دهد، احتمال بالایی وجود دارد که خارج از رحم باشد. در این شرایط فرد بایستی سریعا به پزشک متخصص زنان مراجعه چرا که این موضوع می تواند تهدید کننده سلامت مادر باشد.
۶. بیماری های التهابی در ناحیه لگن
این عارضه آی یو دی در افرادی که قبل از کارگذاری دستگاه مشکلات واژینیت خود را رفع نکرده اند، در ناحیه لگن بیشتر دیده می شود. حتی اگر دستگاه در هنگام کارگذاری در واژن استریل نشده باشد نیز این مشکل به وجود می آید. البته عارضه مذکور بعد از ۲۰ روز در بدن دیده می شود. حتما در صورت بروز این مشکل سریعا به پزشک زنان مراجعه شود.
۷. خارج شدن دستگاه آی یو دی خود به خود
احتمال خارج شدن خود بخود دستگاه آی یو دی کمتر از یک درصد است. می توان این موضوع را به راحتی توسط جابجا شدن نخ آی یو دی متوجه شد. به این ترتیب با مراجعه به پزشک مشکل رفع و جابجایی دستگاه حل خواهد شد.
عوارض غیر شایع دستگاه IUD
از جمله عوارض غیر شایع دستگاه IUD عبارت است از:
-
سوراخ شدن رحم
معمولا زمان اندازه گیری عمق رحم با هیسترومتر و یا کارگذاری آی یو دی ممکن است این مشکل ایجاد شود که با درد همراه است. در این شرایط فرد علامت خاصی را مشاهده نمی کند و تنها هنگام معاینه مشخص می شود که طول نخ آی یو دی کوتاه شده است.
در صورت احتمال سوراخ شدن رحم توسط پزشک در صورت امکان دستگاه را خارج و فرد باید سریعا به بیمارستان مراجعه کند.
-
عدم لمس نخ آی یو دی توسط ماما یا پزشک
نخ این دستگاه در فاصله ۲.۵ سانتی متری دهانه رحم بریده می شود. اگر نخ آی یو دی توسط ماما یا پزشک متخصص مشاهده نشود باید بررسی بیشتر از نظر حاملگی، پاره شدن نخ، ورود آی یو دی به حفره شکمی، سوراخ شدن رحم با سونوگرافی صورت گیرد و در صورت نیاز فرد به بیمارستان ارجاع داده شود.
-
تاخیر در پریودی
درباره تاخیر در پریودی، برای اطمینان بیشتر آزمایش بارداری درخواست می شود. در صورتی که پاسخ آزمایش همزمان با استفاده از آی یو دی مثبت بود، باید بارداری از لحاظ داخل یا خارج رحمی بودن هم مورد بررسی قرار گیرد. احتمال بارداری خارج رحمی توسط دستگاه آی یو دی افزایش نمی یابد ولی در صورت وقوع همانطور که اشاره شد حاملگی خارج رحم باید مدنظر قرار گیرد.
در صورتی که فرد در نیمه اول بارداری بوده و نخ آی یو دی مشاهده نمی شود باید به بیمارستان مراجعه نماید. ولی اگر بتوان نخ را مشاهده کرد، با کشیدن نخ، دستگاه را خارج می کنند. در نیمه دوم بارداری به هر روی چه دیده شدن یا نشدن نخ آی یو دی باید به بیمارستان مراجعه شود.
در بارداری خارج رحمی نیز پس از تشخیص فرد باید سریعا به بیمارستان مراجعه نماید. در صورت ادامه بارداری با داشتن دستگاه آی یو دی، اگر هر یک از علائم زیر وجود دارید بایستی حتما به بیمارستان مراجعه شود:
- تب
- علائمی شبیه آنفولانزا
- درد شکمی
- خونریزی
- در صورت سقط با آی یو دی به ویژه در سه ماه دوم خطر عفونت خون وجود دارد.
در صورتی که بارداری با داشتن آی یو دی ادامه یابد، وجود آی یو دی در رحم سبب ناهنجاری های جنینی می شود. وجود علائمی در پایین شکم، ترشحات واژینال چرکی و بد بو، تب و لرز، حرکت دردناک دهانه رحم، استفراغ و … از احتمال بروز بیماری های التهابی لگن خبر می دهند و در صورت بروز این علائم سریعا باید به بیمارستان مراجعه شود.
مضرات استفاده از دستگاه آی یو دی
به عبارتی می توان مضرات را همان سایر عوارض دستگاه IUD در نظر داشت که عبارت است از:
- بدخیمی دستگاه تناسلی: در صورتی که هر یک از موارد مشکوک به سرطان دستگاه تناسلی تشخیص داده شد، باید سریعا به بیمارستان مراجعه تا دستگاه آی یو دی خارج شود.
- مشکوک شدن یا اطمینان یافتن به بارداری
- سابقه بیماری التهابی لگن
- زخم با شکل غیر طبیعی
- بیماری ویلسون یا آلرژی به مس برای آی یو دی مس دار
- نقص سیستم ایمنی
- خونریزی شدید پریودی با دفع لخته یا کم خونی شدید
- اختلال انعقادی
- خونریزی واژینال بدون دلیل مشخص
- فیبروم یا زائده گوشتی متصل به دیواره رحم که اندازه و شکل حفره رحمی را تغییر داده است.
- تردید در بروز بدخیمی دهانه رحم
- بارداری مولار
- سل لگنی
در چه مواردی دستگاه آی یو دی باید با احتیاط کار گذاشته شود؟
در موارد زیر لازم است که دستگاه جلوگیری از بارداری با احتیاط کار گذاشته شود:
- سابقه منوراژی یا خونریزی شدید دوره پریودی
- سابقه بیماری التهابی لگن بدون بستری در بیمارستان
- سابقه درد هنگام پریودی
- ابتلا به بیماری های قابل انتقال توسط تماس جنسی
- عفونت مخاط رحم یا اندومتریت بعد از زایمان و سقط عفونی در سه ماه اخیر
- التهاب دهانه رحم
- التهاب داخل واژن درمان نشده
- نداشتن سابقه زایمان
مزایای استفاده از دستگاه آی یو دی
استفاده از هر یک از انواع دستگاه آی یو دی چه مسی و چه هورمونی برای پیشگیری از بارداری می توانند با مزایای زیر نیز همراه باشند:
- اثربخشی زیاد
- قابلیت برگشت باروری سریعا پس از خروج دستگاه
- طولانی مدت بودن اثر پیشگیری از بارداری تقریبا ده سال
- عدم نیاز به یادآوری روزانه
- عدم تأثیر بر شیردهی؛
- فاقد آثار و عوارض هورمونی
- عدم تداخل با رابطه جنسی
- نداشتن تداخل با مصرف داروها
به طور کلی در روند انتخاب کار گذاری یا عدم استفاده از آی یو دی به عنوان روی جلوگیری از بارداری، آگاهی از فواید و عوارض این دستگاه ضروری است. از این رو بهتر است پیش از اقدام به این کار آگاهی و اطلاعات تان را در این زمینه افزایش دهید.
منبع : آرگا
