دسته ها
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲

دلیل ترک خوردن زمین و عوامل موثر در ترک های زمین

  • حکیمه فهیمی
  • ۱۴ خرداد ۱۴۰۲
  • ۰

ترک خوردگی زمین نوعی رفتار خاک در شرایط بی آبی، افزایش ضریب تبخیر آب، بالا بودن دمای محیط و عدم تعادل ترکیبات خاک می باشد. در این مطلب به تشریح دلیل ترک خوردن زمین می پردازیم.

ممکن است در برخی نواحی دیده باشید که زمین با ترک هایی همراه شده باشد. اگر برای شما جای سوال است که دلیل ترک خوردن زمین چیست؟ با ادامه مطلب همراه ما باشید تا اطلاعات کاملی در این باره کسب نمایید.

دلیل ترک خوردن زمین چیست؟

ترک خوردن سطح زمین نوعی رفتار خاک می باشد که دلیل بروز آن در اثر مواردی نظیر بی آبی، افزایش ضریب تبخیر آب، بالا بودن دمای محیط و عدم تعادل ترکیبات خاک روی می دهد. این رفتار زمین موقعی ایجاد می شود که خاک در برهه ای از زمان غرقاب شود و در اثر تبخیر یا مصرف آب توسط گیاهان، دیگر آبی در آن موجود نباشد.

دلیل و رفتارشناسی

خاک از یک فاز جامد از مواد معدنی و آلی و یک فاز متخلخل تشکیل شده است. این فاز متخلخل، اتمسفر خاک و آب را نگه می دارد. اکثر خاک ها دارای چگالی توده خشکی بین ۱.۱ تا ۱.۶ گرم بر سانتی متر مکعب می باشند. در حالی که چگالی توده متراکم ذرات آن بسیار بیشتر و در حدود ۲.۶-۲.۷ گرم بر سانتی متر مکعب می باشد.

ترک خوردن زمین به دلیل انقباض و انبساط ساده ورقه های خاک روی می دهد. قسمت های رسی خاک از ذرات خیلی ریز مواد معدنی سیلیکات تشکیل شده اند. این مواد معدنی سیلیکاتی به شکل ورقه های نازکی می باشند که روی هم قرار می گیرند. هنگامی که آب روی خاک سرازیر می شود بین ورقه های آن نفوذ کرده و موجب گسترش ورقه ها می شود.

با خارج شدن آب از خاک و خشک شدن آن، ورقه های سیلیکات مجددا روی هم قرار می گیرند و موجب تجمع خاک می گردند. خاک ترک می خورد زیرا پیوندهایی که ذرات سیلیکات را کنار هم نگه می دارند دارای مقاومت کافی برای حفظ ساختار منبسط شده نیستند.

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز

وقتی خاک مجددا با آب روبرو می شود آب میان آن ذرات سیلیکاتی که ساختار خاک را توسعه می دهند و ترک ها را می بندند، واقع می شود.

عوامل ایجاد کننده ترک خوردگی زمین

از جمله عواملی که می توانند دلیل ایجاد ترک خوردن زمین شوند عبارت است از:

کم آبی یا فقدان آب

ترک خوردن زمین که بستر رشد گیاهان است از علائم تشنگی گیاهان می باشد و عموما زیاد روی می دهد. این مورد از اولین نشانه های تشنگی خاک یا تشنگی گیاه است. ترک خوردن زمین به احتمال زیادی به جنس خاک هم بستگی دارد. ولی اگر جنس خاک برای پرورش گیاه متعادل و با توجه به نوع گیاه انتخاب شود، ترک خوردگی زمین نخستین هشدار برای کم آبی خاک گیاه محسوب می شود.

افزایش دمای هوا و ضریب تبخیر آب

از دلایل دیگر ترک خوردگی مکرر زمین دمای بالا و تبخیر بیش از اندازه آب درون خاک است که سبب از بین رفتن واسطه هیدراته بین خاک می شود و ترک هایی در لایه های خاک ایجاد می کند. در واقع افزایش دمای خاک با میزان تشنگی خاک ارتباط دارد.

عدم تعادل ترکیبات خاک

انواع خاک با توجه میزان نفوذ پذیری و ضمنا میزان اندازه ذرات تشکیل دهنده، متفاوت می باشند. خاک های با دانه های خیلی ریز و خیلی درشت، نظیر خاک های رسی یا خاک های سیلتی رسی به دلیل کم بودن نفوذ پذیری آب و خاک های شنی به علت عبور بیش از حد آب و ناتوانی در نگه داشتن آب درون خاک، سریعتر دچار ترک خوردگی می شوند. از این رو خاک های مناسب کشاورزی بایستی مخلوط متعادلی از چندین نوع خاک باشند.

مزایا و معایب ترک خوردگی زمین

از مزایای ترک خوردگی زمین می توان به تشکیل کانال های زهکشی که در خاک های سنگین رسی، اجازه حرکت هوا در عمق پروفیل خاک و تشکیل راهی برای ترکیب مواد آلی سست سطحی با درون خاک اشاره نمود. از معایب این موضوع نیز می توان گفت اگر زمین دچار ترک خوردگی باشد، آب قابل استحصال محصول در آن ناحیه بسیار کاهش پیدا می کند.

از معایب دیگر این که حرکت فیزیکی ترک خوردگی زمین موجب شکسته شدن و در معرض دید واقع شدن ریشه های کوچک تغذیه کننده هم می شود. این اتفاق موجب کاهش توانایی کلی گیاه در جذب آب و عناصر غذایی می شود و احتمال خشک و پژمرده شدن گیاهان را افزایش می دهد.

این مسئله با هدف کشاورزان برای ارتقای کیفیت و کمیت محصولات گیاهی در مغایرت است. وقتی خاک ها تا حد ترک خوردگی مجاز خشک شوند، تنش خشکی موضعی روی می دهد. شدت عمق و گسترش ترک خوردگی به مدت زمان ایجاد ترک، میزان آب و دمای خاک وابستگی دارد.

هر اندازه خاک یا زمین بیشتر در این حالت قرار داشته باشد، تاثیر زیادی بر میزان گسترش ترک خوردگی خواهد داشت. نگرانی این جاست که موقع بروز ترک خوردگی شدید روی زمین، پر کردن ترک ها بسیار سخت و آبرسانی به گیاه و بستن ترک ها نیز به حجم بالایی از آب نیاز دارد.

جهت استفاده از آب کافی برای از بین بردن ترک های خاک، بدون ایجاد اشباع به مدیریت و هزینه زیادی نیاز است؛ چرا که می تواند مشکلات جذب ریشه را افزایش داده و موجب خشک شدن گیاه گردد. هدف از مدیریت آبیاری بایستی حفظ خاک در محدوده ای باشد که به گیاه اجازه دسترسی آزاد به آب و مواد مغذی را بدهد. زمین ترک دار در اغلب مواقع نشان دهنده عدم مدیریت آبیاری صحیح است.

در پایان پیشنهاد می شود اگر علاقمندید تا از دلیل گرمایش زمین و دلیل چرخش زمین به دور خود و خورشید اطلاع داشته باشید، روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *